นทีปูร : (นปุ.) วัตถุเป็นเครื่องรัด, เชือกเป็น เครื่องผูก, เชือก, เ ชือกหนัง, ชะเนาะ (ไม้กับเชือกที่ขันบิดให้แน่น). นหฺ พนฺธเน, โต, แปลง ต. เป็น ทฺธ ลบที่สุดธาตุ อิอาคม.
ปตฺตลิ : อิต. กล้าย, กล้วย
โยตฺต โยตฺร : (นปุ.) วัตถุเป็นเครื่องประกอบ, วัตถุเป็นเครื่องผูก, เชือก, สายพาน. วิ. โยชนฺติ อเนนาติ โยตฺตํ โยตฺรํ วา, ยุชฺ โยเค, โต, ตฺรณฺปจฺจโย. รูปฯ ๖๕๐.
รสฺมิ : อิต. รัศมี, แสงสว่าง; เชือก, บังเหียน
สนฺทาน : (นปุ.) เครื่องผูก, สายป่าน, เชือก, เชือกผูกวัว. สํปุพฺโพ, ทา พนฺธเน, ยุ.
อาวลิ, - ลี : อิต. ราว, แถว, เชือก
กทลิผล : (นปุ.) กล้วย (หมายเอาผลที่เกิด จากต้นกล้วย).
โยตฺต : นป. เชือก
หตฺถาณึก หตฺถานึก : (นปุ.) หัตถานึก ช้าง ๓ เชือก แต่ละเชือกมีพลประจำ ๑๒ คน ชื่อ หัตถานึก, กองพลช้าง, กองทัพช้าง.
อกฺโขภินี : อิต. สังขยาจำนวนหนึ่งมีศูนย์ ๔๒ ตัว, กองทัพที่มีทหาร ๑๐๙,๓๕๐ คน ม้า ๖๕,๖๑๐ ตัว ช้าง ๒๑,๘๗๐ เชือก และพลรถ ๒๑,๘๗๐ คัน
อาวิชฺฌนก : นป., ค. สิ่งที่หมุนไปรอบๆ, ที่สำหรับชัก (เชือก) ; ซึ่งเจาะไช, ซึ่งหมุนไปรอบๆ
กจฺฉา : (อิต.) เชือกสำหรับผูกท่ามกลางตัวช้าง, สายรัดกลางตัวช้าง, สายรัดท้องช้าง, ปลายแขน, ข้อมือ, ชายกระเบน, หางกระ เบน, สายรัดเอว, รักแร้, หญ้า, เครือเถา, ที่ชุ่มน้ำ.
กญฺจนกทลิกฺขณฺฑ : ป. เครือกล้วยสุก
กฐินรชฺชุ : อิต. เชือกที่ใช้ดึงผ้ากฐินกับไม้สะดึง
กณฺฐกปากส : ป. บังเหียน, เชือกบังเหียน
กทลิ, - ลี : อิต. ต้นกล้วย, ธง; ละมั่ง
กลาปก : ป. เส้นเชือกหรือแถวแนว
กลาพุก : นป. เข็มขัดที่ทำด้วยเชือกถัก
กลีร กฬีร : (ปุ.) ไม้ที่งอก, หน่อไม้ (ที่งอกจาก หัวหรือเหง้า), ยอดไม้, หยวกกล้วย. วิ. อเนน ถูลาทิ กลียตีติ กลีโร. กลฺ สํขฺยาเณ, อีโร.
กฬาริกา : อิต. ช้างพังเชือกใหญ่ชนิดหนึ่ง
กุสา : (อิต.) เชือกที่รัดจมูกม้ากับบังเหียน. กุสฺ สิเลสเน, อ, อิตฺถิยํ อา. ส.กุศ.
เขฏก : (นปุ.) โล่ (เครื่องป้องกันศัตราวุธ), ดั้ง (เครื่องมือสำหรับป้องกันอาวุธ รูป คล้ายกาบกล้วย), เขน (เครื่องมือสำหรับ ป้องกันอาวุธ รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า), แพน (สิ่งที่มีลักษณะเป็นแผ่น สำหรับคัดท้าย แพและซุง เป็นต้น). เขฏฺ ภกฺขเณ, ณฺวุ.
คุณฺฏิกา : อิต. ปมเชือก
โคฏวิส : (ปุ.) สมอ ชื่อของของหนักที่ใช้เชือก หรือโซ่ผูกไว้ สำหรับใช้ทอดลงไปในน้ำ เพื่อให้เกาะดิน มีให้เรือลอยไปที่อื่น วิ. คมิจฺฉิตทิสํ อฏติ เยน โส โคฏวิโส. คมิจฺฉิตทิสปุพฺโพ, อฏฺ คติยํ, อิโส.ลง อ ปัจ. ประจำหมวดธาตุ เป็น อฏ แปลง อ ที่ ฏ เป็น อว ลบบทหน้าเหลือ ค แปลง อ ที่ ค เป็น โอ รวมเป็น โคฏว+อิส ปัจ.
จมฺมพนฺธ : ป. เชือกหนัง
จมฺมวรตฺตา : อิต. เชือกหนัง, สายหนัง
จีวรรชฺชุ : อิต. เชือกราวจีวร, สายระเดียง
โจจปาน : นป. น้ำปานะที่ทำจากกล้วยมีเมล็ด
ตตปตฺตี : อิต. ต้นกล้วย
ติณกรล : นป. เชือกทำด้วยหญ้า, มัดหญ้า
ทณฺฑสิกฺกา : อิต. เชือกพันปลายไม้เท้า, ไม้เท้าและสาแหรก
ธชปฏากกทฺทลิอาทิ : (วิ.) มีธงชายและ ธงแผ่นผ้าและต้นกล้วยเป็นต้น.
ธุรโยตฺต : นป. เชือกผูกแอก
นทฺธิ, นทฺธี : อิต. เชือกผูก, สายหนัง, ชะเนาะ
นทฺธี : (อิต.) เชือกหนัง, สายรองเท้า. อภิฯ และฏีกาอภิฯ. เป็นนนฺธิ บ้าง. ส. นทฺธี.
นนฺธิ : อิต. เชือกผูก, สายหนัง, ชะเนาะ
นนฺธี : (อิต.) เชือกหนัง, สายเชือก, สายรอง เท้า. วิ. นหฺยเต ยาย สา นนฺธี. นหฺ พนฺธเน, โต, อี. แปลง ด เป็น นฺธ ลบ หฺ.
นาสารชฺช : (อิต.) เชือกที่รัดบนจมูกม้ากับ บังเหียน.
นาสารชฺชุ : อิต. เชือกร้อยจมูก
ปสู : อิต. แม่ต้นกล้วย, กล้าย
ปามงฺค : นป. เชือก, โซ่, สายรัดเอว, สังวาล
โปจ : (ปุ.) กล้วยป่า, กล้วยมีเมล็ด.
พนฺธก : ป. หูสายสะพาย, เชือกสำหรับผูก
มาลาคุณ : ป. เชือกร้อยดอกไม้
มุทฺทิกา : (อิต.) แหวนตรา, หัวแหวนมีอักษร, จันทน์, จันทน์ขาว, องุ่น, กล้วยตีบ.
โมจ : (ปุ.) กล้วย, กล้วยไม่มีเม็ด. วิ. มุจฺจติ รุกฺขสฺมา วลฺลริยา วาติ โมโจ. มุจฺ โมจเน, โณ.
ยุคนทฺธ : ๑. นป. เชือกผูกแอก;
๒. ค. ซึ่งผูกติดกับแอก
รชฺชุ : (อิต.) เชือก, สาย, สายเชือก. วิ. รุนฺธติ เอเตนาติ รชฺชุ. รุธิ อา วรเณ, ชุ. เอา อุ ที่ รุ เป็น อ แปลงที่สุดธาตุเป็น ชฺ หรือลบที่สุดธาตุ ซ้อน ชฺ. ศัพท์ที่ ๒ ก สกัด.
รชฺชุก : (ปุ.) เชือก, สาย, สายเชือก. วิ. รุนฺธติ เอเตนาติ รชฺชุ. รุธิ อา วรเณ, ชุ. เอา อุ ที่ รุ เป็น อ แปลงที่สุดธาตุเป็น ชฺ หรือลบที่สุดธาตุ ซ้อน ชฺ. ศัพท์ที่ ๒ ก สกัด.
รมภา : อิต. นางอัปสร; ต้นกล้วย