นวคห นวคฺคห : (ปุ.) พระเคราะห์เก้า, พระ เคราะห์เก้าองค์, ดาวนพเคราะห์. ดาว นพเคราะห์ คือ อาทิตย์ จันทร์ อังคาร พุธ เสาร์ พฤหัสบดี ราหู ศุกร์ และเกตุ.
กลา : (อิต.) กลา คือส่วน ๑ ใน ๑๖ ส่วน แห่ง ดวงจันทร์ วิ. กลียเต เอกาทินา สํขฺยายเตติ กลา. กลฺ สํขฺยาเณ, อ. เศษ, ส่วน, เสี้ยว, ส่วนแบ่งของเวลา, ศิลปะ.
กลานิธิ : (ปุ.) ดวงเดือน, ดวงจันทร์, ส. กลานิธิ.
กุมุทพนฺธ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์.
ขมากร : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์.
ขิทิร : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์ ?
คนฺธกฏฐ : นป. ไม้จันทร์หอม
คนฺธสาร : (ปุ.) แก่นจันทร์ วิ. คนฺธานํ สาโร อุตฺตโม คนฺธสาโร. คนฺธยุตฺโต สาโร ถิรํโสติ วา คนฺธสาโร.
โค : (ปุ.) โคผู้ วิ. คจฺฉตีติ โค. คมฺ คติยํ, โร. รปัจ. มี อำนาจให้ลบที่สุดธาตุแล้วลบตัวเอง. โค แปลว่าวัว ไม่นิยมตัวผู้หรือตัวเมีย มีแบบ แจกวิภัติโดยเฉพาะ ดูวจีวิภาค ภาคที่ ๒ เลขที่ ๗๑. บางคัมภีร์ แปลว่า แม่โคก็มี แต่ส่วนมากใช้เป็นคำกลาง หมายเอาทั้ง โคผู้และโคเมีย ถ้าหมายเอาโคผู้โดยเฉพาะ ใช้ศัพท์โคณ เมื่อหมายเอาตัวเมียใช้ศัพท์ คาวี. โคศัพท์ ยังแปลได้อีก คือ แปลว่า น้ำ อุ. โคสีตจนฺทน, สวรรค์ อุ. ธมฺโม- ปจิเตน คาวํ ปยติ. คนย่อมไปสวรรค์ด้วย ธรรมที่สั่งสมไว้แล้ว. แสงสว่าง รัศมี อุ. คาโว วิคฺคจฺฉนฺติ เทหโต. รัศมีท. ย่อมซ่านออกจากกาย, เพชร อุ. คาเวน ปริชฺเฌยฺย มณิโก. ช่างแก้วเจียระไนด้วย เพชร, ลูกศร อุ. ควํ ฉินฺทนฺติ ตจฺฉกา. ช่างถากท. ย่อมตัดลูกศร, ดวงจันทร์ อุ. คาวํ โอโลเกสิ จกฺขุนา. คนมองดวงจันทร์ ด้วยจักษุ, ตา อุ. คาเวน จนฺทํ อิกฺขติ. คนมองดวงจันทร์ด้วยตา, คำพูด ถ้อยคำ อุ. คาวํ ภาสนฺติ เต ชนา. ชน.ท. เหล่านั้น พากันพูดถ้อยคำ, พื้นดิน อุ. คาเว ฐิโต โอนมิ สาขํ. คนยืนที่พื้นดินโน้มกิ่งไม้, อินทรีย์ อุ. โคจรํ ที่เป็นที่เที่ยวไปแห่ง อินทรีย์, พระอาทิตย์ อุ. โค สุริโย.
โคสีตจนฺทน : (นปุ.) จันทร์เย็นเหมือนน้ำ วิ. โค วิย อุทกํ วิย สีตํ จนฺทนนฺติ โคสีตจนฺทนํ.
โคสีส : (นปุ.) จันทร์เหลือง, จันทร์เทศ (เย็นเหมือนน้ำ). วิ. โคสีสากติปพฺพเต มลเยกเทเส ชาตํ โคสีสํ. โค วิย ชลํ วิย สีตนฺติ โคสีสํ ตสฺส โส.
จนฺท : (ปุ.) จันทะ ชื่อเทพบุตร, พระจันทร์, ดวงจันทร์, เดือน, ดวงเดือน, วิ. จนฺทยติ สีตคุณสมฺปตฺติยา อตฺตโน ปภาย สตฺตานํ ปริฬาหํ วูปสเมนฺโต สุขํ อุปฺปาเทตีติ จนฺโท. อถวา, จนฺทติ ทิปฺปติ สิริยาวิโรจตีติ จนฺโท. จทิ หิฬาทนทิตฺตีสุ, โท, นิคฺคหิตาค- โม, ทโลโป. อัฏฐกถาว่ามาจาก ฉนฺทศัพท์ วิ. ฉนฺทํ ชเนตีติ จนฺโท แปลง ฉ เป็น จ. รูปฯ๖๕๗ ลง ก ปัจ. ลบ ก. ส. จนฺท จนฺทฺร.
จนฺทคาห จนฺทคฺคาห : (ปุ.) การจับซึ่งดวง จันทร์, การยึดดวงจันทร์, จันทคาธ, จันทรคาธ, จันทคราส, จันทรคราส (ราหู จับจันทร์ ราหูอมจันทร์ วิทยาศาสตร์ว่า ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์และโลกโคจรมาอยู่ ในแนวเดียวกัน โลกอยู่ระหว่างกลางทำ ให้เงาของโลกไปบังดวงจันทร์).
จนฺทิมนฺตุ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์ วิ. จนฺทํ กปฺปูรํ มาติ สทิสํ นยตีติ จนฺทิมา. จนฺทปุพฺโพ, มา มานสทฺเทสุ, ตุ,นฺตุอาเทโส ( แปลง ตุ เป็น นฺตุ ), อิการาเทโส ( แปลง อ ที่ ท เป็น อิ ). ฎีกาอภิฯ.
ชาติโกส : (นปุ.) ลูกจันทร์, ลูกจันทร์เทศ. วิ. โกสสหิตํ ชายติ ผล เมตสฺสาติ ชาติโกสํ.
ชาติผล : (นปุ.) ลูกจันทร์, ลูกจันทร์เทศ, ผลจันทร์.
ตาราปติ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์.
ติชิล : (ปุ.) ดวงจันทร์, พระจันทร์. ติชฺ นิสาเน, อิโล.
โทสากร : (ปุ.) ดวงจันทร์, พระจันทร์, เดือน.
โทสิน : ค., อิต. แจ่มแจ้ง, ปราศจากโทษ; (ราตรี) ซึ่งแจ่มจ้า, ซึ่งสว่างด้วยแสงจันทร์, คืนจันทร์แจ่ม
โทสินามุข : นป. พระจันทร์ในคืนปราศจากเมฆหมอก, จันทร์แจ่ม
นกฺขตฺตราช : (ปุ.) นักขัดตราช ชื่อของ พระจันทร์ชื่อ ๑ ใน ๑๔ ชื่อ, พระจันทร์, ดวงจันทร์, เดือน.
ปริธี : (ปุ.) รัศมีกลม, รัศมีทรงกลม, แสงทรง กลม, แสงทรงกลด คือแสงเลื่อมพรายงาม เป็นวงกลมรอบดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์. วิ. สุริยสฺส จนฺทสฺส วา ปริ สมนฺตโต ธียเตติ ปริธี. ปริปุพฺโพ, ธา ธารเณ, อี.
ปุณฺณมา, ปุณฺณมาสี, ปณฺณมี : อิต. ดิถีเพ็ญ, วันพระจันทร์เต็มดวง
ภงฺค : (ปุ.) ระลอก, คลื่น, ภังคะ, ภางค์. วิ. สยเมว ภิชฺชตีติ ภงฺโค. ภญฺชฺ อวมทฺทเน, อ. แปลง ช เป็น ค ญฺ เป็น นิคคหิต แล้วแปลงเป็น งฺ. จันทร์กะพ้อ ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ดอกขาวคล้ายดอกพะยอมหอมคล้ายดอกจันทน์?.
มณฺฑล : (นปุ.) ดวง (สิ่งที่มีลักษณะเป็นรูปกลมๆ), ดวงกลม, วง, วงกลม, กลมรอบ, วงรอบ, รูปดวงจันทร์. วิ. มณฺฑยเตติ มณฺฑลํ. มณฺฑฺ ภูสเน, อโล. มณฺฑํ ลาติ คจฺฉตีติ มณฺฑลํ. มณฺฑปุพฺโพ, ลา คติยํ, อ.
มิคงฺก : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์.
มุขจนฺท : (ปุ.) หน้าเพียงดังดวงจันทร์.
รญฺชน : (นปุ.) การย้อม, ความย้อม, ความกำหนัด, ความยินดี. วิ. รญฺชนํ รญฺชนํ จันทร์แดง. ว. รญฺชาเปตีติ รญฺชนํ. รญฺชฺราเค, ยุ.
สสิวาร : (ปุ.) วันจันทร์.
สีตรสิ : (ปุ.) ดวงจันทร์, พระจันทร์. วิ. สีตา รํสโย ยสฺส โส สึตรํสิ.
สีตรสี : ค. มีรัศมีเย็น ; ดวงจันทร์
สีสก : (นปุ.) จันทร์แดง, สันตะวา ขึ้นในน้ำกินได้. เป็นปุ. ก็มี.
สุธส : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์. สุธ+อํส.
สุธาธาร : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์. สุธ+อาธาร.
สุพฺภสุ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์.
สุวณฺณจนฺทน : (นปุ.) จันทร์เหลือง, แก่นจันทร์เหลือง.
โสม : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์. วิ. กนฺติยา สห วิชฺชตีติ โสโม. สุขํ อภสฺสวตีติ วา โสโม. สุ ปสเว สวเน วา, โม, อุสฺโส. ส. โสม.
โสมวาร : (ปุ.) วันจันทร์.
หริคนฺธ, หริจนฺทน : ป. จันทร์เหลือง, จันทน์เทศ
หริจนฺทน : (ปุ. นปุ.) จันทร์เหลือง, จันทร์เทศ. วิ. หริ มณฺฑูโก, ตทากาเร ปพฺพเต ชาตํ จนฺทนํ หริจนฺทนํ.
หิมรสิ : (ปุ.) หิมรังสี หิมรังษี ชื่อของพระจันทร์ชื่อ ๑ ใน ๑๔ ชื่อ, พระจันทร์, ดวงจันทร์. ส. หิมรศฺมิ.
อินฺทุ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์ (ใหญ่กว่า ดาว กล่าวตามที่สายตามองเห็น). วิ. อินฺทติ นกฺขตฺตานํ ปรมิสฺสริยํ กโรตีติ อินฺทุ. อิทิ ปรมิสฺสริเย, อุ. ณุ วา ส. อินฺทุ.
อินฺทุมตี : อิต. วันพระจันทร์เต็มดวง
อุฑุป : (ปุ.) แพ, พระจันทร์, ดวงจันทร์ ส. อุฑุป.
อุฑุปติ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์.
อุปราค : (ปุ.) พระคราธสูรย์และจันทร์, พระ เคราะห์. ส. อุปราค.
อุรุราช อุฬุราช : (ปุ.) อุรุราช อุฬุราช ชื่อ พระจันทร์, ดวงจันทร์.