นิกฺกาม, - มี : ค. ปราศจากกาม, ไม่มีความใคร่, หมดความอยาก
มียติ : ก. ตาย
ธมฺมิกถา ธมฺมีกถา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่อง กล่าวประกาศด้วยธรรม, วาจาเป็นเครื่องกล่าวแสดงซึ่งธรรม, ถ้อยคำอันเป็นไปในธรรม, คำพูดอันเป็นไปในธรรม, การพูดด้วยเรื่องธรรม, ถ้อยคำที่ประกอบ ด้วยเหตุผล, ถ้อยคำที่มีเหตุผล. ธมฺม+กถา อิ, อี อาคม.
นิมิลน นิมฺมีลน : (นปุ.) การกระพริบตา, การหลับตา. นิปุพฺโพ, มิลฺ มีลฺ วา นิมีลเน, ยุ.
อุมฺมิลน อุมฺมีลน : (นปุ.) การลืมตา. อุปุพฺโพ, มิลฺ นิมีลเน, ยุ.
อสฺมิ : ก. (ฉัน) เป็น, มี
เขมี : (วิ.) มีความดี, ฯลฯ. อี ปัจ. ตทัสสัตถิตัท.
ชมฺมี : (ปุ.) ผู้มีความต่ำ,ฯลฯ. อีปัจ. ตทัสสัตถิตัท
นิกฺกามี : (วิ.) มีความใคร่ออกแล้ว, ฯลฯ.
ปาปกมฺมนฺต, ปาปกมฺมี, ปาปกร, ปาปการี : ค. มีกรรมชั่ว, มีการกระทำอันเลวทราม
ภพฺพ : (วิ.) ผู้ควรหลุดพ้น, อันเขาย่อมเป็น, เหมาะ, ควร, ชอบ, มี, เป็น, จักมี, จักเป็น, ดี, งาม. วิ. สมควร, ภูยเตติ ภพฺพํ. ภวนํ วา ภพฺพํ. ภู สตฺตายํ, โณฺย. แปลง ณฺย กับ อู ที่ ภู เป็น อพฺพ รูปฯ ๕๓๙ โมคฯ ลง ย ปัจ.
โยตกฺเขมี : (วิ.) ผู้มีธรรมเป็นแดนเกษมจากโยคะ. อี ปัจ. ตทัสสัตถิตัท.
สามตฺถิย : (วิ.) อาจ, องอาจ, สามารถ, มี, เป็น, ควร, สมควร.
อฏฺฐมี : อิต. อัฏฐมี, ดิถีที่ ๘, ขึ้น – แรม ๘ ค่ำ
อาสาฬฺหปุณฺณมีทิวส : (ปุ. นปุ.) วันคือดิถี มีพระจันทร์เต็มดวงอันประกอบด้วย อาสาฬหฤกษ์.
กมฺมิก,กมฺมี : ป. ผู้กระทำ, ผู้ดูแล; การกระทำ
กามี : ป., ค. พระจันทร์, นกกระจอก; ผู้ใคร่
กุงฺกุมี : ค. ซึ่งผุดนั่ง; ผู้ทำเสียงอึกทึก
โคมิก, โคมี : ค. เจ้าของโค
โคลีมี : (อิต.) ว่านน้ำ วิ. คุณฺณํ โลมสมฺปาต- นฏฐาเน ชาตา โคโลมี. หญ้า แพรกขาว วิ. โคโลมชตฺตา โคโลมี, แฝกขาว, เปราะ ก็แปล.
ชามี : อิต. น้องสาว, พี่สาว
ติมีสิกา : อิต. คืนที่มืด, เดือนมืด
ธมฺมีกถา : อิต. ธรรมีกถา, การกล่าวธรรม, การแสดงธรรม
นหามี, - ปี :
ค. ดู นหาปก
นินฺนามี : ค. อันโน้มลง, อันน้อมลง
นิมีลิต : ค. ซึ่งกระพริบตาแล้ว, ซึ่งหลับตาแล้ว, อันปิดตาแล้ว
ปุณฺณมา, ปุณฺณมาสี, ปณฺณมี : อิต. ดิถีเพ็ญ, วันพระจันทร์เต็มดวง
ภสฺมีกรณ : (วิ.) ทำให้เป็นเถ้า, เผา, ไหม้.
วมฺมี : ค. ผู้สวมเกราะ
สามีจิปฏปนฺน : (วิ.) ปฏิบัติแล้วชอบ, ปฏิบัติชอบแล้ว, ปฏิบัติชอบ, ฯลฯ.
อนุมียติ : ก. สังเกต, คำนวณ, คาดคะเน, อนุมาน
อุนฺนามี : ค. ขึ้น, ยกขึ้น
อุมฺมี : อิต. คลื่น
อุมฺมีลน : นป. การลืมตา
อุมฺมีเลติ : ก. ลืมตา
จตุวิธ จตุพิธ จตุพฺพิธ : (วิ.) มีอย่างสี่, มี ประการสี่, จตุรพิธ (สี่อย่าง สี่ประการ)
ธิติมนฺตุ : (วิ.) มีปัญญาเป็นเครื่องทรง, มี ความเพียรเป็นที่ตั้ง, มีความเพียร, ฯลฯ. วิ. ธิติ อสฺส อตฺถีติ ธิติมา. มนฺตุ ปัจ.
นิทฺทร นิทฺทรถ : (วิ.) มีความเร่าร้อยออกแล้ว, ไม่มีความเร้าร้อย, หมดความเร่าร้อน, มี ความกระวนกระวายออกแล้ว, ฯลฯ, หมด ความเจ็บไข้, หมดความป่วยไข้, หมด ความกลัว.
นิพฺพิฏฐปิงฺคล : (วิ.) มีนัยน์ตาอันเหลือง เหลือก, มีนัยน์ตาอันเหลือกเหลือง, มี นัยน์ตาทั้งเหลือทั้งเหลือง.
นิราลย : (วิ.) มีความต้องการออกแล้ว, มี ความเยื่อใยออกแล้ว, มีความห่วงใยออก แล้ว, ฯลฯ.
นิวตฺถปิโลติกขณฺฑ : (นปุ.) ท่อนแห่งผ้าเก่า อันบุคคลนุ่งแล้ว. เป็น ฉ. ตัป, มี วิเสสน- บุพ. กัม. เป็นท้อง.
ปมาณวนฺตุ : ค. มีประมาณ, มีกำหนด, วัดได้, จำกัด; มี (คุณ) พอประมาณได้หรือวัดได้
อคฺฆนก อคฺฆนิก อคฺฆนิย : (วิ.) มีค่า, มี ราคา.
อตุล อตุลฺย : (วิ.) มีความเสมอกันหามิได้, มี ความเท่ากันหามิได้, ไม่มีความเสมอกัน, ไม่มีความเท่ากัน, ไม่มีเปรียบ, ไม่มีเทียบ, ชั่งไม่ได้, เลิศ, ประเสริฐ. ส. อตุลฺย.
อนุคามิก อนุคามี : (วิ.) ไปตามโดยปกติ, มี ปกติไปตาม, เกี่ยวเนื่อง. ส. อนุคามี.
เอกคฺค : (วิ.) มีอารมณ์เดียว (อคฺค คือ อารมณ์), มีอารมณ์เดียวเลิศ, มีอารมณ์ เลิศเป็นหนึ่ง, มีอารมณ์เป็นหนึ่ง, มี อารมณ์แน่วแน่, ไม่วุ่นวาย.
เอกฉนฺท : (วิ.) มีความพอใจอย่างเดียวกัน, มี ความมุ่งหมายอย่างเดียวกัน, มีความเห็น เป็นอย่างเดียวกัน.