ถก : (ปุ.) การกั้น, การปิด, การขัง, การระวัง, การป้องกัน, การจุก (อุด ปิด) ถกฺ สํวรเณ, อ, ยุ.
ถกน : (นปุ.) การกั้น, การปิด, การ ขัง, การระวัง, การป้องกัน, การจุก (อุด ปิด) ถกฺ สํวรเณ, อ, ยุ.
อุตฺตริ : (วิ.) ยิ่ง, ยอดเยี่ยม, ชั้นเยี่ยม, แปลก, มากขึ้น, อุตริ. คำ อุตริ ที่นำมาใช้ใน ภาษาไทยออกเสียงว่า อุดตะหริ ใช้ใน ความหมายว่า แปลกออกไป นอกแบบ นอกทาง.
อุปวาส : (ปุ.) การเข้าไปอยู่ วิ. อุปวสนํ อุปวาโส. การอยู่เว้น (อด) อาหาร (ตั้งแต่ หลังเที่ยงไป) คือการจำศีล (รักษาศีล). วิ. อนฺเนน วชฺชิดโต วาโส อุปวาโส. ส. อุปวาส.
ขนฺติ : (อิต.) ความทน, ความอดทน, ความอดกลั้น. วิ. ขมนํ ขนฺติ. ขมฺ สหเน, ติ, ติสฺส นฺติ, ธาตฺวนฺตสฺส โลโป. แปลว่า ความควร ความชอบ, ความชอบใจบ้าง.
ขนฺติ, - ขนฺตี : อิต. ความอดทน, ความอดกลั้น
ขม : (ปุ.) ความทน, ฯลฯ, กษมะ กษมา (การขอให้อดโทษ การขอขมาโทษ ภาษาพูดเป็นขอขมา ขอษมา). ส. กษมา.
ขม ขมน : (วิ.) ทน, อดทน, อดอกลั้น. ขมฺ สหเน, อ, ยุ.
ขมติ : ก. อดทน, อดกลั้น, ข่มใจได้, อภัยให้
ขมน : (นปุ.) ความทน, ฯลฯ, กษมะ กษมา (การขอให้อดโทษ การขอขมาโทษ ภาษาพูดเป็นขอขมา ขอษมา). ส. กษมา.
ขมา : (อิต.) ความทน, ฯลฯ, กษมะ กษมา (การขอให้อดโทษ การขอขมาโทษ ภาษาพูดเป็นขอขมา ขอษมา). ส. กษมา.
ฉินฺนภตฺต : ค. ผู้ไม่มีอาหาร, ผู้ขาดอาหาร, ผู้อดอาหาร
ชทฺธุ : นป. การกินอาหาร, (ใช้ในคำว่า อชทฺธุ - การไม่กินอาหาร, - อดอาหาร, รูปคุณนาม คือ อชทฺธุก - ผู้อดอาหาร)
ติช : (นปุ.?) ความอดทน, ความอดกลั้น, ตุชฺ สหเณ อ, อุสฺส อิตฺตํ. ทีโฆ จ.
ติติกฺขติ : ก. อดทน, อดกลั้น
ติติกฺขวนฺตุ : (วิ.) อดทน, อดกลั้น, ทนทาน.
ติติกฺขา : (อิต.) ความอดทน, ความอดกลั้น, ความทนทาน, ความอดใจ, ความบึกบึน. ติชฺ ขนฺติยํ, โข. เทว๎ภาวะ ติ แปลง ชฺ เป็น กฺ อาอิต. เป็น ตีติกฺขา บ้าง.
เตจีวร : นป. ไตรจีวร; สังฆาฏิ (ผ้าพาด), อุตตราสงค์ (ผ้าห่ม), อันตรวาสก (ผ้านุ่ง)
นิราหาร : ค. ไม่มีอาหาร, ปราศจากอาหาร, อดอาหาร
ปฏิกฺขมาปิต : กิต. (อันเขา) ให้อดโทษ, ตอบแล้ว, ให้ขอโทษแล้ว
ปฏินิชฺฌายติ : ก. อดโทษ, ยกโทษให้, หายโกรธ
ปรามส : ป. การถูกต้อง, การจับต้อง, การลูบคลำ, การจับฉวย, การยึดมั่น, การกอดรัด, สิ่งสัมผัสอันเป็นภัย, โรคติดต่อ
ปริสฺสชน : นป. การเกี่ยวข้อง, การกอดรัด
ผคฺคุ : ป. สมัยอดอาหาร
มริสน : (นปุ.) การทน, การอดทน, การอดกลั้น, การทนทาน, ความทน, ฯลฯ. มริสุสหเณ, ยุ. มริสฺ ติติกฺขายํ วา.
เมลก : (ปุ.) การกอดรัด, การเกี่ยวข้อง, การคุ้นเคย, การกอดรัก, ฯลฯ, ความรัก, ความเยื่อใย, หมู่, ประชุม. มิลฺ สิเนหเน, โณ, สตฺเถ โก.
เมลน : (นปุ.) การกอดรัด, ฯลฯ, การรวมกัน, การร่วมกัน, ความกอดรัด, ฯลฯ, ยุ ปัจ.
สชน : นป. การกอด, การรวม; ญาติ
สหณ สหน : (วิ.) อดทน, อดกลั้น.
สหติ : ก. อดกลั้น, อดทน
สหน : นป. การอดกลั้น
สิเลส : (ปุ.) การกอด, การกอดรัด, การสวมกอด, การรวมกัน, การร่วมสมพาส (ร่วมประเวณี), การติดต่อ, การติดต่อกัน, การข้อง, การข้องอยู่, การเกี่ยวข้อง, ยาง, ยางไม้, ยางเหนียว, ตัง (ยางไม้ที่ผสมกับสิ่งอื่นแล้วทำให้เหนียว สำหรับดักนกเป็นต้น). สิลิสฺ อาลิงฺคเน, อ, ยุ.
สิเลสน : (นปุ.) การกอด, การกอดรัด, การสวมกอด, การรวมกัน, การร่วมสมพาส (ร่วมประเวณี), การติดต่อ, การติดต่อกัน, การข้อง, การข้องอยู่, การเกี่ยวข้อง, ยาง, ยางไม้, ยางเหนียว, ตัง (ยางไม้ที่ผสมกับสิ่งอื่นแล้วทำให้เหนียว สำหรับดักนกเป็นต้น). สิลิสฺ อาลิงฺคเน, อ, ยุ.
อธวาสน : นป. การยอมรับ, ความอดกลั้น, ความอดทน
อธิวาสก : ค. อดกลั้น, อดทน
อธิวาสน : (นปุ.) การอยู่ทับ, การอดทน, การรับพร้อม, การรับนิมนต์, การยับยั้ง, ความยับยั้ง, ความอดทน, ความอดกลั้น.ยุปัจ.
อธิวาสนขนฺติ : (อิต.) ความอดทนด้วยอันรับ, ความอดทนด้วยความอดกลั้น, ความอดทนอย่างยิ่งยวด, อธิวาสนขันติชื่อความอดทนอย่างสูงคือความอดทนต่อความกระทบกระทั่งของคนที่ด้อยกว่าจะเป็นทางใดก็ตามด้วยการลดทิฐิมานะของตนลงเสีย.
อธิวาสี : (วิ.) ผู้อยู่ทับ, ผู้ยับยั้ง, ผู้อดกลั้น, สิง-สถิต.
อนสน : นป. การอดอาหาร, การไม่ได้กินอาหาร
อนาสก : ค. ผู้อดอาหาร
อนาสกตฺต : นป. ความเป็นผู้อดอาหาร
อวิสหนฺต : ค. ไม่อดทน, ไม่อดกลั้น
อสทน : ปน., ค. ความไม่อดทน, ความไม่อดกลั้น ; ไม่มีความเพียร
อสยฺห : ค. ไม่สามารถทนได้, ไม่พึงอดกลั้นได้
อุตฺตมโปริส : ป. อุตตมบุรุษ, บุรุษผู้ยอดเยี่ยม
อุตฺตราสงฺค : ป. ผ้าอุตตราสงค์, ผ้าห่ม, ผ้าจีวร
อุตฺตราสาฬฺห : (ปุ.) อุตตราษาฒ ชื่อดาว ฤกษ์กลุ่มที่ ๒๑ มี ๕ ดวง, ดาวแตรงอน. ส. อุตฺตราษาฒ.
อุตฺตริมนุสฺสธมฺม : (ปุ.) ธรรมของมนุษย์ ผู้ยิ่ง, ฯลฯ, ธรรมอันยิ่งของมนุษย์, ฯลฯ, คุณอันยิ่งของมนุษย์, ฯลฯ, อุตตริมนุสธัม. อุตตริมนุษยธรรม คือคุณธรรม (ความดี ผล) อันเกิดจากการปฏิบัติสมถะ (สมาธิ) ถึงขั้นจิตเป็นอัปปนา หรือจากการปฏิบัติ วิปัสสนาถึงขั้นละกิเลสเป็นสมุจเฉท มีคำ เรียกคุณธรรมนั้น ๆ อีกหลายคำ พระพุทธ เจ้าทรงห้ามภิกษุอวด ปรับอาบัติขั้นสูงถึง ปาราชิก วิ. อุตฺตริมนุสฺสานํ ญายินญฺเจว อริยานญฺจ ธมฺโม อุตฺตริ มนุสฺสธมฺโม.
อุตฺตรีย : (นปุ.) ผ้าห่ม, อุตตราสงค์. วิ. อุตฺตรสฺมึ เทหภาเค ภวํ อุตฺตรียํ. อีย ปัจ.
อุปกาส : (ปุ.) การกล่าวโทษ, การอดข้าว, จำศีล.