Dictionary : English, Thai, Pali. Link : Lexitron, RoyDict, BudDict, ETipitaka, PpmDict, Longdo.
Search: .

Royal Institute Thai-Thai Dict : , 69 found, display 1-50
  1. : พยัญชนะตัวที่ ๔๑ อยู่ในพวกอักษรสูง เช่น า เ็นใช้นําอักษรตํ่าที่เป็น อักษรเดี่ยวใ้มีเสียงสูงและไม่ออกเสียงตัว เช่น งอย นา.
  2. ยั่วเมือง : (โบ) ว. คําเรียกพระสนมเอกครั้งโบราณว่า แม่ยั่วเมือง, เขียนว่า อยั่วเมือง รือ ยั่วเมือง ก็มี.
  3. รุบ ๆ : ว. อาการของสิ่งที่ร่วงลงมาพรู เรียกว่า ร่วงรุบ ๆ.
  4. มวน : (ถิ่น-ปักษ์ใต้) ว. ขุ่น.
  5. มุยขาว : ดู กระเบียน(๒).
  6. ยากเยื่อ : น. เศษสิ่งของที่ทิ้งแล้ว, มูลฝอย.
  7. ยำเยอะ, ยำแยะ : [ฺยําเฺยอะ, ฺยําแฺยะ] ว. อาการที่เคี้ยวซ้ำ ๆ น่ารังเกียจ, อาการที่พูด ซ้ำซากน่าเบื่อ.
  8. รับ ๆ : ว. เร่า ๆ, สั่นรัว, (ใช้แก่กิริยาดิ้นเป็นต้น), รบ ๆ ก็ว่า.
  9. วันยิวา : น. ชีวิต, ดวงวิญญาณ. (ช.).
  10. -กระมิด : ใช้เข้าคู่กับคํา กระมุด เป็น กระมุดกระมิด.
  11. กระมุดกระมิด : ว. ขมวดใ้แน่น เช่น สักกระสันเป็นสามรวดรัดกระวัด กระมุดกระมิดฉุดชิด ชักชายน้อย้อยูกระต่าย. (ม. ร่ายยาว ชูชก).
  12. ทดโทร่ : [-โทฺร่] (แบบ) ก. การคิดประทุษร้าย, ใช้เข้าคู่กับคํา กบฏ เป็น กบฏทดโทร่, ทดโท่ ก็ว่า.
  13. ปั้นยา : [-ฺยา] น. สิ่งปลูกสร้างซึ่งมีลังคาเอนเข้าาอกไก่ทั้ง ๔ ด้าน ไม่มีน้าจั่ว เรียกว่า เรือนปั้นยา. (เปอร์เซีย ปั้นย่า ว่า วัตถุที่ ทําเป็นัตถ์ของเจ้าเซ็นประดิษฐานอยู่ในกะดีซึ่งมีลักษณะ ลังคาเช่นนั้น).
  14. โก้ ๒, โก้ร่าน : ว. รูราภูมิฐาน (มักใช้แก่กิริยาแต่งตัวรือการแสดงกิริยาอื่น ๆ).
  15. เข้ามิ้น : (โบ) น. ขมิ้น.
  16. จ่าวัก : น. จวัก, ตวัก.
  17. ถูปารบุคคล : [–ระะ–] น. บุคคลที่ควรนํากระดูกบรรจุสถูปไว้บูชา ได้แก่ พระพุทธเจ้าเป็นต้น. (ป.).
  18. บายสุรี : [บายสฺุรี] น. สระนํ้า. (ช.).
  19. ประไมสุรี : น. ตำแน่งพระมเสีที่ ๑ รืออัครมเสีของกษัตริย์ชวาในวงศ์ อสัญแดวา.
  20. ปะเสรันอากง : [-ฺรันอากง] น. วังลูกลวง. (ช.).
  21. แม่ยั่วเมือง : (โบ) น. คําเรียกพระสนมเอกครั้งโบราณ, เขียนว่า แม่ยั่วเมือง รือ แม่อยั่วเมือง ก็มี.
  22. สากยาก : [สากกะฺยาก] ว. ขรุขระ, น่าสะอิดสะเอียนอย่างนังคางคก.
  23. นอนตายยาก : น. (๑) ชื่อพรรณไม้ ๒ ชนิดในสกุล Stemona วงศ์ Stemonaceae ชนิด S. collinsae Craib เป็นไม้เถาล้มลุก, กะเพียดช้าง รือ ปงช้าง ก็เรียก; ชนิด S. tuberosa Lour. เป็นไม้ล้มลุก ต้นตั้งตรง ขึ้นเป็นกอเตี้ย, กะเพียด รือ กะเพียดนู ก็เรียก, ทั้ง ๒ ชนิดนี้มีรากอวบคล้ายรากกระชาย ใช้ เป็นยาฆ่าแมลงและทํายาพอกแผลกําจัดนอน. (๒) ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Clitoria macrophylla Wall. ในวงศ์ Leguminosae รากคล้าย ๒ ชนิด แรกแต่โตกว่า ดอกสีขาว, อัญชันป่า ก็เรียก.
  24. ริตกี, รีตกี : [ะริตะกี, ะรีตะกี] น. ต้นสมอไทย. (ป., ส.).
  25. ู่ : ก. ยู่เข้า, ดเข้า, ่อเข้า.
  26. : น. ทำนองที่ใช้ร้องในบางพระราชพิธี, ถ้าใช้ร้องเมื่อเวลาพายเรือพระที่นั่ง ในกระบวนพยุยาตราทางชลมารค เรียกว่า เ่เรือ, ถ้าใช้ร้องในพระราชพิธี ขึ้นพระอู่พระเจ้าลูกเธอ เรียกว่า เ่กล่อม; คำสั่งที่เขียนไว้ในวงเล็บท้าย บทเพลงเพื่อใ้นักดนตรี นักร้อง และ นักแสดงปฏิบัติตาม. ก. กล่อม เช่น เ่ลูก. ว. เสียงอย่างกล่อมลูก.
  27. : น. ขบวนที่ไปพร้อมกันด้วยวัตถุประสงค์อย่างใดอย่างนึ่ง อาจมีการ ตกแต่งรือมีดนตรีประกอบเป็นต้น เช่น แ่นาค แ่ขันมาก แ่ศพ. ก. ไปกันเป็นพวกเป็นมู่มาก ๆ.
  28. : อ. เสียงที่เปล่งออกมาดังเช่นนั้น เป็นเสียงนําเพื่อแสดงความพร้อมเพรียง ในการรื่นเริงรือการมงคลเป็นต้น. ก. ทําเสียงเช่นนั้น; โดยปริยาย มายความว่า เย้ยใ้ โดยทำเสียงเช่นนั้น.
  29. : น. ผักไ่. (ดู มะระ).
  30. กัณฐชะ : (ไว) น. อักษรในภาษาบาลีและสันสกฤต ที่มีเสียงเกิดจากเพดานอ่อน ได้แก่ พยัญชนะวรรค กคือ ก ข ค ฆ ง และอักษรที่มีเสียงเกิดจากเส้นเสียงในลำคอ ได้แก่ และ สระ อะ อา. (ป.; ส. กณฺ?วฺย).
  31. โฆษะ : ว. ก้อง, เสียงสระรือพยัญชนะซึ่งขณะที่เปล่งออกมาเส้นเสียงสั่น ในภาษาไทยได้แก่เสียง บ ด เมื่อเป็นพยัญชนะต้น เสียง ง น ม ย ร ล ว และเสียงสระทุกเสียง, (ไว) เรียกพยัญชนะในภาษาบาลีและ สันสกฤตที่มีเสียงก้องว่า พยัญชนะโฆษะ ได้แก่ พยัญชนะตัวที่ ๓, ๔, ๕ ของวรรค และ ย ร ล ว ฬ. (ส.; ป. โฆส).
  32. ปโย- : น. นํ้านม, นํ้า. (ป., ส. ปย), ที่เป็น ปโย เพราะเข้าสมาสกับศัพท์ที่มี พยัญชนะตัวน้าเป็นอักษรตํ่ารือตัว ดังตัวอย่างต่อไปนี้
  33. เศษวรรค : [เสสะวัก, เสดวัก] น. พยัญชนะที่เลือวรรครือที่ เข้าอยู่ในวรรคทั้ง ๕ ไม่ได้ มี ๑๐ ตัว คือ ย ร ล ว ศ ษ ส ฬ ?, อวรรค ก็เรียก.
  34. อักษรสูง : [อักสอน] น. พยัญชนะที่คําเป็นมีพื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา ผันได้ ๓ เสียง มี ๒ รูป คือ ผันด้วยวรรณยุกต์ ? เป็นเสียงเอก ผันด้วย วรรณยุกต์ ? เป็นเสียงโท เช่น ขา ข่า ข้า คําตายพื้นเสียงเป็นเสียงเอก ผันด้วยวรรณยุกต์ ? เป็นเสียงโท เช่น ขะ ข้ะ มี ๑๑ ตัว คือ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส .
  35. อายุ : น. เวลาที่ดํารงชีวิตอยู่, เวลาชั่วชีวิต, ช่วงเวลานับตั้งแต่เกิดรือมีมา จนถึงเวลาที่กล่าวถึง, ระยะเวลาที่กำนดไว้ เช่น อายุใบอนุญาต ยานี้มดอายุแล้ว, ระยะเวลาที่กํานดรู้ความยั่งยืนของสิ่งนั้น ๆ เช่น อายุของิน. (ป.; ส. อายุสฺ รือ อายุษฺ เมื่อนําน้าบางคํา, แต่เมื่อนําน้าอักษรตํ่ากับตัว เปลี่ยน สฺ เป็น รฺ เช่น อายุรเวท, แต่ถ้าใช้อย่างบาลีก็ไม่ต้องมี ส รือ ร).
  36. อาศิร ๑, อาเศียร : [อาสิระ, เสียนระ] น. การอวยพร. (ส. อาศิสฺ คํานี้เมื่อนําน้า อักษรตํ่าและตัว ต้องเปลี่ยน ส เป็น ร เป็น อาศิร และแผลงเป็น อาเศียร ก็มี; ป. อาสิ ว่า ความวังดี).
  37. ตัว ๒ : (คณิต) น. เรียกเลขในวิธีทําว่า ตัว เช่น ตัวบวก ตัวลบ ตัวคูณ ตัวาร. ตัวคูณร่วมน้อย น. จํานวนเต็มบวกที่มีค่าน้อยที่สุดซึ่งนําไปารด้วยจํานวน เต็มบวกอื่น ๆ ตั้งแต่ ๒ จํานวนขึ้นไป แล้วจะได้ผลลัพธ์ลงตัวพอดี เช่น ๗๐ เป็นตัวคูณร่วมน้อยของ ๑๔ และ ๓๕, ใช้อักษรย่อว่า ค.ร.น. ตัวตั้ง ๒ น. จํานวนเลขที่ตั้งไว้ก่อนสํารับบวกลบคูณาร. ตัวประกอบ ๒ น. จํานวนที่เมื่อคูณกันแล้วทําใ้เกิดอีกจํานวนนึ่ง เช่น ๒ x ๓ = ๖ ๒ และ ๓ ต่างเป็นตัวประกอบของ ๖. ตัวแปร น. จํานวนจริงรือจํานวนเชิงซ้อนที่มีค่าได้ลาย ๆ ค่าในช่วงรือ เซตที่กํานดใ้. (อ. variable). ตัวเลข น. สัญลักษณ์ที่ใช้แทนจํานวนจริง เช่น ๑๒ 53 VIII. (อ. numeral). ตัวารร่วมมาก น. จํานวนเต็มบวกที่มีค่ามากที่สุดซึ่งนําไปารจํานวน undefined เต็มบวกอื่น ๆ ตั้งแต่ ๒ จํานวนขึ้นไปได้ลงตัวพอดี เช่น ๗ เป็นตัวาร ร่วมมากของ ๑๔ และ ๓๕, ใช้อักษรย่อว่า .ร.ม.
  38. กฐิน, กฐิน- : [กะถิน, กะถินนะ-] น. ผ้าพิเศษที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตแก่ ภิกษุสงฆ์เฉพาะกฐินกาล, ตามศัพท์แปลว่า ไม้สะดึง คือ กรอบไม้สำรับขึงผ้าที่จะเย็บเป็นจีวร; คํา กฐิน นี้ ใช้ประกอบ กับคําอื่นอันเนื่องด้วยพิธีกฐิน ผ้าที่ถวายแก่ภิกษุสงฆ์ในพิธีนี้ เรียกว่า ผ้ากฐิน ในฤดูกาลเรียกว่า กฐินกาล [กะถินนะกาน] คือระยะเวลาตั้งแต่แรมค่านึ่ง เดือน ๑๑ ถึงกลางเดือน ๑๒ ระยะเวลานี้เรียกเป็นสามัญว่า เทศกาลกฐิน [เทดสะกานกะถิน] ฤดูกฐิน รือ น้ากฐิน ก็มี ก่อนจะถึงกฐินกาลผู้ประสงค์จะถวาย ผ้ากฐินแก่ภิกษุสงฆ์วัดใดจะต้องไปแจ้งความจํานงว่าจะนำผ้ากฐิน ไปทอดที่วัดนั้นเป็นการล่วงน้า การแสดงความจํานงล่วงน้านี้ เรียกว่า จองกฐิน การทําพิธีถวายผ้ากฐิน เรียกว่า ทอดกฐิน พระภิกษุผู้ได้รับมอบผ้ากฐินจากสงฆ์โดยวิธีที่กํานดไว้ใน พระวินัย เรียกว่า ผู้กรานกฐิน ผู้ครองกฐิน รือ องค์ครองกฐิน เฉพาะผ้ากฐิน บางทีก็เรียกว่า องค์กฐิน ถ้าพร้อมกับของอื่นอัน เป็นบริวารสํารับถวายภิกษุสงฆ์ เรียกว่า เครื่องกฐิน รือ บริวารกฐิน [บอริวานกะถิน] เมื่อนําผ้ากฐินไปทอดโดยมีขบวน แ่ เรียกว่า แ่กฐิน ถ้ามีพิธีฉลอง เรียกว่า ฉลองกฐิน การที่ภิกษุสงฆ์ผู้ร่วมอยู่ในพิธีอนุโมทนาต่อองค์ครองกฐิน ตามพระวินัย รือการที่บุคคลแสดงความยินดีในการที่เขาทอดกฐิน เรียกว่า อนุโมทนากฐิน [อะนุโมทะนากะถิน] ภิกษุสงฆ์ผู้ได้ อนุโมทนากฐินแล้วนั้น ย่อมได้ชื่อว่าเป็น ผู้กรานกฐิน ด้วย ผลของ การทอดกฐิน เรียกว่า อานิสงส์กฐิน, ในทางวินัยสิทธิพิเศษ ๕ ประการซึ่งมีแก่ภิกษุผู้ได้กรานกฐินแล้ว ก็เรียกว่า อานิสงส์กฐิน เช่นกัน. (ดู กรานกฐิน และ จุลกฐิน).
  39. กระเบียน : น. (๑) กระเบากลัก. (ดู กระเบา๑). (๒) ชื่อไม้ต้นผลัดใบ ขนาดเล็กชนิด Gardenia turgida Roxb. ในวงศ์ Rubiaceae ขึ้นในป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ ต้นมีนาม่าง ๆ เปลือกเรียบ ดอกเมื่อแรกบานสีขาว แล้วเปลี่ยนเป็น สีเลืองอ่อน ผลคล้ายละมุดฝรั่ง แต่สุกแล้วแข็ง, กระดานพน มะกอกพราน มุยขาว รือ ัวโล้น ก็เรียก.
  40. กระมุ่น : (โบ) ว. มุ่น; ขุ่น เช่น น้ำใช้และน้ำฉัน นานลายวันเป็นกระมุ่น. (ขมุ่น รือ ขนุ่น ทางเนือว่า ขี้ตะกอน, ทางใต้ใช้ว่า มวน).
  41. กะ- ๕ : พยางค์น้าอันใช้เป็น กระ- ได้, แต่มีบางคําซึ่งต้องการพยางค์นี้เพื่อ สละสลวยรือเน้นคําใ้เด่นขึ้น เช่น เกริก เป็น กะเกริก, รือเกิดเป็นพยางค์น้าขึ้น โดยแยกเอาตัวสะกดในแม่กกแ่งคํา น้ามานํา เช่น นกยาง เป็น นก-กะยาง, ผักโฉม เป็น ผัก-กะโฉม, ลูกดุม เป็น ลูก-กะดุม. ต่อไปนี้เป็นคําที่ขึ้นด้วยพยางค์ กะ- ซึ่งเคยใช้เป็นกระ- ได้, ใ้ดูคําแปลที่ กระ- นั้น ๆ คือ :- กะเกริก, กะเกริ่น. กะง่อนกะแง่น, กะเง้ากะงอด. กะจก, กะจ้อน, กะจ้อยร่อย, กะจะ, กะจัง, กะจับ, กะจับปิ้ง, กะจับปี่, กะจ่า, กะจาด, กะจาบ, กะจิบ, กะจิริด, กะจี้, กะจุก, กะจุ๋งกะจิ๋ง, กะจุบ, กะจุ๋มกะจิ๋ม, กะจุย, กะจู้, กะจู๋กะจี๋, กะเจอะกะเจิง, กะเจา, กะเจ้า, กะเจาะ, กะเจิง, กะเจิดกะเจิง, กะเจี้ยง, กะเจี๊ยบ, กะเจียว, กะแจะ, กะโจน, กะโจม. กะฉอก, กะฉ่อน, กะฉับกะเฉง, กะฉีก, กะฉูด, กะเฉด, กะโฉม. กะชดกะช้อย, กะชอน, กะชั้น, กะชับ, กะชาก, กะชาย, กะชุ, กะชุ่มกะชวย, กะแชง. กะซิก, กะซิบ, กะซุง, กะซุบกะซิบ, กะเซ็น, กะเซอ, กะเซอะกะเซอ, กะเซอะกะเซิง, กะเซ้า, กะเซิง, กะแซะ. กะดก, กะด้ง, กะดวง, กะดวน, กะด้วมกะเดี้ยม, กะดอ, กะดอง, กะดอน, กะดอม, กะดักกะเดี้ย, กะดังงา, กะดาก, กะด้าง, กะดางลาง, กะดาน, กะดิก, กะดิ่ง, กะดิบ, กะดี่, กะดี้, กะดี้กะเดียม, กะดึง, กะดุกกะดิก, กะดุ้งกะดิ้ง, กะดุบกะดิบ, กะดุม, กะดูก, กะเด็น, กะเด้า, กะเดาะ, กะเดิด, กะเดียด, กะเดือก, กะเดื่อง, กะแด็ก ๆ, กะแด้แร่, กะแด่ว, กะแดะ, กะโดก, กะโดด, กะโดน, กะได. กะตรกกะตรํา, กะต้อ, กะตรับ, กะตรุม, กะต้วมกะเตี้ยม, กะต่องกะแต่ง, กะต๊อบ, กะต้อยตีวิด, กะตัก, กะตั้ว, กะต่าย, กะติก, กะตือรือร้น, กะตุก, กะตุกกะติก, กะตุ้งกะติ้ง, กะตุ้น, กะเตง, กะเต็น, กะเตอะ, กะเตาะ, กะเตาะกะแตะ, กะเตื้อง, กะแต, กะโตกกะตาก. กะถด, กะถั่ว, กะถาง, กะถิก, กะถิน, กะเถิบ, กะโถน. กะทง, กะทบ, กะทอก, กะท่อนกะแท่น, กะท่อม, กะท้อมกะแท้ม, กะทะ, กะทั่ง, กะทั่งติด, กะทา, กะทาย, กะทาอง, กะทํา, กะทิง, กะทึง, กะทืบ, กะทุง, กะทุ้ง, กะทุ่ม, กะทุ่มมู, กะทู้, กะเท่, กะเทียม, กะแทก. กะนั้น, กะนี้, กะโน้น, กะไน. กะบก, กะบวย, กะบะ, กะบั้วกะเบี้ย, กะบาก, กะบาย, กะบิ, กะบิด, กะบี่, กะบุง, กะบุ่มกะบ่าม, กะบู้กะบี้, กะบูน, กะเบน, กะเบา, กะเบียด, กะเบียน, กะเบื้อง, กะแบกงา, กะแบะ. กะปรี้กะเปร่า, กะป้อกะแป้, กะป๋อง, กะปอดกะแปด, กะปั้วกะเปี้ย, กะป่ำ, กะปุก, กะปุ่มกะป่ำ, กะเป๋า, กะเปาะ, กะโปก. กะผลีกะผลาม, กะผีก. กะพอก, กะพอง, กะพัก, กะพัง, กะพังเิร, กะพังโม, กะพัน, กะพี้, กะพือ, กะพุ้ง, กะเพาะ, กะเพิง, กะเพื่อม. กะฟัดกะเฟียด, กะฟูมกะฟาย. กะมัง, กะมิดกะเมี้ยน, กะเมาะ. กะย่องกะแย่ง, กะย่อม, กะยาง, กะยางัน, กะยิ้มกะย่อง, กะยืดกะยาด. กะรอก, กะเรียน, กะไร. กะลําพัก, กะลําพุก, กะลุมพุก, กะลุมพู. กะวาน, กะวิน, กะวีกะวาด, กะวูดกะวาด, กะเวยกะวาย, กะแวน. กะสง, กะสม, กะสร้อย, กะสวน, กะสวย, กะสอบ, กะสัง, กะสัน, กะสับกะส่าย, กะสา, กะสาบ, กะสาย, กะสือ, กะสุน, กะสูบ, กะเสด, กะเส็นกะสาย, กะเส่า, กะเสาะกะแสะ, กะเสือกกะสน, กะแสง, กะแสะ. กะนก, กะนาบ, กะมั่ง, กะัง, กะึม, กะืดกะอบ, กะแ, กะแน่, กะแนะ, กะโ้. กะอ้อกะแอ้, กะออดกะแอด, กะออม, กะอ้อมกะแอ้ม, กะแอก, กะแอม, กะไอ.
  42. กะเพียด, กะเพียดช้าง, กะเพียดนู : ดู นอนตายยาก(๑).
  43. กาก : น. สิ่งที่เลือเมื่อคั้นรือคัดเอาส่วนดีออกแล้ว เช่น กากมะพร้าว; ยากเยื่อ; เดนเลือก (ใช้เป็นคําด่า) เช่น กากมนุษย์ คนกาก.
  44. กากขยาก : น. กากที่ยาบ, ยากเยื่อ.
  45. กาเปี้ยด : (ถิ่น) น. ต้นนอนตายยาก. (พจน. ๒๔๙๓).
  46. ขมุดขมิด : [ขะฺมุดขะฺมิด] ว. กระมุดกระมิด, วุดวิด; บิดกระมวด; ไม่แน่น, ไม่ถึง, ไม่ถนัด.
  47. ขยะ : [ขะฺยะ] น. ยากเยื่อ, มูลฝอย, ใช้ว่า กระยะ ก็มี.
  48. ขึ้นไม้ขึ้นมือ : ก. ชี้น้าในเวลาโกรธ เช่น มาขึ้นไม้ขึ้นมืออยู่รบรบ. (ขุนช้างขุนแผน).
  49. คราด ๑ : [คฺราด] น. เครื่องมือทําไร่ทํานาใช้วัวรือควายลาก ลักษณะเป็นคาน มีซี่่าง ๆ กัน มีคันชักสํารับลากขี้ญ้าและทําใ้ดินที่ไถแล้วซุย, เครื่องมือสํารับชักรือลากขี้ญ้ารือยากเยื่อเป็นต้น ทําเป็นซี่ ๆ มีด้ามสํารับจับชักรือลากไป. ก. ชักรือลากขี้ญ้าเป็นต้นด้วยคราดนั้น.
  50. คุย- : [คุยะ-] (แบบ) ว. ลับ, ซ่อนเร้น. (ป. คุยฺ; ส. คฺุย).
  51. [1-50] | 51-69

(0.0277 sec)