นาค : (N) ; Naga ; Related:fabulous serpent, snake ; Syn:งูใหญ่, นาคา, พญานาค ; Ant:งูเล็ก ; Def:สัตว์เลื้อยคลานที่ตัวใหญ่กว่างูมีหงอน เป็นสัตว์ในนิยาย ; Samp:พญานาคแปลงเป็นมนุษย์มาบวช แต่เวลาหลับจะกลายเป็นนาค ; Unit:ตัว

พญานาค : (N) ; King of Nagas ; Related:serpent, great Naga ; Syn:นาคราช, นาคี, นาคินทร์, นาคา, นาค, นาเคนทร์ ; Def:พญางูใหญ่ ; Samp:คำว่า นาค มีตำนานว่าพญานาคแปลงเป็นมนุษย์มาบวช แต่เวลาหลับจะกลายเป็นนาคตามเดิม ; Unit:ตน

นรสีห์ : (N) ; lion-hearted man ; Related:lion-man Vishnu in his fourth incarnation (when he was half man), great warrior ; Syn:นรสีงห์, นคเกสรี, นฤเกสคี, นฤหริ ; Def:คนปานสิงห์หรือนักรบผู้มหาโยธิน ; Unit:คน, องค์

อริยผล : (N) ; four noble fruits ; Related:excellent results ; Def:ชื่อโลกุตรธรรมในพระพุทธศาสนามี 4 ชั้น คือ โสดาปัตติผล สกทาคามิผล อนาคามิผล อรหัตผล ; Samp:ท่านผู้นี้ได้สำเร็จอริยผลเรียบร้อยแล้ว

อริยมรรค : (N) ; four paths of saintship in Buddhism ; Related:excellent path ; Def:ชื่อโลกุตรธรรมในพระพุทธศาสนามี 4 ชั้น คือ โสดาปัตติมรรค สกทาคามิมรรค อนาคามิมรรค อรหัตมรรค

นค, นคะ : [นะคะ] (แบบ) น. ภูเขา. (ป., ส.).

นครินทร์ : [นะคะ] น. จอมนคร, เจ้าเมือง, เมืองใหญ่. (ส. นคร + อินฺทฺร).

นาค ๒, นาคา ๑ : [นาก] น. ชื่อชนเผ่าหนึ่งอยู่ในบริเวณเทือกเขานาค ทางตะวันออกเฉียง เหนือของประเทศอินเดีย และทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศพม่า มีหลายสาขา เช่น อาโอนาค กูกินาค.

นาคา ๒ : (กลอน) น. งู.

พลัดที่นาคาที่อยู่ : (สํา) ก. พลัดพรากจากถิ่นฐานเดิม, ระหกระเหิน.

อนาคามิผล : ผลที่ได้รับจากการละสังโยชน์ คือ กามราคะ และปฏิฆะด้วยอนาคามิมรรค อันทำให้เป็นพระอนาคามี

อนาคามิมรรค : ทางปฏิบัติเพื่อบรรลุผล คือ ความเป็นพระอนาคามี, ญาณคือความรู้เป็นเหตุละโอรัมภาคิยสังโยชน์ได้ทั้ง ๕ (คือ ละได้เด็ดขาดอีก ๒ อย่าง ได้แก่ กามราคะ และปฏิฆะ เพิ่มจาก ๓ อย่างที่พระโสดาบันละได้แล้ว)

ทัพพมัลลบุตร : พระเถระมหาสาวกองค์หนึ่งในอสีติมหาสาวก เป็นพระราชโอรสของพระเจ้ามัลลราช เมื่อพระชนม์ ๗ พรรษา มีความเลื่อมใส ในพระพุทธศาสนา ได้บรรพชาเป็นสามเณร เวลาปลงผม พอมีดโกนตัดกลุ่มผมครั้งที่ ๑ ได้บรรลุโสดาปัตติผล ครั้งที่ ๒ ได้บรรลุสกทาคามิผล ครั้งที่ ๓ ได้บรรลุอนาคามิผล พอปลงผมเสร็จก็ได้บรรลุพระอรหัต ท่านรับภาระเป็นเจ้าหน้าที่ทำการสงฆ์ในตำแหน่งเสนาสนปัญญาปกะ (ผู้ดูแลจัดสถานที่พักอาศัยของพระ) และภัตตุเทสก์ ได้รับยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะในบรรดา เสนาสนปัญญาปกะ

ผล : สิ่งที่เกิดจากเหตุ, ประโยชน์ที่ได้; ชื่อแห่งโลุตตรธรรมคู่กับมรรค และเป็นผลแห่งมรรค มี ๔ ชั้น คือ โสดาปัตติผล ๑ สกทาคามิผล ๑ อนาคามิผล ๑ อรหัตตผล ๑

มรรค : ทาง, หนทาง 1.มรรค ว่าโดยองค์ประกอบ คือ ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ เรียกเต็มว่า อริยอัฏฐังคิกมรรค แปลว่าทางมีองค์ ๘ ประการอันประเสริฐ เรียกสามัญว่า มรรคมีองค์ ๘ คือ ๑.สัมมาทิฏฐิ เห็นชอบ ๒.สัมมาสังกัปปะ ดำริชอบ ๓.สัมมาวาจา เจรจาชอบ ๔.สัมมากัมมันตะ ทำการชอบ ๕.สัมมาอาชีวะ เลี้ยงชีพชอบ ๖.สัมมาวายามะ เพียรชอบ ๗.สัมมาสติ ระลึกชอบ ๘.สัมมาสมาธิ ตั้งจิตมั่นชอบ 2.มรรค ว่าโดยระดับการให้สำเร็จกิจ คือ ทางอันให้ถึงความเป็นอริยบุคคลแต่ละขั้น, ญาณที่ทำให้ละสังโยชน์ได้ขาด เป็นชื่อแห่งโลกุตตรธรรม คู่กับผล มี ๔ ชั้นคือ โสดาปัตติมรรค ๑ สกทาคามิมรรค ๑ อนาคามิมรรค ๑ อรหัตตมรรค ๑

นค : (ปุ.) ต้นไม้, ภูเขา, วิ. น คจฺฉคติ นโค. นปุพฺโพ, คมฺ คติยํ, กฺวิ. สญฺญาสทฺทตุตา น อตฺตํ (ไม่แปลง น เป็น อ). รูปฯ ๕๗๐. แปลว่า ปราสาท ก็มี นิคคหิตอาคม เป็น นงฺค บ้าง. ส. นค.

นาคาริ : (ปุ.) สัตว์ผู้เป็นข้าศึกแก่ง, ครุฑ.

อนาคาริก : (วิ.) ผู้ไม่ประกอบในเรือน, ผู้ไม่อยู่ครองเรือน, ผู้ไม่ครองเรือน.วิ.อคาเรนิยุตฺโตนอตฺถีติอนาคาริโก.อิกปัจ.ตทัสสัตถิตัท.

นคร : (วิ.) ผู้มีปราสาท วิ. นโค อสฺส อตฺถีติ นคโร. รปัจ, ตทัสสัดถิคัท.

สามญฺญผล : (นปุ.) ผลแห่งความเป็นสมณะ, สามัญผล ได้แก่โสดาปัติผล สกทาคามิผล อนาคามิผล อรหัตผล.