พนฺธ : (ปุ.) บ่วง, บ่วงผูก.
พนฺธกรณี : (ปุ.) ข้อผูกพัน.
พนฺธติ : ก. ผูก, พัน, มัด, รัด, ประกอบ, จับไว้จองจำ
ปพนฺธ : (วิ.) แต่ง, แต่งขึ้น, ผูกขึ้น, เรียบเรียง, ร้อยกรอง. ปปุพฺโพ, พนฺธ พนฺธเน, อ.
มจฺฉพนฺธ : (ปุ.) บุคคลผู้จับซึ่งปลา, ชาวประมง. วิ. มจฺเฉ พนฺธติ ชาเลนาติ มจฺฉพ-นฺโธ. มจฺฉปุพฺโพ, พนฺธฺ พนฺธเน, อ. คนผู้ฆ่าปลา, ชาวประมง, พรานปลา. วิ. มจฺเฉ วธตีติ มจฺฉพนฺโธ. หนฺ หึสายํ. ลง นิคคหิตอาคม แปลง หน เป็น วธ แปลง นิคคหิต เป็น นฺ ว เป็น พ.
นิพนฺธ นิพฺพนฺธ : (ปุ.) การผูก, การต่อเนื่อง, การตั้งใจ, ความผูก, ฯลฯ, การแต่งหนังสือ. ส. นิพนฺธ.
มณิพนฺธ : (ปุ.) ข้อมือ. วิ. มณิวิกติ พนฺธติ เอตฺถาติ มณิพนฺโธ.
สมฺพนฺธ : (ปุ.) การผูกพร้อม, การผูกด้วยดี, การผูกพัน, การติดต่อกัน, การเกี่ยวเนื่องกัน, ความผูกพัน, การติดต่อกัน, การเกี่ยวเนื่องกัน, ความผูกพัน, ฯลฯ, สัมพันธ์. สํปุพฺโพ, พนฺธฺ พนฺธเน, อ.
กพนฺธ : (ปุ.) ร่างอันไร้ศรีษะ, ผีหัวขาด.
กวนฺธ กพนฺธ : (ปุ.) ร่างไม่มีศรีษะ, ผีไม่มี ศรีษะ, ผีหัวขาด. วิ. อวิชฺชมาเนน เกน สิรสา อนฺโธ กวนฺโธ. ก+อนฺธ วฺ อาคม ในท่ามกลาง.
กวาฏพนฺธ : ป. เครื่องผูกประตู
กามพนฺธ : ป. เครื่องผูกคือกาม, ความพัวพันในกาม
กุมุทพนฺธ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์.
จมฺมพนฺธ : ป. เชือกหนัง
นิพนฺธ : ป. ความผูกพัน, การยึดมั่น, การรัดรึง, ติดต่อกันไป; การรบเร้า
นิพนฺธ : อ. เนือง ๆ, เสมอ, เป็นประจำ
นิพนฺธติ : ก. ผูก, มัด, รัดรึง, รบเร้า; ตระเตรียม
ปจฺฉาพนฺธ : นป. สมอ, แจว
ปฏิพนฺธ : ค. ซึ่งผูกพัน, ซึ่งติดอยู่, อันเกี่ยวข้อง, อันเนื่องด้วย
ปฏิพนฺธติ : ก. งด (ไม่ให้) , ลดหย่อน (ของที่ให้)
มณิพนฺธโหราโลจน : (ปุ.) นาฬิกาข้อมือ.
วินิพนฺธ : ก. แยก, เห็นข้อแตกต่าง
วิพนฺธ : ป. การจองจำ, การผูก
สมฺพนฺธติ : ก. เกี่ยวเนื่องกัน, สัมพันธ์กัน
สิขาพนฺธ : (นปุ.) เครื่องผูกมวยผม.
อติพนฺธติ : ก. ผูกติด, มัดติด
อนุปฺปพนฺธ : ป. การสืบต่อ, การสืบเนื่องกัน, โดยลำดับ
อนุปพนฺธติ : ก. สืบต่อ, ติดตาม, สืบเนื่อง
อนุพนฺธ : (ปุ.) อักษรที่หายไปเช่นอิอุที่ติดมากับธาตุเมื่อเป็นรูปสำเร็จอิอุหายไป(คือ ลบ อิ อุ) เรียกอักษรอย่างนี้ว่าอนุพันธะ
อนุพนฺธติ : ก. ติดตาม, เกี่ยวเนื่อง, ผูกพัน
อพนฺธ : (วิ.) ไม่ผูก, ไม่พัน, ไม่มัด, ไม่รัด, ไม่ติดต่อกัน.
อพนฺธ, อพนฺธน :
ค. ดู อพทฺธ อสฺสพนฺธ : ป. คนเลี้ยงม้า, อัศวรักษ์
อาพนฺธติ : ก. ผูก, มัด, เกาะ, ซึมซาบ
อุปนิพนฺธ : ๑. ป. ความเกี่ยวพัน;
๒. ค. เกี่ยวพัน
อุปนิพนฺธติ : ก. ผูกมัด, เกี่ยวข้อง
อุพฺพนฺธติ : ก. แขวน, ห้อย
โอพนฺธติ : ก. ผูก, มัด, รัด, พัน
นิพนฺธน : (นปุ.) เหตุ, มูลเค้า. วิ. นิสฺเสเสน อตฺตโน ผลํ พนฺธติ ปวตฺเตตีติ นิพนฺธนํ. นิปุพฺโพ, พธฺ พนฺธ พนฺธเน, ยุ. ส. นิพนฺธน.
พนฺธุ : (ปุ.) พวกพ้อง, พงศ์, พงศ์พันธุ์, ญาติ, ญาติพี่น้อง, วงศ์, วงศ์วาน. วิ. พนฺธตีติ พนฺธุ. พนฺธียติ สิเนหภาเวนาติ วา พนฺธุ. พนฺธฺ พนฺธเน, อุ, ณุ วา. อตฺตนิ ปรํ พนฺธตีติ วา พนฺธุ. อยํ อมุหากํ วํโสติ สมฺพนฺธิตพฺพฏฺเฐน เปมพนฺธเนน พนฺธตีติ วา พนฺธุ.
พนฺธว : (ปุ.) ญาติ, มิตร. พนฺธุ เยว พนฺธโว. แปลง อุ เป็น อว.
มิคพนฺธนี มิควนฺธนี มิคพนฺธีนี : (อิต.) เครื่องดัก, บ่วง. วิ. มิเค พนฺธตีติ มิคพนฺธินี, มิคปุพฺโพ, พนฺธฺ พนฺธเน, ยุ, อิตฺถิยํ อี, อินี วา. ศัพท์ที่ ๒ แปลง พ เป็น ว.
กวิ : (ปุ.) คนมีปัญญา, คนมีปัญญาดี. วิ. กวยติ กเถตีติ กวิ. กวิ วรฺณเณ, อิ. กุ สทฺเท วา. อภิฯ. คนผู้กล่าวคำเป็นที่ชอบใจ วิ. กนฺตํ กวตีติ กวิ. คนผู้กล่าวคำเป็นที่ชอบใจคือ คำอันยังใจให้เอิบ อาบ วิ. กนฺตํ มนาปวจนํ กวตีติ กวิ. กุ สทฺเท. กวฺ กวิ วณฺณายํ วา, อิ. นักปราชญ์ (ในศิลปะการประพันธ์). วิ. กพฺยํ พนฺธตีติ กวิ. อิ ปัจ. กัจฯ ๖๖๙. ส. กวิ.
ชุณฺหา : (อิต.) รัศมีพระจันทร์, แสงจันทร์. วิ. ชุติ อสฺสาตฺถีติ ชุณฺหา. ชุติศัพท์ ห ปัจ. แปลง อิ เป็น อ แปลง ต เป็น ณ. จนฺทสฺส ชุตึ โสภํ นยฺหติ พนฺธตีติ วา ชุณฺหา. คืน เดือนหงาย, วันดือนหงาย. ชุต (นปุ.?) ความรุ่งเรือง, ฯลฯ. ชุตฺ+อ ปัจ.
ทฺวารพนฺธน : (นปุ.) ระเบียง วิ. ทฺวารํ พนฺธติ เอตฺถาติ ทฺวารพนฺธนํ.
นิคล นิคฬ : (ปุ. นปุ.) เครื่องผูกเท้าช้างวิ.นิคลติพนฺธติอเนนาตินิคโลนิคโฬวา.นิปุพฺโพ,คลฺเสจเน,อ.
สมฺภตฺต : (ปุ.) เพื่อนคบกันมั่นคง. วิ. สพฺพกาลํ ภชตีติ สมฺภตฺโต. ภชฺ เสวายํ โต. อถวา, สกาโร พนฺธเว, โส วิย พนฺธโว วิย อญฺญมญฺญํ วิสาสวเสน ภชตีติ สมฺภตฺโต.