ปัจจัย : น. เหตุอันเป็นทางให้เกิดผล, หนทาง, เช่น การศึกษาเป็นปัจจัย ให้เกิดความรู้ความสามารถ, องค์ประกอบ, ส่วนประกอบ, เช่น ปัจจัยในการผลิต, คำ ''ปัจจัย'' กับ คํา ''เหตุ'' มักใช้แทนกันได้; เครื่องอาศัยยังชีพ, เครื่องอาศัยเลี้ยงชีวิตของบรรพชิตใน พระพุทธศาสนา ๔ อย่าง คือ จีวร (ผ้านุ่งห่ม) บิณฑบาต (อาหาร) เสนาสนะ (ที่อยู่) คิลานเภสัช (ยา) รวมเรียกว่า จตุปัจจัย คือ ปัจจัย ๔, คือ ปัจจัย ๔, โดยปริยายหมายถึงเงินตราก็ได้ (มักใช้ แก่ภิกษุสามเณร); (ไว)ส่วนเติมท้ายธาตุหรือศัพท์เพื่อแสดง ความหมายเป็นต้น. (ป.).
ปากปลิง : น. ขั้วผลไม้ติดต่อกับก้าน โดยมากเป็นขั้วทุเรียนที่หลุด จากกันได้, ปลิง ก็เรียก.
ปากเปียก, ปากเปียกปากแฉะ : น. เรียกการว่ากล่าวตักเตือนซํ้าแล้วซํ้าเล่า ก็ยังไม่ได้ผลตามที่มุ่งหมาย.
ปาด ๑ : ก. เอาส่วนที่ไม่ต้องการออกโดยวิธีฝานบาง ๆ หรือกวาดออก เช่น ปาดผลไม้ส่วนที่เสียออก ปาดปากถังปากสัดปากทะนาน, โดยปริยายหมายความว่า เอาของมีคมฟันแฉลบ ๆ เช่น เอามีดปาดหน้า.
ปาล์ม : น. ชื่อเรียกไม้ต้นหรือไม้พุ่มในวงศ์ Palmae ชนิดที่นําเข้ามาจาก ต่างประเทศ เช่น ปาล์มขวด [Roystonea regia (Kunth) Cook] ปลูกเป็นไม้ประดับ, ปาล์มนํ้ามัน (Elaeis guineensis Jacq.) ปลูกใช้ผลและเมล็ดทํานํ้ามัน.
ปิดบัญชี : ก. บันทึกสรุปผลการดําเนินกิจการเมื่อสิ้นงวดหรือครบปี บัญชีเพื่อแสดงให้รู้ว่าได้กําไรหรือขาดทุนเท่าไร.
ปูนซีเมนต์ : น. วัสดุใช้ในการก่อสร้างชนิดหนึ่ง ลักษณะเป็นผง เมื่อผสมคลุกกับนํ้าแล้วทิ้งไว้จะเกิดปฏิกิริยาเคมีเป็นผลให้เกิดการ ก่อตัวและแข็งตัวได้ องค์ประกอบเคมีที่สําคัญคือ แคลเซียมซิลิเกต แคลเซียมอะลูมิเนต และแคลเซียมอะลูมิโนเฟอร์ไรต์ ใช้ประโยชน์ เพื่อทําคอนกรีต ปูนฉาบ หรือ ปูนก่อ.
เป็นกอบเป็นกำ : (สํา) ว. เป็นผลดี, เป็นชิ้นเป็นอัน เช่น ทำให้ เป็นกอบเป็นกำ, เป็นก้อนใหญ่ ทําประโยชน์ต่อไปได้ดี เช่น ได้เงินมาเป็นกอบเป็นกำ.
เป็นการ : ก. ได้ผล, สําเร็จ, เช่น เป็นการหรือไม่เป็นการ, มักใช้ใน ความปฏิเสธ เช่น เห็นจะไม่เป็นการ. เป็นการเป็นงาน, เป็นงานเป็นการ
เปล้า ๒ : [เปฺล้า] น. ชื่อนกในวงศ์ Columbidae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับนกเขา และนกพิราบ ลําตัวสีเขียวเห็นได้ชัด แต่ละชนิดแตกต่างกันตรงสี ที่หน้าอกและไหล่ซึ่งอาจมีสีม่วงหรือนํ้าตาล กินผลไม้ หากินเป็นฝูง มีหลายชนิด เช่น ชนิด Treron curvirostra ซึ่งเป็นที่รู้จักกันทั่วไป เปล้าขาเหลือง (T. phoenicoptera) เปล้าคอสีม่วง (T. vernans) เปล้าใหญ่ปักษ์ใต้ (T. capellei), เขาเปล้า ก็เรียก, พายัพเรียก เป้า.
เปลือก : [เปฺลือก] น. ส่วนที่หุ้มนอกของสิ่งต่าง ๆ เช่น ต้นไม้ ผลไม้ หรือสัตว์ บางอย่างมีหอยหรือฟองสัตว์เป็นต้น; (ปาก) โดยปริยายหมายถึง ลักษณะที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น พูดไม่หมดเปลือก คือ พูดไม่แจ่มแจ้ง งามแต่เปลือก คือ งามแต่ภายนอก.
แป้ง : น. สิ่งที่เป็นผงละเอียดได้จากเมล็ดพืช ผลไม้ และรากไม้ เป็นต้น ใช้เป็นอาหาร, ผงขาว ๆ ที่ทําด้วยหินเป็นต้น สําหรับผัดหน้า.
แป้น ๑ : น. กระดานที่มักมีรูปกลมแบน, ไม้ฐานสําหรับปั้นหม้อ, ไม้กระดานที่ติดไว้บนหัวเสา; ไม้สําหรับสอยผลไม้ชนิดหนึ่ง; เหล็กที่เจาะเป็นรูสําหรับชักลวด.
แป้น ๓ : น. ชื่อส้มพันธุ์หนึ่งของชนิด Citrus reticulata Blanco ผลแป้น ๆ.
แปลน ๑ : [แปฺลน] น. เรียกของที่มีเนื้อหรือเปลือกหุ้มไม่รอบ เช่น ทุเรียน แปลน คือ ทุเรียนมีเนื้อหุ้มไม่รอบเม็ด. ก. ปรากฏ, โผล่, ผุด, เช่น ทุเรียนเม็ดแปลน
แป้ว : ว. เบี้ยว, แฟบ, (มักใช้แก่ของที่มีลักษณะกลม ๆ) เช่น ขวดแป้ว ผลไม้แป้ว; อาการที่ใจฝ่อหรือหดหู่ลง ในคำว่า ใจแป้ว.
ไป ๆ มา ๆ : ว. ในที่สุด, ผลสุดท้าย, เช่น ไป ๆ มา ๆ ก็ต้องมาขอ เงินพ่อใช้.
ผลพลอยได้ : น. สิ่งที่ได้รับนอกเหนือจากผลที่ได้ตามความมุ่งหมาย.
ผละ : [ผฺละ] ก. แยกออก เช่น นักมวยชกแล้วผละออก, ละทิ้งไปโดย กะทันหัน เช่น ผละไปจากการประชุม.
ผลานิสงส์ : [ผะ] น. ความไหลออกแห่งผล (ความดี), ผลแห่ง บุญกุศล. (ป.).
ผลิตกรรม : น. การทําให้เป็นผล.
ผลิตผล : น. ผลที่ทําขึ้น, ผลที่ได้จากการผลิตด้วยอาศัยแรงหรือ เครื่องจักรเป็นต้น.
ผลุ : [ผฺลุ] ว. เสียงดังอย่างเสียงของอ่อนน่วมตกลง เช่น มะละกอสุก หล่นลงมาดังผลุ.
ผลู : [ผฺลู] น. ทาง. (ข.).
ผิดน้ำ : ก. ดื่มนํ้าจากแหล่งที่ไม่เคยกินจนทำให้ไม่สบาย; ทำผิด จากคำปฏิญาณเมื่อดื่มน้ำสาบาน ทำให้ได้รับผลร้าย; อาการที่ ปลาหายใจไม่สะดวกเมื่อปล่อยลงไปในแหล่งน้ำที่แปลกไป ในคำว่า ปลาผิดน้ำ.
เผล, เผล้ : [เผฺล, เผฺล้] ว. เฉ, ไม่ตรง, ไพล่, เช่น ใส่หมวกเผล้ไปข้างหนึ่ง.
เผลอไผล : [ไผฺล] ก. หลง ๆ ลืม ๆ, ลืมตัวไปชั่วขณะ, เลินเล่อ.
เผละ : [เผฺละ] ว. เสียงอย่างเสียงสาดโคลน; โดยปริยายหมายความว่า ไม่เป็นที่เป็นทาง เช่น โยนเผละ ทิ้งเผละ; ลักษณะเนื้อของคนอ้วน เที่กระเพื่อม เรียกว่า นื้อเผละ; ลักษณะที่ของข้น ๆ ที่ไหลล้น เลอะเทอะ ในคำว่า ไหลเผละ.
เผลาะแผละ : [แผฺละ] น. ลูกโป่งแก้วที่เด็กเป่าเล่น.
แผล : [แผฺล] น. เนื้อหนังที่แตกแยกออกเพราะเป็นโรคหรือถูกของมีคม เป็นต้น เช่น ขาเป็นแผล; รอยชํารุด เช่น ทุเรียนเป็นแผล เนื้อผลไม้ เป็นแผล.
แผละ ๑ : [แผฺละ] ว. เสียงดังเช่นนั้น; แสดงอาการอ่อนกําลัง เช่น ล้มแผละ.
โผย : ก. โปรย, ออก, เช่น โผยผล.
โผละ : [โผฺละ] ว. เสียงดังอย่างเสียงทุบมะพร้าวให้แตก.
ฝนทั่งให้เป็นเข็ม : (สํา) ก. เพียรพยายามสุดความสามารถจนกว่าจะ สําเร็จผล.
ฝรั่ง ๓ : [ฝะหรั่ง] น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางชนิด Psidium guajava L. ในวงศ์ Myrtaceae ผลกินได้ มีหลายพันธุ์ เช่น ฝรั่งขี้นก.
ฝรั่งขี้นก : น. ชื่อฝรั่งพันธุ์หนึ่ง ผลเล็ก ไส้แดง, โดยปริยายหมายถึงคนที่วางท่า เป็นฝรั่ง.
ฝาแฝด : ว. มี ๒ ฝาติดกัน, หมายความถึงผลไม้หรือสิ่งอื่นที่ออกมา ติดกันผิดธรรมดา เรียกว่า ฝาแฝด, ถ้าเป็นคนเมื่อคลอดออกมาจะ ติดกันหรือไม่ติดกัน ก็เรียกว่า ฝาแฝด.
แฝด ๑ : ว. เป็นคู่ (ใช้เรียกลูกที่เกิดจากท้องแม่เดียวกัน ในระยะเวลาเดียวกัน หรือใกล้กัน) เช่น มีลูกแฝด, โดยอนุโลมเรียกลูกที่เกิดจากท้องแม่ คนเดียวกันแม้เกินกว่า ๒ คนก็ได้ เช่น แฝด ๓ แฝด ๖, ติดกันเป็นคู่ เช่น มะม่วงแฝด ผลไม้แฝด.
พญาปากกว้าง : น. ชื่อนกในวงศ์ Eurylaimidae ลําตัวอ้วนป้อม ปากใหญ่ หัวโต อาศัย อยู่ตามป่าทึบ กินแมลง สัตว์เล็ก ๆ และผลไม้ มีหลายชนิด เช่น พญาปากกว้างสีดํา (Corydon sumatranus) พญาปากกว้างท้องแดง (Cymbirhynchus macrorhynchos) พญาปากกว้างหางยาว (Psarisomus dalhousiae).
พยุหร : [พะยุหอน] น. เกณฑ์เลขผลหารของวิธีฉวาง. (ศัพท์ใช้ในตํารา เลขโบราณ).
พริก ๑ : [พฺริก] น. ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Capsicum วงศ์ Solanaceae ผลมีรส เผ็ด มีหลายชนิด เช่น พริกขี้หนู (C. frutescens L.), พริกหยวก พริกชี้ฟ้า (C. annuum L.).
พริกกะเกลือ : น. กับข้าวชนิดหนึ่งเอามะพร้าวตําจนมีนํ้ามันออกมา ใส่เกลือกับนํ้าตาลมีรสหวานเค็ม, เครื่องจิ้มผลไม้เปรี้ยวเป็นต้น ทำด้วยพริก เกลือ และน้ำตาล.
พริกไทย : น. ชื่อไม้เถาชนิด Piper nigrum L. ในวงศ์ Piperaceae ผลมีรสเผ็ด ร้อน ใช้ปรุงอาหาร และทํายา, ถ้ามีเปลือกหุ้มอยู่เรียกว่า พริกไทยดํา, ถ้าเอาเปลือกออก เรียกว่า พริกไทยล่อน หรือ พริกไทยขาว.
พลวัต : [พนละ] ว. ซึ่งเกี่ยวข้องกับแรง, ซึ่งเกี่ยวข้องกับผลของแรงเช่น การเคลื่อนที่. (อ. dynamic).
พลับ : [พฺลับ] น. ชื่อไม้ต้นชนิด Diospyros malabarica Kostel. var. siamensis (Hochr.) Phengklai ในวงศ์ Ebenaceae คล้ายตะโก ผลกินได้, มะพลับ ก็เรียก.
พะวา : น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Garcinia speciosa Wall. ในวงศ์ Guttiferae เปลือกมียางสีเหลือง ผลคล้ายมังคุดขนาดย่อม, ขวาด สารภีป่า มะดะขี้นก หรือ มะป่อง ก็เรียก.
พิทักษ์ทรัพย์ : (กฎ) น. คำสั่งศาลในคดีล้มละลายให้พิทักษ์ทรัพย์สิน ของลูกหนี้ไม่ว่าเด็ดขาดหรือชั่วคราว คำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ถือเสมือน เป็นหมายของศาลให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เข้ายึดดวงตรา สมุด บัญชี และเอกสารของลูกหนี้ ตลอดจนบรรดาทรัพย์สินซึ่งอยู่ใน ความครอบครองของลูกหนี้ หรือของผู้อื่นอันอาจแบ่งได้ในคดี ล้มละลายซึ่งมีผลให้ลูกหนี้หมดอำนาจจัดการทรัพย์สินของตน โดยอำนาจจัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ตกเป็นของเจ้าพนักงาน พิทักษ์ทรัพย์แต่ผู้เดียว.
พินัยกรรม : (กฎ) น. นิติกรรมซึ่งบุคคลแสดงเจตนากําหนดการเผื่อ ตายในเรื่องทรัพย์สินของตน หรือในการต่าง ๆ อันจะให้เกิดเป็น ผลบังคับได้ตามกฎหมายเมื่อตนตายแล้ว. (อ. will).
พิษฐาน : [พิดสะถาน] ก. มุ่งหมาย, ขอร้องต่อสิ่งที่ตนถือว่าศักดิ์สิทธิ์เพื่อ ช่วยบันดาลให้ประสบผลสำเร็จในสิ่งที่ตนมุ่งหมาย. (เลือนมาจาก อธิษฐาน).
พืชชั้นสูง : น. พืชหลายเซลล์ แต่ละเซลล์ทําหน้าที่ต่างกันและต้อง อาศัยซึ่งกันและกัน ได้แก่ ไม้ดอกและไม้ผล เช่น กล้วยตานี มะม่วง.