อาวาสมจฺฉริย : (นปุ.) ความตระหนี่ซึ่งที่อยู่, ความตระหนี่ที่อยู่, ความหวงที่อยู่.
อาวิภาว : ป. ความปรากฏแจ่มแจ้ง, ความปรากฏชัด
อาวิลตฺต : นป. ความรบกวน, ความปั่นป่วน, ความขุ่นมัว
อาวี : อิต. ความเจ็บปวดในการคลอดบุตร
อาเวส : (ปุ.) ความไว้ตัว, ความคลุ้มคลั่ง. วิ. อาเวสนํ อาเวโส. อาปุพฺโพ, วิสฺ ปเวสเน, อ.
อาส : (ปุ.) ความปรารถนา. อสุ อิจฺฉายํ, โณ. ส. อาศํสน อาศํสา.
อาสกตฺต : นป. ความมีอาหาร
อาสงฺก : (ปุ.) ความรังเกียจ, ความระแวง. อาปุพฺโพ, สกิ สงฺกายํ, อ. ส. อาศงฺกา.
อาสงฺกา : อิต. ความสงสัย, ความหวาดระแวง
อาสงฺกี : ค. ผู้มีความสงสัย
อาสงฺค : ๑. ป. ความข้อง, ความคิด; เสื้อผ้า;
๒. ค. ซึ่งประดับตกแต่ง
อาสตฺติ : (อิต.) ความตั้งหน้า, ฯลฯ. ติ ปัจ.
อาสปฺปนา : อิต. การเลื้อยคลานไป, ความสงสัย
อาสภฏฺฐาน : นป. คอกวัว, ตำแหน่งที่มีชื่อเสียง, ความเป็นผู้นำ
อาสยานุสยญาณ : (นปุ.) ญาณอันเป็นไป ด้วยสามารถแห่งความรู้ซึ่งฉันทะเป็น ที่มา นอนและธรรมเป็นที่มานอนตาม, ญาณ (ความรู้) ในฉันทะเป็นที่มานอน และกิเลส อันนอนเนืองของสัตว์ ท., ญาณเป็นเครื่อง รู้ซึ่งฉันทะเป็นที่มานอน และกิเลสเป็นที่มา นอนตาม, ปัญญาหยั่งรู้ อัธยาศัยและอนุสัย ของสัตว์ท.
อาสวกฺขย : (ปุ.) ความสิ้นไปแห่งอาสวะ.
อาสวกฺขยญาณ : (นปุ.) ความรู้เป็นเหตุยัง อาสวะให้สิ้นไป, ความรู้เป็นเหตุสิ้น อาสวะ, ความรู้ในความสิ้นไปแห่งอาสวะ.
อาสส : ค. ผู้มีความหวัง
อาสสน : นป. ความหวัง, ความประสงค์
อาสสุก : ค. ผู้มีความปรารถนา
อาสา : (อิต.) ชื่อของตัณหา, ตัณหา. อาสา วุจฺจติ ตณฺหา. ไตร ๒๙/๑๑๘. ความหวัง, ความปรารถนา. อิสุ อิจฺฉายํ, อ, อิสฺสา (แปลง อิ เป็นอา). ส. อาศา
อาสาภงฺค : ป. ความหมดหวัง, ความพลาดหวัง
อาสาฬฺหปูชา : (อิต.) การบูชาในเดือนแปด วิ. อาสาฬฺหสฺมึ ปูชา อาสาฬฺหปูชา. การบูชาในวันกลางเดือนแปด วิ. อาสาฬฺห- ปุณฺณมาย ปูชา อาสาฬฺหปูชา. การบูชาเพื่อระลึกถึงเหตุพิเศษ (สำคัญ) ของ พระพุทธศาสนาอันเกิดขึ้นในวันกลาง เดือนแปด. วิ. อาสาฬฺหปุณฺณมาย อุปฺปนฺนสฺส พุทฺธสาสนวิเสสการณสฺส อนุสฺสรณสฺส ปูชา อาสาฬฺหปูชา. วัน อาสาฬหบูชา เป็นวันสำคัญของชาวพุทธ มีการทำบุญตักบาตร ฟังเทศน์และเวียน เทียน เดินปทักษิณปูชนียวัตถุ ปูชนียสถาน สามรอบ ตรงกับวันกลางเดือน ๘ ถ้าปีใด มีอธิกามาส ก็ตรงกับวันกลางเดือน ๘ หลัง มีความสำคัญคือ เป็นวันที่พระพุทธองค์ ทรงแสดงปฐมเทศนา คือธัมมจักกัปป- วัตตนสูตร โปรดพระปัญจวัคคีย์ ที่ป่าอิสิป ตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี นับ แต่ตรัสรู้แล้วได้ ๖๐ วัน เป็นวันที่จักร (ล้อ) คือธรรมได้หมุนไปในโลก เป็นวันที่ พระอริยสงฆ์เกิดขึ้นเป็นองค์แรกเป็นวันที่ รัตนะมีครบ ๓ เป็นพระรัตนตรัย.
อาสิ อาสี : (อิต.) ความหวังด้วยวัตถุ (เรื่อง) อัน...ปรารถนาแล้ว. อิฏฺฐสฺส วตฺถุโน อาสึสนา. ความหวังดี, การให้พร, อาเศียร. ส. อาศิสฺ แปลง สฺ เป็น รฺ เป็น อาศิร.
อาสึสฏฺฐ : (ปุ.) ความจำนง, ความหวัง, ความปรารถนา. อาปุพฺโพ, สิสฺ ปตฺถนายํ อาสิสิ ปตฺถนายํ วา, โต. ยุ.
อาสึสน : (นปุ.) ความจำนง, ความหวัง, ความปรารถนา. อาปุพฺโพ, สิสฺ ปตฺถนายํ อาสิสิ ปตฺถนายํ วา, โต. ยุ.
อาสึสนา : (อิต.) ความจำนง, ความหวัง, ความปรารถนา. อาปุพฺโพ, สิสฺ ปตฺถนายํ อาสิสิ ปตฺถนายํ วา, โต. ยุ.
อาสึสา : อิต. ความหวัง, ความอยาก
อาหารโลลตา : อิต. ความละโมบในอาหาร
อิกฺขณ อิกฺขน : (นปุ.) การเห็น, การดู, การ แลดู, การเพ่ง, ความแลดู, ความพินิจ, ความรู้, ความกำหนด, เครื่องหมาย, ยุ ปัจ.
อิงฺค : (ปุ.) อาการ, ท่าทาง, ความเคลื่อนไหว, ความอัศจรรย์, ความรู้. อิงฺคฺคติยํ, อ.ส.อิงฺคฺ.
อิจฺจ : (ปุ.) การไป, การถึง, การเป็นไป, ความไป, ฯลฯ. อิ คติยํ, ริจฺโจ.
อิจฺฉ : (นปุ.) ความปรารถนา, ความยินดี, ความเพลิดเพลิน, ความอยาก, ความอยากได้, ความใคร่, ความหวัง, ความต้องการ, ความใส่ใจ. อิสุ อิจฺฉายํ, อ, สุสฺส จฺโฉ (แปลง สุ เป็น จฺฉฺ).
อิจฺฉตา : อิต. ความปรารถนา, ความประสงค์, ความจำนง
อิจฺฉน : นป. ความปรารถนา, ความประสงค์, ความอยาก
อิจฺฉา : (อิต.) อิจฉา ชื่อของตัณหา, ตัณหา, ความปรารถนา, ฯลฯ. วิ. เอสนํ อิจฺฉา. รูปฯ ๕๘๓. ไทยใช้ อิจฉา เป็นกิริยาใน ความว่า ริษยา. ส. อิจฉา.
อิจฺฉาปกต : ค. ผู้มีความต้องการเป็นปกติ
อิจฺฉาวิฆาต : นป. ความขัดข้องแห่งความปรารถนา, ความไม่สมหวัง
อิชฺฌน : นป., อิชฺฌนา อิต. ความเจริญ, ความรุ่งเรือง, ความสำเร็จ
อิญฺชิต : (นปุ.) ความไหว, ฯลฯ. ต ปัจ. อิ อาคม.
อิญฺชิตตฺต : (นปุ.) ความเป็นแห่งความไหว, ฯลฯ.
อิฏฺฐ : ๑. นป., ความอยาก, ความชอบใจ, ความสวยงาม, อารมณ์ที่น่าชอบใจ;
๒. ค. ยินดี, พอใจ, น่ารัก, น่าใคร่, สวยงาม
อิฏฺฐ : (นปุ.) ความพอใจ, ฯลฯ, อิฏฐารมณ์.
อิณปริโภค : (ปุ.) การบริโภคด้วยความเป็น หนี้.
อิตฺตรตา : อิต. ความเป็นของเปลี่ยนแปลง
อิตฺถตฺต : นป. ๑. ภพนี้, ชาตินี้;
๒. สตรีภาพ, ความเป็นหญิง
อิตฺถตฺตา : (อิต.) ความเป็นอย่างนี้, ฯลฯ. ตา ปัจ. ภาวตัท ซ้อน ตฺ.
อิตฺถภาว : (ปุ.) ความเป็นอย่างนี้, ฯลฯ.
อิตฺถมฺภูต : (วิ.) ถึงแล้วซึ่งประการนี้, ถึงแล้ว ซึ่งอาการนี้, ถึงแล้วซึ่งความเป็นอย่างนี้. วิ. อิตฺถํ ภูโต ปตฺโตติ อิตฺถมฺภูโต. คำแปลหลัง วิ. อิตฺถตฺตํ ภูโตติ อิตฺถมฺภูโต. ลบ ตฺต.
อิตฺถิกาม : ป. ความใคร่ในผู้หญิง, ความอยากได้หญิง