Dictionary: English,Thai,Pali

ภพ : (N) ; world ; Syn:โลก, แผ่นดิน, วัฏสงสาร, ชาติ ; Def:โลกหรือแผ่นดิน (ทางศาสนา) ; Samp:การสะสมผลบุญเพื่อความสุขความเจริญทั้งในภพนี้ และภพหน้า จะช่วยให้พ้นทุกข์โศก

ภพหน้า : (N) ; next life ; Related: ; Syn:ชาติหน้า, โลกหน้า ; Def:โลกหรือชาติใหม่ในวัฏสงสารหลังจากที่ตายไปแล้วในชาตินี้ ; Samp:เจ้าต้องสั่งสมบุญบารมีไว้เสียตอนนี้เพื่อภพหน้าจะได้อยู่สุขสบาย ; Unit:ภพ

กามภพ : (N) ; places of sensuality ; Related: ; Def:ที่เกิดของผู้ที่ยังเกี่ยวด้วยกาม ; Samp:ภพของมนุษย์เป็นกามภพ ; Unit:ภพ

ตรีโลก : (N) ; three worlds (heaven, earth and hell) ; Syn:ตรีภพ, ไตรโลก, โลกสาม, ตรีภูมิ ; Def:ภพทั้ง 3 คือ กามภพ รูปภพ อรูปภพ ตามไสยศาสตร์ว่าได้แก่ สวรรค์ มนุษยโลก บาดาล ; Samp:สัตว์ที่อยู่ในตรีโลก เมื่อถึงกำหนดขัยก็ต้องตกลงมาต่ำเกิดมีภพใหม่ภพหนึ่งแล้วภพหนึ่งเล่าไม่มีที่สิ้นสุด

ชาติที่แล้ว : (N) ; previous life ; Related: ; Syn:ชาติก่อน, ภพก่อน ; Ant:ชาติหน้า ; Def:ชีวิตในอดีต ; Samp:ชีวิตปัจจุบันเป็นทางเดินจากชาติที่แล้วไปยังชาติหน้า

ตรีภพ : (N) ; three worlds (heaven, earth and hell), three forms of existence (sensual, corporal and formless) ; Syn:ตรีภูมิ, ไตรภพ, ตรีโลก ; Def:ภพทั้ง 3 คือ กามภพ รูปภพ อรูปภพ ตามไสยศาสตร์ว่าได้แก่ สวรรค์ มนุษยโลก บาดาล ; Samp:ทางธรรมถือว่า บันได 3 ขั้น หมายถึง ตรีภพ ซึ่งเป็นที่อยู่ของสัตว์ที่เวียนว่ายตายเกิด

ภว, ภวะ : [พะวะ] น. ความเกิด, ความมี, ความเป็น; ภพ. (ป., ส.).

ภพ : [พบ] น. โลก, แผ่นดิน; วัฏสงสาร. (ป. ภว).

อนุสัย : น. กิเลสที่สงบนิ่งอยู่ในสันดาน, กิเลสอย่างละเอียด มี ๗ อย่าง ได้แก่ ๑. กามราคะ = ความกำหนัดในกาม ๒. ปฏิฆะ = ความ ขัดใจคือโทสะ ๓. ทิฏฐิ = ความเห็นผิด ๔. วิจิกิจฉา = ความลังเล สงสัย ๕. มานะ = ความถือตัว ๖. ภวราคะ = ความกำหนัดในภพ ๗. อวิชชา = ความไม่รู้แจ้งคือโมหะ. (ป. อนุสย; ส. อนุศย).

ภวันดร : ดู ภว, ภว.

ภวาภพ : ดู ภว, ภว.

ภวทิฏฐิ : ความเห็นเนื่องด้วยภพ, ความเห็นว่าอัตตาและโลกจักมีอยู่คงอยู่เที่ยงแท้ตลอดไป เป็นพวกสัสสตทิฏฐิ

ภพ : โลกเป็นที่อยู่ของสัตว์, ภาวะชีวิตของสัตว์ มี ๓ คือ ๑.กามภพ ภพของผู้ยังเสวยกามคุณ ๒.รูปภพ ภพของผู้เข้าถึงรูปฌาน ๓.อรูปภพ ภพของผู้เข้าถึงอรูปฌาน

สังโยชน์ : กิเลสที่ผูกมัดใจสัตว์, ธรรมที่มัดสัตว์ไว้กับทุกข์ มี ๑๐ อย่าง คือ ก.โอรัมภาคิยสังโยชน์ สังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ ได้แก่ ๑.สักกายทิฏฐิ ความเห็นว่าเป็นตัวของตน ๒.วิจิกิจฉา ความลังเลสงสัย ๓.สีลัพพตปรามาส ความถือมั่นศีลพรต ๔.กามราคะ ความติดใจในกามคุณ ๕.ปฏิฆะ ความกระทบกระทั่งในใจ ข.อุทธัมภาคิยสังโยชน์ สังโยชน์เบื้องสูง ๕ ได้แก่ ๖.รูปราคะ ความติดใจในรูปธรรมอันประณีต ๗.อรูปราคะ ความติดใจในอรูปธรรม ๘.มานะ ความถือว่าตนเป็นนั่นเป็นนี่ ๙.อุทธัจจะ ความฟุ้งซ่าน ๑๐.อวิชชา ความไม่รู้จริง; พระโสดาบัน ละสังโยชน์ ๓ ข้อต้นได้, พระสกิทาคามี ทำสังโยชน์ข้อ ๔ และ ๕ ให้เบาบางลงด้วย, พระอนาคามี ละสังโยชน์ ๕ ข้อต้นได้หมด, พระอรหันต์ ละสังโยชน์ทั้ง ๑๐ ข้อ; ในพระอภิธรรมท่านแสดงสังโยชน์อีกหมวดหนึ่ง คือ ๑.กามราคะ ๒.ปฏิฆะ ๓.มานะ ๔.ทิฏฐิ (ความเห็นผิด) ๕.วิจิกิจฉา ๖.สีลัพพตปรามาส ๗.ภวราคะ (ความติดใจในภพ) ๘.อิสสา (ความริษยา) ๙.มัจฉริยะ (ความตระหนี่) ๑๐.อวิชชา

อนุสัย : กิเลสที่แฝงตัวนอนเนื่องอยู่ในสันดาน มี ๗ คือ ๑) กามราคะ ความกำหนัดในกาม ๒) ปฏิฆะ ความหงุดหงิด ๓) ทิฏฐิ ความเห็นผิด ๔) วิจิกิจฉา ความลังเลสัยสัย ๕) มานะ ความถือตัว ๖) ภวราคะ ความกำหนดในภพ ๗) อวิชชา ความไม่รู้จริง

ภพหลัง : โลกที่สัตว์เกิดมาแล้วในชาติที่ผ่านมา, ภพก่อน, ชาติก่อน ตรงข้ามกับภพหน้า

ภว : (ปุ.) ความมี, ความเป็น, ความเจริญ, ความเกิด, การเกิด, การถึง, ธาตุมีกามธาตุเป็นต้น, สังสาร, สัสสติทิฏฐิ, ประเทศที่เกิด, ที่เกิด, ภพ. ภู สตฺตายํ, อ. แปลว่า โลก แผ่นดิน ก็มี.

ภวปารคู : (วิ.) ผู้มีปกติถึงซึ่งฝั่งแห่งภพ วิ. ภวปารํ คมนสีโลติ ภวปารคู. ผู้มีปกติกระทำดีในการถึงซึ่งฝั่งแห่งภพ วิ. ภวปารํ คมเน สาธุการีติ ภวปารคู. รู ปัจ. รูปฯ ๕๗๖.

ภวราค : (ปุ.) ความกำหนัดในภพ, ความยินดีในภพ, ความติดใจในภพ, ความพอใจในภพ, ภวราคะ. ดู ไตร.๓๐ ข้อ ๑๓๖.

ภวเนตฺติ : (วิ.) ผู้นำไปสู่ภพ.

ภวโยค : (ปุ.) เครื่องมัดสัตว์คือความพอใจในความมีความเป็น, เครื่องมัดสัตว์ คือความประกอบอยู่ในภพ.

ครอบงำ : ปริยาทาติ, อภิภวติ

เป็น, มี : โหติ, อตฺถิ, ภวติ

มี : อตฺถิ, โหติ, ภวติ, สนฺต