กพร : (วิ.) หลายสี, ด่าง, พร้อย, ด่างพร้อย. กวฺ วณฺเณ, อโร, วสฺส โพ.
กมฺมาส : (วิ.) หลายสี, ด่าง, พร้อย, ดำมอ ๆ.. วิ. กโล เอว มาโส กมฺมาโส. แปลง ล เป็น ม หรือ กลํ มสตีติ กมฺมาโส. กลปุพฺโพ, มสิ ปริมาเณ, โณ.
จิตฺต จิตฺร : (วิ.) ไพเราะ, งาม, งดงาม, สวยงาม, ตระการ, ประหลาด, แปลก, หลากสี, หลายสี, เรื่อเรือง เรืองรอง, ด่าง, พร้อย, ดำมอๆ, วิจิต, วิจิตร. จิตฺตฺ จิตฺติกรเณ, อ. ส. จิตฺร.
สพล : (วิ.) หลายสี, หลากสี, ด่าง, พร้อย, ด่างพร้อย, ดำ, ดำมอ, ดำๆมอๆ.
ปุสฺสราค : (ปุ.) พลอยสีเหลือง, ทับทิม, บุษราคะ, บุษราคัม. ส. ปุษฺปราค.
กวจ : (วิ.) ด่าง (เป็นจุดผิดจากสีพื้นเดิม).
กรกผล : (นปุ.) ทับทิม (หมายเอาผล), ผล ทับทิม.
กุรุวินฺท : (ปุ.) พลอยแดง, ทับทิม. กุรุวินฺทสุตฺติ ก้อน-จุรณ์หินสีดังพลอยแดง.
ทาฑิม : ป., นป. ทับทิม
ทาลิม : ป., นป. ทับทิม
นวรตน : (นปุ.) แก้วเก้าอย่าง, แก้วเก้าชนิด, แก้วเก้าประการ, นพรัตน์, เนาวรัตน์. แก้วเก้าอย่าง คือ เพชร ทับทิม มรกต บุษราคัม โกเมน นิล มุกดา เพทาย และ ไพฑูรย์. ส. นวรตฺน.
กมฺมส : ป. โทษ, ความด่างพร้อย, รอยเปื้อน
กรก : (ปุ.) ทับทิม, ต้นทับทิม, คนโทน้ำ, ภาชนะน้ำของนักบวช, กรก, ธมกรก (กระบอกกรองน้ำของพระ), กะลา. กรฺ ธาตุ ณฺวุ ปัจ. ส. กรก.
กาฬกพร : ค. กระดำกระด่าง, มีตัวด่างพร้อย
กาฬชลฺลิก : ค. ซึ่งเกิดจากน้ำสีดำ, มีรอยด่าง, มีตำหนิ
ขาโรทก : (นปุ.) น้ำด่าง.
จงฺควาร : ป. หม้อกรองน้ำด่าง, หม้อกรองน้ำนม
ฑาลิม : นป. ลูกทับทิม
ทามฺพ : (ปุ.) ทับทิม, ต้นทับทิม. ดู. ทาฬิม.
ทาฬิม ทาลิม : (ปุ.) ทับทิม, ต้นทับทิม. ทฬฺ วิทารเณ, โม, อิ อาคโม. เป็น ทามฺภ บ้าง.
ปทุมราค : (ปุ.) ทับทิม, แก้วทับทิม, พลอยสี แดง, ปัทมราคะ, ปัทมราช. วิ. ปทุมญฺจาตฺร โกกนทํ, ตพฺพณฺณสทิโส มณิ ปทุมราโค. ฎีกาอภิฯ
ผลสาฏว : ป. ต้นหรือผลทับทิม
พหุขาร : ป. น้ำด่างชนิดหนึ่งทำจากผักเผาไฟ
มณิพีช : (นปุ.) ต้นทับทิม.
รตฺตมณิ : (ปุ. อิต.) ทับทิม, แก้วทับทิม.
รตฺตมณี : ป. แก้วทับทิม, ปทุมราค
โลณิก : ค. เกี่ยวกับเกลือหรือด่าง
โลหิตงฺก : ป. แก้วทับทิม
อสพล : ค. ไม่มีจุด, ไม่ด่างพร้อย
กุญฺช : (ปุ.) ดาง. อภิฯ เป็น ปุ. รูปฯ ๓๘๕ เป็น อิต.
กุญฺชา : (อิต.) ดาง. อภิฯ เป็น ปุ. รูปฯ ๓๘๕ เป็น อิต.