อาทิยนตา : อิต. ความยึดถือ, การถือเอา
อาเทว : (ปุ.) การร้องไห้ร่ำไร, การคร่ำครวญ, การพิไรรำพัน, การเพ้อถึง, ความร้องไห้ร่ำไร
อาเทวนา : (อิต.) การร้องไห้ร่ำไร, การคร่ำครวญ, การพิไรรำพัน, การเพ้อถึง, ความร้องไห้ร่ำไร, ฯลฯ.อาปุพฺโพ, เทวุเทวเน, อ.ยุ.
อาเทสนา : (อิต.) อันแสดงอ้าง, ความแสดงอ้าง.อาปุพฺโพ, ทิสฺเปกฺขเณ, ยุ.
อาเทสนาปาฏิหาริยสาสนี : (วิ.) (วาจา)เป็นเครื่องสั่งสอนด้วยอิทธิอันนำเสียซึ่งปฏิปักษ์ด้วยสามารถแห่งความแสดงอ้าง.
อาธารณตา : อิต. ความตั้งมั่น, สมาธิ, ความตั้งใจมั่น
อาธิกฺก : (นปุ.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้ยิ่ง, ความเป็นแห่งบุคคลผู้ใหญ่.วิ.อธิกสฺสภาโวอาธิกฺกํ.ณฺญปัจ. ภาวตัท.แปลงยเป็นก
อาธิปจฺจ : (นปุ.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้เป็นใหญ่ยิ่ง, ความเป็นแห่งบุคคลผู้เป็นใหญ่, ความเป็นแห่งอธิบดี, ความเป็นอธิบดี.วิ. อธิป-ติสฺสภาโวอาธิปจฺจํ.ณฺยปัจ.ลบอิที่ติเป็นตฺยแปลงตฺยเป็นจฺจ.
อาธิปจฺจ, อาธิปเตยฺย : นป. อธิปไตย, ความเป็นใหญ่
อานณฺย : นป. ความไม่มีหนี้
อานนฺท : (ปุ.) ความเพลิดเพลินโดยยิ่ง, ความเพลิดเพลินยิ่ง, ความยินดีมาก, ความปลื้มใจ, ความรื่นเริง.วิ. อา ภุโสนนฺทยตีติอานนฺโทอาปุพฺโพ, นนฺทฺนนฺทเน, อ.
อานนฺทน : (นปุ.) ความเพลิดเพลินโดยยิ่ง, ฯลฯกิริยาดี, การไต่ถามทุกข์สุข.ยุปัจ.
อานนฺทิย : ๑. นป. ความยินดี, ความเพลิดเพลิน;
๒. ค. พึงยินดี, พึงเพลิดเพลิน
อานนฺที : ๑. อิต. ความยินดี, ความเพลิดเพลิน ;
๒. ค. ยินดี, ร่าเริง, ปลื้มใจ
อานนฺน : (ปุ.) ความเพลิดเพลิน, ความยินดี, ความปลื้มใจ.อาปุพฺโพ, นนฺทฺสมิทฺธิยํ, อ.ทสฺสโน.
อานิสส : (ปุ.) คัณอันไหลออกเป็นนิตย์จากผล, อานิปุพฺโพ, สนฺทฺปสเว, อ.แปลงนฺเป็นนิคคหิตทเป็นส.คุณเป็นที่ไหลออกโดยยิ่ง.อา+นิ+สนฺทฺ+อปัจ.ผลอันไหลออกจากเหตุดี.อานิ=ผลสํส=ไหลออก.ความดี, คุณ, ประโยชน์, อานิสงส์(ผลแห่งการทำนั้น ๆผลแห่งกุศลผลแห่งความดี).อา-นิปุพฺโพ, สํสฺถุติยํ, อ.
อานุภาว : (ปุ.) การเจริญตาม, ความเจริญตาม, อานุภาวะ.ไทยอานุภาพคืออำนาจฤทธิ์เดชความยิ่งใหญ่กำลังพลังพลังใหญ่, ความสง่า.วิ.อนุตํสมงฺคินํภาเวติวฑฺ-เฒตีติ อนุภาโว. อนุภาโว เอว อานุภาโว.ส. อนุภาว.
อานุภาวตา : อิต. ความเป็นผู้มีอานุภาพ, ความเป็นผู้มีอำนาจ
อาเนญฺชตา : อิต. ความไม่หวั่นไหว, ความมั่นคง
อาป : (ปุ.) ธรรมชาตอันเอิบอาบไปสู่ที่นั้น ๆ, ธรรมชาตอันเอิบอาบไปทุกแห่ง, น้ำ.วิ.ตํตํฐานํวิสรตีติอาโป.อปฺพฺยาปเนปาปเนวา, อ.อโปติสพฺพเตรฺติวาอาโปธรรมชาตอัน....ดื่มวิ.ปาปิยตีติอาโป.อาปุพฺโพ, ปา ปาเน, อ.ธรรมชาติที่แห้งเพราะความร้อนวิ. อาปียติ โสสียตีติอาโปอาปุพฺโพ, ปา โสสเน, อ.ที่อยู่แห่งน้ำ.ณปัจ.ราคาทิตัท.ส. อาป
อาปตฺติ : (อิต.) โทษชาติที่ภิกษุต้อง, โทษชาติที่ภิกษุล่วงละเมิด, โทษที่เกิดเพราะความละเมิดพระวินัย, ความถึง, ความต้อง, อาบัติคือโทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม (จากนวโกวาท)กิริยาที่ล่วงละเมิดพระบัญญัติและมีโทษเหนือตนอยู่ (วินัยมุขหน้า๑๑) การฝ่าฝืนหรือล่วงละเมิดข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้ามและไม่ทำตามข้อที่ทรงอนุญาต(เฉลย สนามหลวง).ส.อาปตฺติ.
อาปนฺน : (วิ.) ถึงอันตราย, ถึงความวิบัติ.วิ. อฏฺฏํปีฬนํปชฺชตีติอาปนฺโน.อาปุพฺโพ, ปทฺคติมฺหิ, โต.แปลงตเป็นนฺนลบทฺ
อาปาณอาปาน : (นปุ.) ลมหายใจออก, ชีวิต.อปบทหน้าอนฺ ธาตุในความหายใจอปัจทีฆะอุปสรรคศัพท์ต้นแปลงนเป็นณ.
อาปา, อาวา : อิต. ความทุกข์, อันตราย, เคราะห์กรรม
อาปุจฺฉน : (นปุ.) การอำลา, ความยินดี, ความยินดีมาก, กิริยาดี.การไตร่ถามสุขทุกข์.อาทรปุพฺโพปุจฺฉฺปุจฺฉเน, ยุ.
อาปูรณ : นป. การบรรจุ, ความเต็ม
อาพาธ : (ปุ.) โรคอันเบียดเบียนโดยยิ่ง, ความเบียดเบียนยิ่ง, ความไม่สบาย, ความป่วย, ความป่วยไข้, ความเจ็บไข้, โรค.วิ.อาพาธติจิตฺตํวิโลเฬตีติอาพาโธ.อาปุพฺโพ พาธฺ วิโลฬเน, อ.ส. อาพาธ.
อาพาธิก : (วิ.) ผู้ประกอบด้วยความป่วยไข้, ฯลฯ, ผู้มีความป่วยไข้, ฯลฯ.
อาภา : (อิต.) รัศมีอันรุ่งเรืองโดยยิ่ง, รัศมี, แสงแสงสว่าง, ความสว่างความรุ่งเรือง. อาปุพฺโพ, ภา ทิตฺติยํ, อ.อภิฯ ลง กฺวิปัจ. ส.อาภา
อาภิเจตสิก : ค. ผู้มีความคิดนึกอันแจ่มใส, มีความนึกคิดสูง
อาโภค : (ปุ.) ความบริบรูณ์, ความสำเร็จ, ความคำนึง, ความคิด, ความคิดนึก, ความรำพึง, ความผูกใจไว้, ความหวนระ-ลึก, ความไม่มีโทสะ.อาปุพฺโพ, ภุชฺปาลนชฺโฌหาเรสุ, โณ.ส. อาโภค.
อามย : (ปุ.) ความเจ็บไข้, ความป่วยไข้, ความไม่สบาย, โรค.วิ.อามยติรุชฺชตีติอามโย.อาปุพฺโพ, มยฺคติมฺหิ, อ. อาภุโส มิโนติอตฺตสมงฺคีนนฺติวาอามโย.อาปุพฺโพ, มิหึสายํ, โณ.อมฺวาโรเค, โย, ทีโฆ.ส. อามย.
อามสนา : (อิต.) การจับต้องการถูกต้อง, การถือมั่น, การถือเอามั่น, การคลำ, การลูบคลำ, ความจับต้อง, ฯลฯ.อาปุพฺโพ, มสฺอามสเน, อ, โณ, ยุ.
อามสอามาส : (ปุ.) การจับต้องการถูกต้อง, การถือมั่น, การถือเอามั่น, การคลำ, การลูบคลำ, ความจับต้อง, ฯลฯ.อาปุพฺโพ, มสฺอามสเน, อ, โณ, ยุ.
อาโมท : (ปุ.) ความร่าเริง, ความรื่นเริง, ความชื่นชม, ความยินดี.อาปุพฺโพ, มุทฺหาเส, โณ.
อาโมทนา : อิต. ความยินดี, การอนุโมทนา, ความเบิกบาน
อายกุสล : นป. ความฉลาดในการหาเลี้ยงชีพ
อายตฺตตา : (อิต.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้พึ่งพิง, ฯลฯ, ความเป็นแห่งบุคคลผู้ขยัน, ฯลฯ.
อายติ : (อิต.) อันไป, การไป, เวลาต่อไป, ความเป็นของยาว, ความเป็นของยืดยาว, เดชอันเกิดแต่อาชญา, เดชอันเกิดจากมีอำ-นาจลงอาชญา.อาปุพฺโพ, อิคติยํ, ติ.ส.อายติ.
อายน : (นปุ.) การมา, การมาถึง, ทาง, หนทาง, ความยึดหน่วง.อาปุพฺโพ, อิคติยํ, ยุ.ส.อายน.
อายสกฺย : นป. ความดูหมิ่น, ความเสื่อมเสีย, ชื่อเสียงเสีย
อายุ : (ปุ. นปุ.) ธรรมชาติเป็นเครื่องเจริญแห่งสัมปยุตธรรม, ความเป็นไป, ชีวิต, ชิวิติน-ทรีย์, ชนมพรรษา, ชันษา, อายุ(เวลาที่ดำรงชีวิตอยู่เวลาชั่วชีวิตของสิ่งนั้นๆ).วิ.เอนฺติสตฺตาเอเตนาติอายุ.อิคติยํ, ณุ.อถวา, อาปุพฺโพ, ยุมิสฺสนคตีสุ, อ. รูปฯ๖๓๕.ส. อายุษฺอายุสฺ.
อายุกฺขย : ป. ความสิ้นไปแห่งอายุ, การสิ้นอายุ
อายุขย : (ปุ.) ความสิ้นไปแห่งอายุ, ความสิ้นแห่งอายุ, ความสิ้นอายุ, การสิ้นอายุ, อายุขัย ( ความตาย เมื่อหมดเขตของอายุของสัตว์).ส.อายุกฺษย.
อายุวฑฺฒน : (นปุ.) การเจริญด้วยอายุ, ความเจริญด้วยอายุ(อายุยืน ).
อายุหน : (นปุ.) การประมวลมา, ความประมวลมา.อาปุพฺโพ, อูหฺปฐเน, อ, ยุ, รสฺโสยฺอาคโม.
อายูหก : ค. ผู้มีความเพียรพยายาม, ผู้มีความบากบั่น
อายูหน : (นปุ.) ความหมั่น, ความพยายาม, ความขยัน.อูหฺวิตกฺเก, ยุ.
อาโยค : (ปุ.) ความเพียรเป็นเครื่องประกอบยิ่ง, ความเพียร, การรัดเข่า, ผ้ารัดเข่า.อาปุพฺโพ, ยุชฺโยเค, โณ.
อารกตฺต : นป. ความไกล, ความห่างไกล, ความเป็นผู้ไกลจากกิเลส