pit 1 : (N) ; เหมือง ; Related:บ่อแร่ หรือถ่านหิน

quarry 1 : (N) ; เหมืองหิน ; Related:เหมืองระเบิดหิน, เหมืองเจาะหิน, บ่อหิน

colliery : (N) ; เหมืองถ่านหิน

goldfield : (N) ; เหมืองทอง ; Related:แหล่งทอง

gold mine : (N) ; เหมืองทองคำ ; Related:บ่อทองคำ

mine 1 : (N) ; เหมืองแร่ ; Related:บ่อแร่ ; Syn:shaft, diggings, well, pit

quarry 1 : (N) ; เหมืองแร่ ; Syn:gold mine, mine

เหมือง : (N) ; mine ; Syn:เหมืองแร่, บ่อแร่ ; Def:แหล่งขุดค้นหาแร่ธาตุ ; Samp:พ่อของเขาทำเหมืองแร่อยู่ที่ภาคใต้ ; Unit:เหมือง, แห่ง

เหมือง : (N) ; irrigation ditch ; Related:irrigation channel, irrigation system ; Syn:ลำราง, เหมืองฝาย ; Def:ร่องน้ำสำหรับชักน้ำเข้าไปหล่อเลี้ยงพืชที่เพาะปลูก ; Samp:เขาขุดคลองเพื่อระบายน้ำออกจากเหมือง ; Unit:เหมือง, แห่ง

เหมืองแร่ : (N) ; mine ; Related:ore mine ; Syn:เหมือง, บ่อแร่ ; Def:แหล่งขุดค้นหาแร่ธาตุ ; Samp:เหมืองแร่ที่เขาทำอยู่นั้นทับเขตพื้นที่ป่าสงวน ; Unit:เหมือง, แห่ง

เหมืองฝาย : (N) ; irrigation ditch ; Related:irrigation channel, irrigation system ; Def:คลองส่งน้ำที่มีทำนบกั้น, เหมืองที่มีทำนบกั้น ; Samp:ในฤดูฝนชาวบ้านต้องสร้างเหมืองฝายเพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้ง ; Unit:เหมือง, แห่ง

วิศวกรเหมืองแร่ : (N) ; mining engineer ; Ant:คน ; Samp:ความฝันที่อยากจะเป็นวิศวกรเหมืองแร่สำเร็จไปได้ครึ่งหนึ่งแล้ว เหลือเพียงแต่รอวันที่จะจบการศึกษา

หมอง : (V) ; look sad ; Related:be sorrowful, be melancholy, be gloomy ; Syn:หม่น, หม่นหมอง, หมองเศร้า, หมองคล้ำ ; Ant:ผ่องใส, แจ่มใส, เจิดจ้า ; Samp:หน้าพ่อหมองลงกว่าคราวก่อนที่มาเยี่ยม

หมอง : (V) ; become dull ; Related:be dim, be gloomy ; Syn:หม่น, มัว ; Ant:ผ่องใส, แจ่มใส, เจิดจ้า ; Samp:แสงดาวหมองไปเพราะแสงไฟจากตึกใหญ่สาดข่ม

เหมือง : [เหฺมือง] น. บ่อ เช่น เหมืองถ่านหิน เหมืองแร่; ลําราง, ร่องนํ้าสําหรับชักนํ้า เข้าไปหล่อเลี้ยงพืชที่เพาะปลูก, เช่น ชักน้ำจากเหมืองเข้านา.

เหมืองฝาย : น. คลองส่งนํ้าที่มีทํานบกั้น.

มาติกา : [มาดติกา] น. บาลีที่เป็นแม่บท เช่น สวดมาติกา, แม่บท; เหมือง, ทางนํ้าไหล. (ป.; ส. มาตฺฤกา).

หมอง : [หฺมอง] ว. ขุ่น, มัว, เช่น เครื่องแก้วหมอง เครื่องเงินหมอง, ไม่ผ่องใส, ไม่แจ่มใส, เช่น หน้าหมอง.

วิศาขา ๒, วิสาขะ ๑ : น. ดาวฤกษ์ที่ ๑๖ มี ๕ ดวง เห็นเป็นรูปแขนนาง หนองลาด เหมือง หรือไม้ฆ้อง, ดาวคันฉัตร หรือ ดาวศีรษะกระบือ ก็เรียก. (ส.; ป. วิสาข, วิสาขา).

กรรมกิเลส : กรรมเครื่องเศร้าหมอง, การกระทำที่เป็นเหตุให้เศร้าหมอง มี ๔ อย่างคือ ๑.ปาณาติบาต การทำชีวิตให้ตกล่วงคือ ฆ่าฟันสังหารกัน ๒.อทินนาทาน ถือเอาของที่เจ้าของเขามิได้ให้คือลักขโมย ๓.กาเมสุมิจฉาจาร ประพฤติผิดในกาม ๔.มุสาวาท พูดเท็จ - an action causing impurity; depravity of action; vice of conduct.

กิเลส : สิ่งที่ทำใจให้เศร้าหมอง, ความชั่วที่แฝงอยู่ในความรู้สึกนึกคิด ทำให้จิตใจขุ่นมัวไม่บริสุทธิ์

กีสาโคตมี : พระเถรีสำคัญองค์หนึ่ง เดิมเป็นธิดาคนยากจนในพระนครสาวัตถี แต่ได้เป็นลูกสะใภ้ของเศรษฐีในพระนครนั้น นางมีบุตรชายคนหนึ่ง อยู่มาไม่นานบุตรชายตาย นางมีความเสียใจมาก อุ้มบุตรที่ตายแล้วไปในที่ต่างๆ เพื่อหายาแก้ให้ฟื้น จนได้ไปพบพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงสอนด้วยอุบายและทรงประทานโอวาท นางได้ฟังแล้วบรรลุโสดาปัตติผล บวชในสำนักนางภิกษุณี วันหนึ่งนั่งพิจารณาเปลวประทีปที่ตามอยู่ในพระอุโบสถ ได้บรรลุพระอรหัต ได้รับยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะในทรงทรงจีวรเศร้าหมอง

จิตตานุปัสสนา : สติพิจารณาใจที่เศร้าหมองหรือผ่องแผ้วเป็นอารมณ์ว่าใจนี้ก็สักว่าใจ ไม่ใช่สัตว์บุคคลตัวตน เรา เขา กำหนดรู้จิตตามสภาพที่เป็นอยู่ในขณะนั้นๆ เช่น จิตมีราคะ โทสะ โมหะ ก็รู้ว่าจิตมี ราคะ โทสะ โมหะ จิตปราศจาก ราคะ โทสะ โมหะ ก็รู้ว่าจิตปราศจาก ราคะ โทสะ โมหะ (ข้อ ๓ ในสติปัฏฐาน ๔)

จูฬปันถกะ : พระมหาสาวกองค์หนึ่ง ในอสีติมหาสาวก เป็นบุตรของธิดาเศรษฐีกรุงราชคฤห์ และเป็นน้องชายของมหาปันถกะ ออกบวชในพระพุทธศาสนา ปรากฏว่ามีปัญญาทึบอย่างยิ่ง พี่ชายมอบถาคาเพียง ๑ คาถาให้ ท่องตลอดเวลา ๔ เดือน ก็ท่องไม่ได้จึงถูกพี่ชายขับไล่ เสียใจคิดจะสึก พอดีพอพระพุทธเจ้า พระองค์ตรัสปลอบแล้วประทานผ้าขาวบริสุทธิ์ให้ไปลูบคลำพร้อมทั้งบริกรรมสั้นๆ ว่า “รโชหรณํ ๆๆ” ผ้านั้นหมองเพราะมือคลำอยู่เสมอ ทำให้มองเห็นไตรลักษณ์และได้สำเร็จพระอรหัต ท่านมีความชำนาญ แคล่วคล่อง ในอภิญญา ๖ ได้รับยกย่องเป็นเอตทัคคะในบรรดาผู้ฉลาดในเจโตวิวัฏฏ์; ชื่อท่านเรียกว่าง่ายๆ ว่าจูฬบันถก, บางแห่งเขียนเป็นจุลลบันถก

นิทฺธมน : นป., นิทฺธมนา อิต. การขจัดออก, การระบายออก, การทดน้ำ; คลอง, เหมือง

มาติกา : (อิต.) แม่บท, หัวข้อ, หัวข้อใหญ่, ทางน้ำ, ทางน้ำไหล, ร่องน้ำ, ลำราง, เหมือง, คลอง, สิ่งเหล่านี้เป็นเหมือนแม่เพราะเป็นของตั้งอยู่ในความสำเร็จของปวงชน.

ตลาก ตฬาก : (ปุ.) สระ, บึง, เหมือง. ตลฺ ปติฏฐายํ ตฬฺ อาฆาเต วา อาโก.

กนกตฺถลี : อิต. บ่อทอง, เหมืองทองคำ

ตฏาก : (ปุ.) เหมือง, สระ, สระบัว. ตฏฺ อุสฺสเย, อาโก.