โคเปติ : ป. รักษา, คุ้มครอง, ดูแล, เฝ้า
กิฏฐารกฺข : ป. คนรักษาข้าวกล้า, คนเฝ้าไร่นา
โกณฑญฺญ : (ปุ.) โกณฑัญญะ ชื่อหัวหน้า เบญจวรรคีย์ผู้ไปเฝ้าปฏิบัติพระมหาบุรุษ ขณะทรงบำเพ็ญทุกกรกิริยา เมื่อพระมหาบุรุษตรัสรู้แล้ว ได้ฟังปฐมเทสนา ได้สำเร็จเป็นพระอริยบุคคลเป็นองค์แรก วิ. กุณฺฑนิยา อปจฺจํ โกณฺฑญฺโญ. กุณฺฑนิยา วา ปุตฺโต โกณฺฑญฺโญ. ณฺยปัจ. ลบ อี ที่ นี เหลือเป็น นฺ ลบ ณฺ รวมเป็น นยฺ แปลง นฺย เป็น ญ ซ้อน ญฺ หรือแปลง นฺย เป็น ญฺญ พฤทธิ์ อุ เป็น โอ หรือ รัสสะ อี เป็น อิ แล้วลบ อิ ลบ ณฺ เหลือเป็น นฺย แล้ว แปลงดังกล่าวแล้ว รูปฯ ๓๕๔-๕.
ขตฺตุ : (ปุ.) คนผู้ขุด, นายสารถี, นายประตู, คนเฝ้าประตู.
เขตฺตโคป : ป. ผู้เฝ้านา, ผู้รักษาสวน
ชาครติ : ก. ตื่น, ระมัดระวัง, เฝ้าดู
ทฺวารฏฺฐ : ค., ป. ผู้ยืนอยู่ที่ประตู; ผู้เฝ้าประตู, คนรักษาประตู
ทฺวารปาล : ป. คนเฝ้าประตู, ยามรักษาประตู
ทฺวารปาล ทฺวารปาลก ทฺวารฏฺฐ : (ปุ.) คนผู้รักษาประตู, คนเฝ้าประตู, ยามประตู, นายประตู. ศัพท์หลัง ทฺวาร+ฐ ซ้อน ฏฺ.
ทสฺสน : (นปุ.) การเห็น, การดู, การแลดู, การเฝ้า (ราชาศัพท์), ความเห็น, ฯลฯ. วิ. ทสฺสียเตติ ทสฺสนํ. ทิส. เปกฺขเณ. ยุ. แปลง ทิส เป็น ทสฺส. และยังแปลว่า โสตาปัตติ-มรรคด้วย อุ. ทสฺสเนน ปาหตพฺพา ธมฺมา. ธรรมท. อันพระโสดาปัตติมรรคพึงประหาณ. ส. ทรฺศน.
โทวาริก : (วิ.) ผู้ประกอบที่ประตู วิ. ทฺวาเร นิยุตฺโต โทวาริโก. ผู้รักษาซึ่งประตู ผู้เฝ้าประตู วิ. ทฺวารํ รกฺขิโค โทวาริโก. ณิก ปัจ. ครัต๎ยาทิตัท. ลง โอ อาคมหน้าศัพท์ รูปฯ ๓๖๐
ธนปาล : ป. ผู้รักษาทรัพย์, ผู้เฝ้าทรัพย์, ช้างธนบาล
นิรยป, นิรยปาล : ป. นายนิรยบาล, ผู้เฝ้ารักษานรก
นิลฺโลกน : ค. ผู้เฝ้ามอง, ผู้ระมัดระวัง
นิลฺโลเกติ : ก. เฝ้ามอง, ระมัดระวัง
ปฏิหาร : ป. ประตู, คนเฝ้าประตู, การนำกลับ, การกีดกั้น
ปาเลติ : ก. เฝ้ารักษา, เลี้ยงดู, คุ้มครอง
ยามิก : ป. คนเฝ้ายาม
รกฺขก : ค. ผู้รักษา, ผู้เฝ้าดู
รกฺขติ : ก. รักษา, ดูแล, เฝ้าดู
รกฺขนก : (ปุ.) คนเฝ้ายาม, คนยาม.
เสวก : (ปุ.) ข้าเฝ้า, อำมาตย์, เสวก(เส+วก ข้าราชการในราชสำนัก). เสวฺเสวเน, ณฺวุ.
อชฺฌุเปกฺขน : นป. อชฺฌุเปกฺขนา อิต. อุเบกขา, ความวางเฉย, การเฝ้าดู
อฏฺฏก : (ปุ.) ร้าน, นั่งร้าน, ห้าง (กระท่อมที่ทำไว้เฝ้าสวนหรือ ที่พักเล็กๆ ชั่วคราวที่สำหรับคนประจำคอยดูเหตุการณ์).
อนุชีวี : (ปุ.) ข้าเฝ้า, คนผู้ติดสอยห้อยตาม, คนใช้.วิ.ปภุโนปจฺฉาชีวตีติอนุชีวี.อนุ-ปุพฺโพ, ชีวฺปาณธารเณ, ณี.ส.อนุชีวินฺ.
อนุฏฺฐหติ : ก. เฝ้าดู, ปฏิบัติ
อนุฏฺฐิต : ๑. ค. (น+อุฏฐิต) ไม่ลุกขึ้น, ขี้เกียจ
๒. (อนุ+อุฏฐิต) เฝ้าดู, ปฏิบัติ
อนุติฏฺฐติ, อนุติฏฺฐหติ : ก. ยืนอยู่ใกล้ๆ , เฝ้าดู ตั้งขึ้น, ตกลง
อปจินาติ : ก. เคารพ, บูชา, สังเกต, เฝ้าดู, ทำลาย, ขจัด
อปวิณาติ : ก. ดูแล, เฝ้าดู, เอาใจใส่
อภิสมิกฺขติ : ก. เฝ้าดู, สังเกต
อมจฺจ : (ปุ.) อมาตย์, อำมาตย์, ข้าราชการ, ขุนนาง, ข้าเฝ้า, มนตรี, เสนาบดี, เจ้ามณฑล.วิ.สพฺพกิจฺเจสุรญฺญามนฺเตนวาอมา สห ภวตีติอมจฺโจ.อมาศัพท์จฺจปัจ.ส. อมาตฺยอามาตฺย.
อารามปาล : (ปุ.) คนเฝ้าสวน.
อุปติฏฐติ : ก. ยืนอยู่ใกล้ๆ , เฝ้าดู, เคารพ
อุปสงฺกมติ : ก. เข้าไปหา, เข้าไปใกล้, เข้าไปเฝ้า
อุยฺยานปาล : ป. คนเฝ้าสวน, ผู้ดูแลสวน
อุยฺยานปาล อุยฺยานปาลก : (ปุ.) คนเฝ้าสวน.
อุลฺโลเกติ : ก. มองดู, แลดู, เฝ้าดู
อปิธาน : (นปุ.) การปิด, การกำบัง, วัตถุเป็นเครื่องปิด, เครื่องวางข้างบน, ฝา, ฝาปิด.อปิ+ธา+ยุปัจ.ส.อปิธาน.
อรร : (นปุ.?)ประตู, ฝา (เครื่องปิดบัง), ฝักดาบอรฺคติยํ, อโร.
กุลงฺก : (ปุ.) ฝา. กุล+องฺก.
กรณฺฑ : (ปุ. นปุ.) หม้อ, หม้อน้ำ, ภาชนะน้ำ, ภาชนะ มีฝาปิด, กะทอ, ตะกร้า, เข่ง, หีบ, ตลับ, ผอบ (ผะอบ), ขวด, กระติก, คราบ (งู), เตียบ (ตะลุ่มปากผาย มีฝา ครอบ สำหรับใส่ของกิน), อวน, กรัณฑ์. วิ. กรียตีติ กรณฺโฑ. กรฺ กรเณ, อณฺโฑ. กรณฺฑิ ภาชนตฺเถ วา, อ. อภิฯ. กัจฯ ๖๖๓ วิ. กรณฺฑิตพฺโพ ภาเชตพฺโพติ กรณฺโฑ. ก ปัจ. ลบ ก เป็น กรณฺฑก โดยไม่ลบ ก หรือลง อ ปัจ. ตามอภิฯ ก็ ลง ก สกัด บ้าง. ส. กรณฺฑ.
กลส : (ปุ.) ตุ่ม, ไห, ถ้วย, หม้อน้ำ, กลส กลศ ชื่อภาชนะ มีรูปเหมือนคนโทน้ำ มีฝาปิด และมีพวยเหมือนกาน้ำ สำหรับใส่น้ำเทพ- มนต์ ของพราหมณ์ วิ. เกน ลสตีติ กลโส. กปุพฺโพ ลสฺ กนฺติยํ, อ. เกน ลิสฺสตีติ วา กลโส. ลิสฺ สิเลสเน, อ, อิสฺสตฺตํ, กลียตีติ วา กลโส. กลฺ สงฺขฺยาเณ, อโส. ส. กลศ.
กิฏิก : นป. มักใช้ในรูปสมาส เช่น สํสรณกิฏิ – กํ, - กันสาด; อุคฺฆาฏนกิฏิกํ – ฝาค้ำ
กุฑ กุฑก กุฑฺฑ : (นปุ.) ฝา, ฝาบ้าน, ฝาเรือน. กุฏฺ เฉทเน, อ, ฏสฺส โฑ. ศัพท์ที่ ๒ ก สกัด ศัพท์ที่ ๓ แปลง ฏ เป็น ฑฺฑ.
กุฑุฑ : นป. ฝา, ฝาขัดแตะ
กุลงฺกปาทก : ป. กรอบเชิงฝา
เครุกา : (อิต.) สีเหลือง อุ. ผรุสาย ภตฺติยา เครุกา น ปตติ. สีเหลืองไม่จับที่ฝาหยาบ.
ฆฏปิธาน : (นปุ.) ฝาหม้อ.
ฌสา : (อิต.) แตงหนู (แตงลูกเล็กๆ ขึ้นตาม ชายทุ่ง), มะกอก ต้นไม้ชนิดหนึ่งมีหลาย ชนิด, ครอบโถหรือโลหะสัมฤทธิ์มีฝา ครอบสำหรับใช้ทำน้ำมนต์. ฌสฺ หึสายํ, อ.