ยาน : (นปุ.) วัตถุเป็นเครื่องไป, วัตถุเป็นเครื่องถึง, วัตถุเป็นเครื่องนำไป, วัตถุสำหรับนำไป, เครื่องนำไป, การไป, การถึง, ยาน, ยวดยาน เช่น เรือ รถ เป็นต้น. วิ. ยาติ อเนนาติ ยานํ. ยา คติปาปุณเนสุ, ยุ.
นิคฺคุณฺฑิ, - ฑี : อิต. ไม้ย่านทราย, พุ่มไม้
นิคม : (ปุ.) ย่านการค้า, หนทางพ่อค้า, ตลาด, หมู่บ้าน, หมู่บ้านใหญ่, ตำบล, บาง, นคร, เวท, คำซ้ำ, คำกล่าวซ้ำ. ส. นิคม.
นิคุณฺฑี นิคฺคุณฑี : (อิต.) ไม้ย่งทราย, ไม้ ย่านทราย, คนทีสอ, โคนดินสอ ก็เรียก. วิ. นตฺถิ คุณฺฑํ คพฺภพนฺธน เมตสฺสาติ นิคุณฺฑี นิคฺคุณฺฑี วา. เป็น นิคฺโคณฺฑี ก็มี.
มาลุวา : (อิต.) เครือเถาย่านทราย, เครือย่านทราย, เถาย่านทราย, เถาย่างทราย, เถากระพังโหม.
สินฺทุวาร : (ปุ.) ย่างทราย, ย่านทราย ชื่อเถาวัลย์ป่า ใบใหญ่. วิ. สินฺทุ ํ คพฺภพนฺธนํ วาเรตีติ สินฺทุวาโร.
ยานคต : ค.ไปแล้วในยาน, ขึ้นขี่ยาน
ยานภูมิ : อิต. ถนน, ทางเป็นที่ไปแห่งยาน
กาติยาน : (ปุ.) คนเป็นเหล่ากอแห่งกัจจะ, คนเป็นเชื้อวงศ์แห่งกัจจะ. แปลง กจฺจายน เป็น กาติยาน.
ชลยาน : (นปุ.) ยานที่ลอยอยู่ในน้ำ, ยานในน้ำ, น้ำ, เรือ.
ธมฺมยาน : นป. ยานคือธรรม (มรรค ๘)
ปตฺตยาน : (นปุ.) สัตว์ผู้ไปด้วยปีก, นก. วิ. ปตฺเตน ยาตีติ ปตฺตยาโน. ยา คติยํ, ยุ.ปตฺตํ ยานํ เอตสฺสาติ ปตฺตยาโน (มีปีกเป็นยาน). ณ ปัจ. ตทัสสัตถิตัท.
พฺรหฺมยาน : นป. พรหมยาน, ยานอันประเสริฐ, ทางแห่งความดีอันประเสริฐ
ยานี : ป. ผู้ขับขี่ยานพาหนะ, นายสารถี
อปรโคยาน : (นปุ.) อปรโคยานะชื่อมหาทวีปที่๒ใน๔. เป็น อมรโคยานบ้าง.
อมรโคยาน, อปรโคยาน : ป. อมรโคยานทวีป (ทวีปตะวันตก)
อยาน : ๑. นป. การไม่ไป ;
๒. ค. ไม่ใช่ยาน
อากาสยาน : (นปุ.) ยานไปในอากาศ, ยานแล่นไปในอากาศ.
อุยฺยาน : (นปุ.) สวนเป็นที่แลดูในเบื้องบนไป, สวนเป็นที่แหงนดูเดินไปพลาง, สวนเป็น ที่รื่นรมย์, สวน, สะตาหมัน (สวน), ป่า, ป่าของพระราชา (ใช้ได้ทั่วไป), อุทยาน, พระราชอุทยาน, สวนหลวง. วิ. สมฺปนฺน- ทสฺสนียปุปฺผผลาทิตาย อุลฺโลเกนฺตา ยนฺติ ชนา เอตสฺมินฺติ อุยฺยานํ. ส. อุทฺยาน.
กจฺจาน กจฺจายน กาติยาน : (ปุ.) คนเป็นเหล่า กอแห่งกัจจะ, คนเนื่องในวงศ์กัจจะ อิตถิ ลิงค์ลง อี การันต์.
ขตฺติยา, - ยานี : อิต. นางกษัตริย์, เจ้าหญิง
โคยาน : (นปุ.) ที่เป็นที่นำโคไป วิ. คเว ยนฺติ เอตฺถาติ โคยานํ. อภิฯ น. ๒๒๘.
เทวยาน : นป. ทางไปสวรรค์, เรือเหาะ
นิยฺยาน : (ปุ.) ธรรมเป็นเครื่องนำออก, ธรรม เครื่องนำออก. นิปุพฺโพ, ยา คติปาปุเณสุ. ยุ.
ปตฺถยาน : กิต. ปรารถนาอยู่, มุ่งหวังอยู่
ยาปฺยยาน : (นปุ.) วอ วิ. ยามเปฺยหิ อธเมหิ ยายเตติ ยาปฺยยานํ.
สงฺขฺยาน : นป. การนับ
อปยาน : นป. การจากไป, การหนีไป
อพฺภยานอพฺภยายาน : (นปุ.) คานหามทอง.
อพฺภยาน อพฺภยายาน : (นปุ.) คานหามทอง.
อพฺยายาน : ค. คานหามทอง
อมรโคยาน : (นปุ.) อมรโคยานะชื่อของทวีปใหญ่ ๑ ใน ๔ ทวีป.ทวีปทั้ง ๔ คือปุพพวิ-เทหะอมรโคยานะชมพูทีปะ และอุตตรกุรุ
อาขฺยาน : (นปุ.) การกล่าว, การท่อง ส. อาขยาน
อุปยาน : (นปุ.) บรรณาการ, เครื่องบรรณาการ, ของที่ส่งไปให้ วิ. อุปยนฺติ เอเตน อิสฺสรสฺส วา ปิยมาปสฺส สนฺติกํ คจฺตีติ อุปยานํ. อุปปุพฺโพ, ยา คติยํ. ยุ.
อุปสมฺพฺยาน : (นปุ.) ผ้าห่ม. วิ. อุปริ สํวิยฺยเต พาหุเลฺยนาติ อุปสมฺพฺยานํ. อุ ปริ สํ ปุพฺโพ, วิ ตนฺตุสนฺตาเน, ยุ, ลบ ริ.
อุปสวฺยาน : นป. ผ้าพาดไหล่ซ้าย
อุยฺยานกีฬา : กิต. การรื่นเริงในสวน
อุยฺยานปาล : ป. คนเฝ้าสวน, ผู้ดูแลสวน
อุยฺยานปาล อุยฺยานปาลก : (ปุ.) คนเฝ้าสวน.
อุยฺยานภูมิ : (อิต.) พื้นที่สวนหลวง.
จามร : (นปุ.) พัดทำด้วยขนทราย, จามรชื่อ เครื่องสูงชนิดหนึ่ง สำหรับขบวนพระราช ยาน.
พาหน :
(นปุ.) วัตถุเป็นเครื่องนำไป, ยาน. ดู วาหน ด้วย. คามเขตฺตทฺวิปทจตุปฺปทยานวาหน : (นปุ.) บ้านและนาและสัตว์มีเท้าสองและสัตว์ มีเท้าสี่และยานพาหนะเป็น อ. ทวัน. มี ฉ.ตุล. และ ฉ.ตุล. เป็ยภายใน. ศัพท ปท นั้นใช้ ปาท ก็ได้.
จกฺกสมารูฬฺห : ค. ผู้ขึ้นแล้วสู่ล้อ, ผู้ขึ้นแล้วสู่ยาน, ผู้ขึ้นขี่รถแล้ว
จตุชาติคนฺธ, จตุชฺชาติยคนฺธ : ป. ของหอมมีชาติสี่, คันธชาติสี่ชนิด คือ
๑. กุงฺกุม = หญ้าฝรั่น
๒. ตคล = กฤษณา
๓. ตุรุกฺข = กำยาน
๔. ยานปุปฺผา = บุปผชาติอันมีในแดนโยนก
นาฎฺยรส : (ปุ.) นาฏยรส. นาฏยรสมี ๙ คือ ๑. สิงฺคาโร ความรัก ๒.กรุโณ ความเอ็นดู ๓. วิโร ความกล้าหาญ ๔. อพฺภูโต ความอัศจรรย์ ๕. หสฺโส ความร่าเริง ๖. ภยานโก ความกลัว ๗. สนฺโต ความละเอียด ความสงบ ๘. วิภจฺฉํ เห็นแจ้ง และ ๙. รุทฺทํ ความโกรธ.
นิยนฺตุ : (ปุ.) คนผู้นำยานออกไป, คนขับรถ. นิ+ยนฺต+อุ.
ปุริมยาม : (ปุ.) ยามต้น, ยามแรก, ปฐมยาน.
พลวาหน : นป. ทหารและยานพาหนะ, กองทัพ