นิปฐ : ป. ปาฐะ, การสอน, ความฉลาด, การเรียน, การหัดอ่าน
สุณิ สุณฺณิก : (ปุ.) ผักโหมหัด, กุ่มบก, แป้งระมาด.
เสรุส : (ปุ.) กระจับ ชื่อเครื่องผูกตีนม้าสำหรับหัดให้เต้น สะบัดตีน. สรฺ จินฺตายํ, อูโส, อสฺเส.
หตฺถาโรห : (ปุ.) ควาญช้าง, นายควาญช้าง. วิ. หตฺถึ อารูหตีติ หตฺถาโรโห. หตฺถีปุพฺโพ, รุหฺ รุฬฺหเน, โณ. กองช้าง ก็แปล.
หตฺถกมฺมมูล : (นปุ.) ค่าจ้าง, ค่าบำเหน็จ.
หตฺถการ : (ปุ.) งานอันบุคคลทำด้วยมือ, การทำด้วยมือ, การช่าง, การทำด้วยฝีมือ, งานที่ทำด้วยความเชี่ยวชาญในการใช้มือ, งานฝีมือ.
หตฺถกิจฺจ : (นปุ.) งานอันบุคคลทำด้วยมือ, การทำด้วยมือ, การช่าง, การทำด้วยฝีมือ, งานที่ทำด้วยความเชี่ยวชาญในการใช้มือ, งานฝีมือ.
หตฺถลญฺจน หตฺถลญฺฉน : (นปุ.) ลายเซ็น, ลายมือ, ลายมือชื่อ.
หตฺถาจริย : (ปุ.) หมอช้าง, ควาญช้าง, นายหัตถาจารย์.
หตฺถาชานิย หตฺถาชาเนยฺย : (ปุ.) ช้างอาชาไนย.
หตฺถาณึก หตฺถานึก : (นปุ.) หัตถานึก ช้าง ๓ เชือก แต่ละเชือกมีพลประจำ ๑๒ คน ชื่อ หัตถานึก, กองพลช้าง, กองทัพช้าง.
หตฺถานิก : ป. กองทัพช้าง, พลช้าง
หตฺถาปฺปตาปก : (ปุ.) เชิงกราน ชื่อเตาชนิดหนึ่ง.
ปฏิกุฏติ : ก. งอ, โก่ง, บิด, หด, กระตุก; ถอยกลับ, หน่าย
อุปหตฺตุ : ป. ผู้นำมา
กรกา : (อิต.) ลูกเห็บ (เมล็ดน้ำแข็งที่ตกจาก อากาศ เมฆที่ละลายไม่หมด). กเรน หตฺ เถน คยฺหุปคตฺตา กรกา. ส. กรก.
กตหตฺถ : (วิ.) มีฝีมือ, ฉลาด, ชำนาญ. วิ. กโต อภฺยาสิดต หตฺโถ ปทตฺโพ เยน โส กตหตฺโถ.
กุณ : (วิ.) หดเข้า, สั้นเข้า, งอ, หงิก, ง่อย.
กุณลี : ค. หดเข้ามา, งอเข้ามา
คาม : (ปุ.) อันไป, การไป, การถึง, การต้อง. วิ. คมนํ คาโม. คมฺ คติยํ, โณ. การไปของ ช้างเป็นต้น. หตฺถาทีนํ คมนกฺริยา คาโม.
คามณีย : (ปุ.) นายสารถี, คนฝึกช้างและม้า เป็นต้น, หมอช้าง, ควาญช้าง. วิ. คามํ เนติ สิกฺขาเปตีติ คามณีโย. คามปุพฺโพ, นี นเย, โย, นสฺสโณ. คามํ หตฺถาทิสมูห เนตีติวาคามณีโย.คมน วา สิกฺขาเปตีติ คามณีโย. คมน+ณีย ปัจ. อภิฯ น. ๔๐๒.
นิยฺยาส : (ปุ.) ความไหลซึม, ยาง, ยางไม้, เหงือก. วิ. ปสนฺโน หตฺวา นิยสติ ปคฺฆรตีติ นิยฺยาโส. นิปุพฺโพ, ยสุ อายเต, โณ, อถวา, อสุ พฺยาปเน, ยฺอาคโม. ซ้อน ยุ.
ปจฺโจสกฺกน : นป. การล่าถอย, การถอยกลับ, การถอยออกมา, การหด
ลียติ : ก. หดตัว, เหี่ยวแห้ง; อยาก, ปรารถนา
ลียน : นป. ความหดตัว, ความเหี่ยวแห้ง
วลิตฺตจ, วลิน : ค. มีหนังหดเหี่ยว
สงฺกุจติ : ก. หด, งอ, กำ
หตฺถ : (ปุ.) หัตถะ หัสตะ ชื่อดาวฤกษ์กลุ่มที่ ๑๓ ใน ๒๗ กลุ่ม มี ๕ ดวง, ดาวศอกคู้. วิ. หตฺถสณฺฐานตาย หตฺโถ.
หตฺถโกสลฺล : (นปุ.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้ฉลาดในการงานอันบุคคลพึงทำด้วยมือ. หตฺถกมฺม+โกสลฺล ลบ กมฺม. หตฺถก มฺมโกสลฺล ก็แปลเช่นเดียวกันนี้.
หตฺถิฆฎา : (อิต.) ฝูงแห่งช้าง, โขลงแห่งช้าง, ฝูงช้าง, โขลงช้าง. วิ. หตฺถีนํ สมูโห ฆฎา หตฺถิฆฎา.
หตฺถี : (ปุ.) สัตว์มีงวง, ช้าง, ช้างพลาย, หัสดี, หัสดิน, ไอยรา. หตฺโถ อสฺส อตฺถีติ หตฺถี. ณ ปัจ. ตทัสสัตถิตัท. ส. หสฺติ, หสฺตินฺ.
อิภปิปฺผลิ อิภปิปฺผลี : (อิต.) ดีปลีใหญ่, ช้า พลู. วิ. อิภานํ หตฺถีนํ ปิปฺผลี อิภปิปฺผลี.
อุกฺโกจ : (วิ.) ไม่มีความหดเข้า, เผื่อแผ่.