ขตฺติย : (ปุ.) พระเจ้าแผ่นดิน, พระเจ้าอยู่หัว, กษัตริย์ เป็นชาตินักรบ เป็นวรรณที่ ๑ ในวรรณ ๔, เจ้านาย. วิ. ขตฺตสฺส อปจฺจํ ขตฺติโย. ณิก ปัจ. แปลง ก เป็น ย รูปฯ ๓๕๓.
ขตฺต : (ปุ.) กษัตริย์(ผู้ป้องกันประเทศ,นักรบ). ขฏฺฏฺ สํวรเณ, อ. แปลง ฏฺฏฺ เป็น ตฺต.
จาตุทฺทีป : ค. (กษัตริย์) ผู้ปกครองทวีปทั้งสี่
พาหุช : (ปุ.) กษัตริย์. พฺรหฺมพาหุโต ชาตตฺตา พาหุโช (เกิดจากแขนพระพรหม).
กติกา : (อิต.) การทำ, กฤษฎีกา. กติศัพท์ ก สกัด อา อิต. กติกา ไทยใช้ในความหมายว่า การนัดหมาย ข้อตกลง ข้อ บังคับ เงื่อนไขที่กำหนดไว้ สัญญาบัง เกิดแต่การทำ. กฤษฏีกา (แผลงมาจาก กติกา) ใช้เป็นชื่อของกฎหมาย ซึ่งฝ่าย บริหารบัญญัติออกใช้เมื่อคราวจำเป็นใน นามของพระมหากษัตริย์ เรียกว่าพระราช กฤษฎีกา.
กากวณฺณ : ๑. ป. พระนามของกษัตริย์พระองค์หนึ่งในลังกา;
๒. ค. มีสีเหมือนกา, มีผิวพรรณดำ
ขตฺตช : ป. ผู้เกิดแต่วรรณะกษัตริย์ (แม่เป็นศูทร พ่อเป็นกษัตริย์)
ขตฺติมหาสาล : (ปุ.) กษัตริย์ผู้มหาศาล วิ. มหนฺโต ธนสาโร เยสํ เต มหาสาลา. แปลง ร เป็น ล. ขตฺติโย จ โส มหาสาโล จาติ ขตฺติยมหาสาโล.
ขตฺติยกญฺญา : (อิต.) นางกษัตริย์, หญิงผู้เป็น พระเจ้าแผ่นดิน. วิ. ขตฺติยา กญฺญา ขตฺติยกญฺญา ขตฺติยา เป็น ปุ. มาก่อน เมื่อเป็นบทปลงใช้เป็น ปุ. ตามเดิม เวลา แปล แปลเป็นอิต. ตามประธาน ถ้าศัพท์ ที่เป็นอิต. ก็เป็นอิตตามเดิม เช่น คงฺคานที เป็นต้น
ขตฺติยกุล : นป. วงศ์กษัตริย์, ราชตระกูล
ขตฺติยช : ป. ผู้เกิดแต่วรรณะกษัตริย์ (แม่เป็นพราหมณี)
ขตฺติยชาติย : (วิ.) เกิดแล้วโดยชาติแห่งกษัตริย์ วิ. ขตฺติยชาติยา ชาโต ขตฺติยชา ติโย. อิย ปัจ.
ขตฺติยปริสา : อิต. เหล่ากษัตริย์, พวกกษัตริย์
ขตฺติยมหาสาล : ป. กษัตริย์มหาศาล, กษัตริย์ที่มีพระราชสมบัติมาก
ขตฺติยมาน : ป. ขัตติยมานะ, มานะว่าเป็นกษัตริย์, มานะของกษัตริย์, ความถือตัวว่าเป็นกษัตริย์
ขตฺติยมายา : อิต. มารยากษัตริย์
ขตฺติยสุขุมาล : ค. ผู้ละเอียดอ่อน, ผู้นุ่มนวลเหมือนกษัตริย์, ผู้ดี
ขตฺติยา : (อิต.) นางกษัตริย์, หญิงผู้เป็นพระเจ้าแผ่นดิน, พระเจ้าแผ่นดินผู้หญิง. วิ. ขตฺติยสฺส อปจฺจํ ขตฺติยา. ณ ปัจ. อา อิต.
ขตฺติยานี : (อิต.) นางกษัตริย์, ฯลฯ. วิ. ขตฺติยสฺส อปจฺจํ ขตฺติยานี. อาน ปัจ. อี อิต. โมคฯสมาสกัณฑ์ ๓๓ ลง อานี ปัจ.
ขตฺติยา, - ยานี : อิต. นางกษัตริย์, เจ้าหญิง
ทีปวส : (ปุ.) วงศ์กษัตริย์ของเกาะลังกา.
เทวี : (อิต.) เทวดาผู้หญิง, เทพธิดา, นางพญา, ราชภริยา, นางกษัตริย์, พระราชเทวี.
โพธิสมฺภาร : (ปุ.) บารมีธรรมเป็นเครื่องอุดหนุนแก่พระโพธิญาณ, โพธิสมภาร คือ บุญบารมีที่ได้สะสมไว้แต่หนหลังบุญบารมีของพระมหากษัตริย์.
มลฺล : (ปุ.) มัลละ ชื่อวงศ์กษัตริย์อินเดียโบราณ, มัลลกษัตริย์.
มหาวิโลกน : (นปุ.) การเลือกเหตุสำคัญ, การตรวจดูเหตุใหญ่, การพิจารณาดูสิ่งใหญ่, มหาวิโลกนะ. มหาวิโลกนะ มี ๕ คือ ๑.กาล จะต้องเป็นช่วงระยะเวลาที่มนุษย์มีอายุขัย ๑๐๐ ปี ๒. ทวีป ต้องเป็นชมพูทวีป ๓. ประเทศต้องเป็นมัชฌิมประเทศ ๔. ตระกูลต้องเป็นกษัตริย์ และ ๕. มารดาต้องเป็นหญิงมีเบญจศีล. พระโพธิสัตว์จึงจะมาอุบัติเพื่อตรัสรู้.
มหาสาล : (วิ.) ผู้มั่งคั่ง, ผู้มั่งมี, ผู้มหาศาล คือ ผู้เป็นใหญ่. ผู้ยิ่งใหญ่ในหน้าที่ต่างๆ เช่น กษัตริย์มหาศาล คือ กษัตริย์ผู้มีอำนาจมาก คหบดีมหาศาล คือ คหบดีผู้มีทรัพย์มาก เป็นต้น.
สยวร : (ปุ.) สยมพร สยัมพร สยุมพร ชื่อพิธีการเลือกคู่ของกษัตริย์สมัยโบราณ การเลือกคู่ของนางกษัตริย์สมัยโบราณ.
สาสนูปถมฺถก : (วิ.) ผู้บำรุงพระศาสนา, ผู้ทะนุบำรุงพระศาสนา, ศาสนูปถัมภก เป็นคุณบทของพระมหากษัตริย์.
สุตชน : (ปุ.) ชนเกิดแต่กษัตริย์กับด้วยนางพรมหมณีชื่อสุตะ.
สุทฺทขตฺตาช : (ปุ.) บุตรเกิดแต่นางกษัตริย์ กับด้วยศูทร วิ. สุทฺเทน ขตฺตาย ชาโต ปุตฺโต สุทฺทขตฺตาโธ.
สูต : (ปุ.) สูตชน คือคนที่เกิดแต่กษัตริย์กับนางพราหมณีชื่อสูตะ. สุ อภิสเว, โต, ทีโฆ.
องฺคมนฺตี : (ปุ.) องคมนตรี ชื่อท่านผู้ป็นที่ปรึกษาข้อราชการขององค์พระมหากษัตริย์. ส. องฺคมนฺตรินฺ.
องฺครกฺข : (ปุ.) บุคคลผู้ป้องกันองค์พระมหากษัตริย์, บุคคลผู้รักษาตัว (หมายถึงตัวของบุคคลอื่นที่ตนมีหน้าที่ไปรักษาป้องกัน).ส. องฺครกฺษ.