จมู : (อิต.) เสนา, กองทหาร, กองทัพ, กองทัพบก. จมุ อทเน (คมเน), อู อภิฯ ลง อุ ปัจ. เป็น จมุ ฎีกาอภิฯลง อู ปัจ. เป็น จมู. ส. จมู.
จุลฺลี : อิต. กองไฟ, เตาไฟ
ติลราสิ : ป. กองแห่งเมล็ดงา, เมล็ดงากองหนึ่ง
ถุสราสิ : ป. กองแกลบ
ทกฺขิเณยฺยคฺคิ : ป. ไฟคือทักขิไณยบุคคล, ไฟหนึ่งในเจ็ดกองที่พุทธมามกะพึงบำรุงบำเรอบ้าง พึงเสียสละบ้าง
ทารุกฺขนฺธ : ป. ขอนไม้, กองฟืน
ทุกฺกฎ : (นปุ.) กรรมอัน...ทำชั่วแล้ว, กรรม ชั่ว, การทำเสีย, ความชั่ว, บาป, ทุกกฎ ชื่ออาบัติกองที่ ๖ เป็นอาบัติเบา แม้จะ เป็นอาบัติเบา ภิกษุ-สามเณรล่วงบางข้อ ก็ทำให้ศรัทธาของพระพุทธศาสนิกชนตกไปได้ เช่น นุ่งห่มไม่เรียบร้อย พูดจาไม่สำรวม เป็นต้น พึงระวัง. ศัพท์เป็น ทุกฺกต แปลง ต เป็น ฏ.
ทุกฺขกฺขนฺธ : ป. กองทุกข์, หมวดทุกข์
ธญฺญราสิ : ป. กองข้าวเปลือก
ธมฺมกฺขนฺธ : ป. ธรรมขันธ์, หมวดธรรม, กองธรรม
ธมฺมกาย : (ปุ.) กองแห่งธรรม, หมวดแห่ง ธรรม, หมู่แห่งธรรม. ธมฺม+กาย. ธรรม กาย คือพระธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้, ธมฺมก+อาย. การประกอบด้วยธรรม, กาย มีธรรม. ธมฺม+ยุตฺต+กาย.
ธมฺมขนฺธ : (ปุ.) กองแห่งธรรม, หมวดแห่ง ธรรม, ฯลฯ, ธรรมขันธ์คือธรรมข้อหนึ่งๆ
นามกาย : (ปุ.) กองแห่งนาม, กองแห่งนาม ธรรม, หมู่คือนาม, หมู่คือนามธรรม.
นิพฺพาณ นิพฺพาน : (นปุ.) ธรรมอันออกแล้ว จากตัณหา, ธรรมอันออกแล้วจากตัณหา เครื่องร้อยรัด, ธรรมอันออกไปแล้วจาก ตัณหาเครื่องร้อยรัด. วิ. วาฯโต วานโต วา นิกฺขนฺตํ นิพฺพาณํ นิพฺพานํ วา. รูปฯ วิ. วานโต นิกฺขนฺตํ นิพฺพานํ. ลบ กฺขนฺต แล้วกลับบทหน้าไว้หลัง แปลง ว เป็น พ ซ้อน พฺ ความออกจากตัณหา, ความออกไปจากตัณหา, ฯลฯ. วิ. วาณโต วานโต วา นิกฺขมนํ นิพฺพาณํ นิพฺพานํ วา. ธรรมออกแล้วจากวานะ, จิตออกแล้วจาก วานะ. วิ. นิกฺขนตํ วานโต นิพฺพานํ. นตฺถิ วา เอตฺถ วานํ นิพฺพานํ อัฏฐกถาปรมัตถ- ทีปนี. ความสงบ ความดับ ความดับสนิท (ของจิต). นิปุพฺโพ, วา อุปสเม, ยุ. ธรรม ปราศจากเครื่องรัอยรัด, จิตปราศจาก เครื่องร้อยรัด. นิปพฺโพ, วิ สํสิพฺพเน, ยุ. ความดับด้วยอันสำรอกโดยไม่เหลือ เพราะสิ้นตัณหาโดยประการทั้งปวง, ความดับสนิทจากกิเลสและกองทุกข์, แดนอันปราศจากสังขาร (เครื่องปรุงแต่ง), นิพพาณ, นิพพาน, พระนิพพาณ, พระ นิพพาน. วิ. นิพฺพายนนฺติ อริยชนา เอตสฺมินฺติ นิพฺพานํ. นิพฺพายนฺติ สพฺเพ วฏฺฏทุกฺขนสนฺตาปา เอตสฺมินฺติ วา นิพฺพานํ. ส. นิรฺวาณ.
นิพฺพิทาญาณ : (นปุ.) ความรู้ในความเบื่อ หน่าย, นิพพิทาญาณ คือความรู้ทำให้ เกิดความเบื่อหน่ายในกองทุกข์.
ปฏิวฺยูหติ : ก. คุ้ยขึ้นมากั้น, กองขึ้นกั้นไว้
ปตฺตการิก : ป. กองทหารราบ, กองทหารเดินเท้า
ปตฺติกาย : ป. กองทหารเดินเท้า, กองทหารราบ
ปตฺติการก : (ปุ.) ทหารราบ, กองเดินเท้า.
ปลาลปุญฺช : ป. กองฟาง
ปสุกูล : ๑. นป. กองฝุ่น;
๒. ค. คลุกด้วยฝุ่น (ผ้า)
ปุญฺช, - ชก : ป. กอง, ก้อน, หมู่, พวก
ปุญฺญกฺขนฺธ : ป. กองแห่งบุญ
ปุปฺผปลาส : ป. กองดอกไม้
ปุปฺผราสิ : ป. กองดอกไม้
พลกาย พลนิกาย : (ปุ.) หมู่แห่งกำลัง, หมู่แห่งพล, กองแห่งกำลัง, กองพล, กองทัพ, กองทัพบก.
พลขณฺฑ : (ปุ.) หมู่แห่งกำลัง, หมู่แห่งพล, กองแห่งกำลัง, กองทหาร, กองทัพ, พลขัณฑ์.
พลากร : (ปุ.) หมู่แห่งกำลัง, กองแห่งกำลัง, กองพล, กองทัพ, กองทหาร.
พลานึก : (ปุ.) ทหาร, กองทหาร, พลานึก.
พิลโส : อ. โดยส่วน, โดยกอง; เล็กน้อย
โภคกฺขนฺธ : ป. กองสมบัติ
มญฺชิฏฺฐ : (ปุ.) กองเชิง, ตัวด้วง, ไม้ช้าง, ไม้มะหาด.
รชกฺขนฺธ : ป. กองกิเลส
ราสิ : ป. กอง, ก้อน, กลุ่ม, ฝูง, หมู่, พวก, ประชุม
วาลุกาปุญฺช : ป. กองทราย
สงฺกฏีร : นป. กองหยากเยื่อ
สงฺการกูฏ : ป. กองหยากเยื่อ
สงฺการธาน : นป. กองหยากเยื่อ
สตฺถ : นป. ศาสตร์; ตำรา; เกวียน, กองเกวียน; ศัลตรา, หอก, มีด
เสนา : (อิต.) กองทหาร, กองทัพ, กองทัพบก. สิ พนฺธเน, โน, อิตฺถิยํ อา. แปลว่า ไพร่พล ก็มี คำกลอนใช้เสนี.
เสนาพฺยูห : ป. กองทหาร; หมู่ทหาร
เสนี : (วิ.) ผู้มีกองทหาร, ผู้มีกองทัพ.
เสนียากร : (ปุ.) หมู่ทหาร, กองทัพ, กองทหาร, แสนยากร.
หตฺถาโรห : (ปุ.) ควาญช้าง, นายควาญช้าง. วิ. หตฺถึ อารูหตีติ หตฺถาโรโห. หตฺถีปุพฺโพ, รุหฺ รุฬฺหเน, โณ. กองช้าง ก็แปล.
อคฺคิกฺขนฺธ : ป. กองไฟ
องฺคารราสิ : ป. กองถ่านเพลิง
อฏฺฐิสญฺจย : ป. กองกระดูก
อนึกฏฺฐ : (ปุ.) ทหารบก, กองรบ.
อมฺพุราสิอมฺโพราสิ : (นปุ.) ประชุมแห่งน้ำ, กองแห่งน้ำ, น้ำสมุทร, สมุทร, ทะเล.ส.อมฺโภราศิ.
อมฺพุราสิ อมฺโพราสิ : (นปุ.) ประชุมแห่งน้ำ, กองแห่งน้ำ, น้ำสมุทร, สมุทร, ทะเล. ส. อมฺโภราศิ.