มณฺฑล : (นปุ.) ดวง (สิ่งที่มีลักษณะเป็นรูปกลมๆ), ดวงกลม, วง, วงกลม, กลมรอบ, วงรอบ, รูปดวงจันทร์. วิ. มณฺฑยเตติ มณฺฑลํ. มณฺฑฺ ภูสเน, อโล. มณฺฑํ ลาติ คจฺฉตีติ มณฺฑลํ. มณฺฑปุพฺโพ, ลา คติยํ, อ.
มณฺฑลี : ค. มีวงกลม
กณฺณิกามณฺฑล : นป. มณฑลแห่งช่อฟ้า
กุสิ : นป. ผ้ากุสิ, ชิ้นผ้าตัวยืนเล็กรียาวต่อข้างมณฑล และอัฑฒมณฑลในจีวร ๕ ขันฑ์
ขลมณฺฑล : นป. มณฑลแห่งลาน, ลานนวดข้าว
โคมณฺฑล : นป. มณฑลแห่งโค, สนามโค
จกฺก : (นปุ.) วัตถุเป็นเครื่องทำซึ่งการไป วิ. กโรติ คมน มเนนาติ จกฺกํ. กรฺ กรเณ, อ. เทว๎ภาวะ ก แล้วแปลง ก เป็น จ แปลง ก ตัวธาตุเป็น กฺก ลบที่สุดธาตุ. วัตถุอันหมุน ไป, ล้อ, ล้อรถ. จกฺ ปริวตฺตเน, โก. เสนา (พล กองพล), พล, กองพล, กองทัพบก. วิ. กรียเต วิคฺคโห อเนนาติ จกฺกํ. จักรชื่อ เครื่องประหารอย่างหนึ่ง มีรูปกลม มีแฉก โค้งโดยรอบ. วิ. จกฺเกติ พยฺถติ หึสติ เอเตนาติ จกฺกํ. จกฺกฺ พฺยถเน, อ. จักร ชื่อ สิ่งที่มีรูปกลม มีฟันเฟืองโดยรอบ, สมบัติ ,คุณสมบัติความดี,ความเจริญ, เครื่องหมาย , ลักษณะ( ลายจักรที่ฝ่าเท้าของคนมีบุญ ) ,ธรรม (ธรรมจักร), ข้อสั่งสอน, คำสั่งสอน จักร(มณฑลหรือวงรอบ), อุ อาณาจักร, ทาน(ไทยธรรม), กอง, ส่วน, คำ, “จักร” ไทย ใช้เรียกชื่อเครื่องกล เช่น เครื่องจักร รถจักร เป็นต้น. ส. จกฺร.
จนฺทมณฺฑล : นป. จันทมณฑล, มณฑลแห่งพระจันทร์, วงรัศมีแห่งพระจันทร์, วงเดือน
ฉิมฺพลี : (ปุ. อิต.) ไม้งิ้ว,ไม้งิ้วบ้าน. สพิ มณฺฑเล, อลี, นิคฺคหิตาคโม, สสฺส โฉ, อสฺสิตฺตํ.
ปฐวีมณฺฑล : นป. มณฑลแห่งดิน, วงกลมแห่งพื้นดิน, พื้นดิน, ที่ดิน
มณฺฑลิก : ค. ซึ่งอยู่ในมณฑลหรือประเทศน้อย
สมฺพุก : (ปุ.) หอยกาบ วิ. สมตีติ สมฺพุโก. อุโก, โพนฺโต จ อถวา, สมฺพติ อทกนฺติ สมฺพุโก, สพิ มณฺฑเล, อุโก. ถ้ามาคู่กับ สิปฺปิกา แปลว่า หอยโข่ง.
สิมฺพลิ : (ปุ.) ไม้งิ้ว, ไม้งิ้วบ้าน. สพิ มณฺฑเล, อลิ, นิคฺคหิตาคโม.
สุริยมณฺฑล : (นปุ.) มณฑลแห่งพระอาทิตย์, ดวงแห่งพระอาทิตย์, ดวงตะวัน.
อฑฺฒกุสิ : (นปุ.) อัฑฒกุสิชื่อเส้นคั่นดุจคันนาขวางของกระทงจีวรซึ่งอยู่ระหว่างมณฑล กับ อัฑฒมณฑล.
อฑฺฒมณฺฑล : (นปุ.) กึ่งแห่งวงกลม, กึ่งวงกลม, อัฑฒมณฑล, อัฒมณฑลเรียกกระทงเล็กของจีวรว่า อัฒมณฑลกระทงใหญ่ว่ามณฑล. วิ. มณฺฑลสฺสอฑฺฒํอฑฺฒมณฺฑลํ.
อนุวิวฏฺฏ : (นปุ.) อนุวิวัฏฏะชื่อผ้าผืนยาวของมณฑลจีวรและสังฆาฏิจีวรหรือสังฆาฏิชนิด ๕ ขันธ์มีอนุวิวัฏฏะ ด้านซ้าย๒ด้านขวา๒.
อาทิจฺจมณฺฑล : (นปุ.) มณฑลแห่งพระอาทิตย์.