นึก นิงฺก : (ปุ.) นิงกะ ชื่อกวางชนิดหนึ่ง วิ. อตฺตานํ นีจํ กโรตีติ นึโก นิงฺโก วา. ฎีกาอภิฯ เป็น นีก.
ปตฺตานึก : (ปุ.) คนสี่คนมีศัตราพร้อม ชื่อ ปัตตานีกะ, พลเดินเท้า, ปัตตานีกะ, ปัตตานึก. เป็น ปตฺตาณีก บ้าง.
มนสิกโรติ : ก. ทำไว้ในใจ, นึก, ตรึกตรอง
สร : (วิ.) ไป, ถึง, เป็นไป, เที่ยวไป, ออกเสียง, กำจัด, ขจัด, คิด, คำนึง, นึก, ระลึก, เปล่งออก, ซ่านออก.
หตฺถาณึก หตฺถานึก : (นปุ.) หัตถานึก ช้าง ๓ เชือก แต่ละเชือกมีพลประจำ ๑๒ คน ชื่อ หัตถานึก, กองพลช้าง, กองทัพช้าง.
อภิตกฺเกติ : ก. คิดหา, ค้นหา, ตรึก, นึก
อาวชฺชติ : ก. คิด, นึก, สังเกต, พิจารณา; เคลื่อน, คว่ำ, ไหลออก
ยานึกต : (วิ.) กระทำให้เป็นยานแล้ว.
หยาณึก หยานึก : (นปุ.) ม้า ๓ ตัว (เป็นอย่างต่ำ) ตัวหนึ่งมีคน ๔ คน ชื่อ หยานิก (หมู่กึกก้องด้วยม้า), กองทัพม้า.
อสฺสาณีกอสฺสานึก : (ปุ.) อัสสาณีกะ, อัสสานี-กะ, ม้าตัวหนึ่งมีคนสำหรับม้าสามคนชื่ออัสสาณีกะ, กองพลม้า.เป็นอสฺสาณิกอสฺสานิกบ้าง.ส.อศฺวานีก.
กปฺปรุกฺข : (ปุ.) ต้นไม้อันยังความปรารถนา ให้สำเร็จ, ต้นไม้อันยังประโยชน์ให้สำเร็จ ดังใจนึก (ปรารถนา), ต้นไม้อันตั้งอยู่ตลอดกัป, ทิพยพฤกษ์, ต้นกัลปพฤกษ์ ชื่อ ต้นไม้ชนิดหนึ่ง จำพวกคูน หรือราชพฤกษ์ ดอกสีชมพู.
จิตฺตรูป : อ. ตามที่คาดหมาย, ตามที่ใจนึก
จินฺตก จินฺตนก : (วิ.) ผู้นึก, ฯลฯ. ศัพท์แรก ณฺวุ ปัจ. ศัพท์หลัง ยุ ปัจ. ก สกัด.
จินฺตา : (อิต.) ความนึก, ฯลฯ. วิ. จินฺตนํ จินฺตา. ปัญญาเป็นเครื่องคิด วิ. จินฺตนา จินฺตา. จินดา ไทยใช้ในความหมายว่า แก้วมีค่า.
จินฺตามณิ : ป. จินดามณี, แก้วสารพัดนึก
จินฺตามณี : (ปุ.) แก้วที่เกิดขึ้นตามใจนึก, จิน- ดามณี. ไทยใช้คำ จินดามณี ในความหมาย ว่า แก้วอันผลแก่เจ้าของดังใจนึก แก้วสาร- พัดนึก คือนึกอย่างไรได้อย่างนั้น อีกอย่าง หนึ่งเป็นชื่อของหนังสือแบบเรียนของไทย เล่มแรกแต่งในยุดกรุงศรีอยุธยา.
เจตนา : (อิต.) ธรรมชาติผู้คิด, ความคิด, ความคิดอ่าน, ความนึก, ความตริ, ความดำริ, ความมุ่งหมาย, ความพอใจ. วิ. จินฺตนา เจตนา. เจตยตีติ วา เจตนา. จิตฺ สํเจตเน, ยุ. ไทยใช้ เจตนาเป็นกิริยา ในความหมาย ว่า จงใจ ตั้งใจ มุ่งหมาย ส. เจตนา.
เจตส : (ปุ.) ใจ, ความคิด, ความนึก, ฯลฯ. จิตฺธาตุ ส ปัจ.
ตกฺก : (ปุ.) ความตริ, ความตรึก, ความคิด, ความนึก, ความวิตก (ตรึก). วิ. ตกฺเกติ สมฺปยุตฺตธมฺเม อารมฺมณมฺหิ โรเปตีติ ตกฺโก. ตกฺกฺ วิตกฺเก, อ.
ตกฺเกติ : ก. นึก, ตรึก, ตรอง, เชื่อใจ
มนน : นป. ความคิด, ความนึก
อกุสลเจตนา : (อิต.) ความคิดอันเป็นบาป, ความนึกอันเป็นบาป, ความตั้งใจอันเป็นบาป, ความคิดชั่ว, ความคิดอันเป็นอกุศล, เจตนาอันเป็นอกุศล. ส. อกุศลเจตนา.อ
อธิมุจฺจติ : ก. ๑. น้อมใจไป, นึกน้อม ;
๒. สิง, เข้าสิง, ครอบครอง
อธิมุตฺติก : ค. ผู้น้อมใจเชื่อ, ผู้นึกน้อม
อธิโมเจติ : ก. ๑. ให้ยึด, ให้สิง;
๒.ให้นึกน้อม
อาภิเจตสิก : ค. ผู้มีความคิดนึกอันแจ่มใส, มีความนึกคิดสูง
อาโภค : (ปุ.) ความบริบรูณ์, ความสำเร็จ, ความคำนึง, ความคิด, ความคิดนึก, ความรำพึง, ความผูกใจไว้, ความหวนระ-ลึก, ความไม่มีโทสะ.อาปุพฺโพ, ภุชฺปาลนชฺโฌหาเรสุ, โณ.ส. อาโภค.
อาวชฺชนา : (อิต.) ความคำนึง, ความคิด, ความนึก. อาปุพฺโพ, วชฺ สงฺขาเร, ยุ. ลง ณฺย ปัจ. ประจำธาตุ ลบ ณฺ แปลง ชฺย เป็น ชฺช ยุ เป็น อน.
ฉกน, - นก : นป. มูลสัตว์
เถน, - นก : ป. ขโมย
วามน, - นก : ป. คนแคระ, คนเตี้ยเกินขนาด
อเสจน, - นก : ค. ไม่ระคนกัน, เป็นที่ชื่นชมยินดี, มีเสน่ห์
อุตฺตาน, - นก : ค. หงาย, นอนหงาย ; มีเนื้อความตื้น, ง่าย, แจ่มแจ้ง
เฉทนกปาจิตฺติยา : (อิต.) เฉทนกปาจิตตีย์ ชื่ออาบัติปาจิตตีย์ ที่ต้องให้ตัดของที่ทำ เกินกำหนด (ประมาณ) ออกเสียก่อนจึง แสดงอาบัติตก คือจึงจะพ้นจากอาบัติ.
ชานนก : (วิ.) ผู้รู้. ณวุ ปัจ แปลงเป็น อานนก. รูปฯ ๕๕๖.
ทฺวิชาต : (ปุ.) ชนผู้เกิดสองหน, พราหมณ์, สัตว์ผู้เกิดสองหน, นก, งู.
นีฬช : ป., ค. ผู้เกิดในรัง, นก
ปกฺขี : ป. มีปีก, นก
วิหค : ป. ผู้ไปในอากาศ; นก
กจวรฉฑฺฑนก : นป. กจวรฉฑฺฑนิ อิต. ภาชนะสำหรับเทหยากเยื่อ
กฑฺฑนก : ค. ซึ่งดึง, ซึ่งลาก
กากณิกคฺฆนก : ค. มีราคากากณิกหนึ่ง
กากปฏฏนก : ป., นป. ท่าน้ำเป็นที่อาศัยของกา, ที่หากินของกา
กีฬนก : ๑. นป. เครื่องเล่น, ตุ๊กตา;
๒. ค. ผู้เล่น
กุลีนก : (ปุ.) ม้าอาชาไนย, ม้าตัวรู้จักเหตุและ ภาวะมิใช่เหตุ.
ขียนก : (นปุ.) การบ่น, การว่า, การบ่นว่า, การติเตียน ขี หึสายํ, ยุ, สกตฺเถ โก.
โคณก โคนก : (ปุ.) ผ้าโกเชาว์ใหญ่ชิ้นยาว, อาสนะพิเศษประกอบด้วยขนยาว, ผ้า สักหลาดขนยาว, พรม, กุ สทฺเท, ยุ, สกตฺเถ โก, อุสฺโสตฺตํ. ฎีกาอภิฯ ทีเฆน โลเมน ยุตฺโต อาสนปฺปเภโท โคนโก นาม.
ฆนกรกวสฺส : (นปุ.) ฝนอันบุคคลพึงถือเอา ด้วยมือโดยความเป็นก้อน, ฝนอันทำซึ่ง ความเป็นแท่ง, ฝนลูกเห็บ.
จีนก : ป., นป. ถั่วเขียว