ill : (ADJ) ; เจ็บป่วย ; Related:ป่วย, ไม่สบาย ; Syn:sick, unhealthy, unwell ; Ant:healthy, well

ailing : (ADJ) ; เจ็บป่วย ; Related:เจ็บออดแอด, เจ็บกระเสาะกระแสะ, ที่มีสุขภาพไม่ดี ; Syn:sick, sickly, ill

take : (VI) ; เจ็บป่วย ; Syn:catch

go into : (PHRV) ; มีอาการหนัก (เจ็บป่วย) ; Related:ป่วยหนัก

stricken 2 : (ADJ) ; เป็นโรค ; Related:เจ็บป่วย ; Syn:ill, sick

sick : (ADJ) ; ป่วย ; Related:คลื่นไส้, เจ็บป่วย, ไม่สบาย, เป็นโรค ; Syn:ailing, ill, unwell ; Ant:healthy, well

sicken : (VI) ; ป่วย ; Related:เจ็บไข้, ไม่สบาย, คลื่นไส้อาเจียน ; Syn:become ill, fall ill, become diseased ; Ant:heal

เจ็บป่วย : (V) ; be sick ; Related:be ill, ail ; Syn:ป่วย, ป่วยไข้, เจ็บไข้ได้ป่วย, ไม่สบาย ; Ant:สบาย ; Samp:เธอเจ็บป่วยนานนับเดือนก่อนจะสิ้นใจตาย

ป่วย : (V) ; sick ; Related:ill, get ill, feel sick, have a fever, feel unwell ; Syn:เจ็บป่วย, ป่วยไข้, เจ็บไข้, เจ็บ ; Ant:สบาย ; Def:รู้สึกไม่สบายเพราะโรค หรือเหตุอื่นที่ทำให้รู้สึกเช่นนั้น ; Samp:หมอที่นี่ไม่ค่อยยอมอธิบายว่าคนไข้ป่วยเป็นอะไร

เจ็บไข้ได้ป่วย : (V) ; be ill ; Related:be sick, fall sick, be unwell ; Syn:ป่วย, ป่วยไข้, เจ็บป่วย ; Ant:สบาย ; Samp:โดยทั่วไปเมื่อเจ็บไข้ได้ป่วยก็ต้องไปพบแพทย์ประจำตัวก่อนที่จะพบแพทย์คนอื่น

เจ็บ : (V) ; be sick ; Related:be ill, ail, get sick ; Syn:ป่วยไข้, ป่วย, ล้มเจ็บ, เจ็บไข้ ; Samp:ผมเคยเจ็บหนักถึงกับต้องเข้าโรงพยาบาลให้น้ำเกลือไปหลายกระปุก

อาพาธ : (V) ; be ill ; Related:be sick ; Syn:เจ็บป่วย, ป่วย ; Def:เจ็บป่วย (ใช้แก่ภิกษุสามเณร) ; Samp:สุขภาพของหลวงพ่อในช่วงหลังมานี้มีอาการเหนื่อย อ่อนเพลีย และอาพาธบ่อยๆ

เจ็บไข้ : (V) ; ill ; Related:sick, to be unwell ; Syn:ป่วย, ป่วยไข้, เจ็บไข้ได้ป่วย, เจ็บป่วย, ไม่สบาย ; Ant:สบาย ; Def:รู้สึกไม่สบาย เพราะโรคหรือความไข้หรือเหตุอื่นที่ทำให้รู้สึกเช่นนั้น ; Samp:เขามีคุณหมอมาด้วยใครเจ็บไข้ก็ให้รีบมารักษา

เจ็บ : (V) ; hurt ; Related:be distressed in mind, suffer from mental pain ; Syn:เจ็บปวด, เจ็บใจ, เจ็บร้าว ; Def:รู้สึกเจ็บทางใจ หรือรู้สึกผิดหวังเสียใจ ; Samp:ความโหดร้ายที่เขากระทำกับผม ทำให้ผมเจ็บมานานหลายปี

เจ็บไข้, เจ็บป่วย : ก. ไม่สบายเพราะโรคหรือความไข้หรือเหตุอื่นที่ทํา ให้รู้สึกเช่นนั้น, เจ็บไข้ได้ป่วย ก็ว่า.

ป่วย : ก. รู้สึกไม่สบายเพราะโรคหรือความไข้หรือเหตุอื่นที่ทําให้รู้สึก เช่นนั้น.

เจ็บ : ก. ป่วยไข้, ราชาศัพท์ว่า ประชวร; รู้สึกทางกายเมื่อถูกทุบตีหรือ เป็นแผลเป็นต้น.

อาพาธิก, อาพาธึก : ว. เป็นไข้, เจ็บป่วย, เป็นโรค. (ป., ส.).

แบ็บ : ว. อาการที่นอนอยู่กับที่ ลุกไม่ไหว ในลักษณะที่หมดกําลังหรือ เจ็บป่วย มีอาการเพียบเป็นต้น ในคําว่า นอนแบ็บ.

ประชวร : เจ็บ, ป่วย

นกุลบิดา : “พ่อของนกุล”, คฤหบดี ชาวเมืองสุงสุมารคีรี ในแคว้นภัคคะ มีภรรยาชื่อ นกุลมารดา สมัยหนึ่ง พระพุทธเจ้าเสด็จมายังเมืองสุงสุมารคีรี ประทับที่ป่าเภสกลาวัน ท่านคฤหบดีและภรรยาไปเฝ้าพร้อมกับชาวเมืองคนอื่นๆ พอได้เห็นครั้งแรก ทั้ง ๒ สามีภรรยาก็เกิดความรู้สึกสนิทหมายใจเหมือนว่าพระพุทธเจ้าเป็นบุตรของตน ได้เข้าไปถึงพระองค์และแสดงความรู้สึกนั้น พระพุทธเจ้าได้แสดงธรรมโปรด ทั้ง ๒ ท่านได้บรรลุธรรมเป็นพระโสดาบัน ท่านนกุลบิดาและนกุลมารดานี้ เป็นคู่สามีภรรยาตัวอย่าง ผู้มีความจงรักภักดีต่อกันอย่างบริสุทธิ์และมั่นคงยั่งยืน ตราบเท่าชรา ทั้งยังปรารถนาจะพบกันทั้งชาตินี้และชาติหน้า เคยทูลขอให้พระพุทธเจ้าแสดงหลักธรรมที่จะทำให้สามีภรรยาครองรักกันยั่งยืนตลอดไปทั้งภพนี้และภพหน้า เมื่อท่านนกุลบิดาเจ็บป่วยออดแอดร่างกายอ่อนแอ ไม่สบายด้วยโรคชรา ท่านได้ฟังพระธรรมเทศนาครั้งหนึ่ง ที่ท่านประทับใจมากคือ พระดำรัสที่แนะนำให้ทำใจว่า “ถึงแม้ร่างกายของเราจะป่วย แต่ใจของเราจะไม่ป่วย” ท่านนกุลบิดาได้รับยกย่องจากพระพุทธเจ้าให้เป็นเอตทัคคะในบรรดาอุบาสกผู้สนิทสนมคุ้นเคย (วิสสาสิกะ)

ปลิโพธ : เครื่องผูกพันหรือหน่วงเหนี่ยวเป็นเหตุให้ใจพระวักพะวนห่วงกังวล, เหตุกังวล, ข้อติดข้อง; ปลิโพธที่ผู้จะเจริญกรรมฐานพึงตัดเสียให้ได้ เพื่อให้เกิดความปลอดโปร่งพร้อมที่จะเจริญกรรมฐานให้ก้าวหน้าไปได้ดี มี ๑๐ อย่าง คือ ๑.อาวาสปลิโพธ ความกังวลเกี่ยวกับวัดหรือที่อยู่ ๒.กุลปริโพธ ความกังวลเกี่ยวกับตระกูลญาติหรืออุปัฏฐาก ๓.ลาภปลิโพธ ความกังวลเกี่ยวกับลาภ ๔.คณปลิโพธ ความกังวลเกี่ยวกับคณะศิษย์หรือหมู่ชนที่ตนต้องรับผิดชอบ ๕.กรรมปริโพธ ความกังวลเกี่ยวกับการงาน เช่น การก่อสร้าง ๖.อัทธานปลิโพธ ความกังวลเกี่ยวกับการเดินทางไกลเนื่องด้วยกิจธุระ ๗.ญาติปริโพธ ความกังวลเกี่ยวกับญาติหรือคนใกล้ชิดที่จะต้องเป็นห่วงซึ่งกำลังเจ็บป่วยเป็นต้น ๘.อาพาธปริโพธ ความกังวลเกี่ยวกับความเจ็บไข้ของตนเอง ๙.คันถปริโพธ ความกังวลเกี่ยวกับการศึกษาเล่าเรียน ๑๐.อิทธิปลิโพธ ความกังวลเกี่ยวกับฤทธิ์ของปุถุชนที่จะต้องคอยรักษาไม่ให้เสื่อม (ข้อท้ายนี้เป็นปลิโพธสำหรับผู้จะเจริญวิปัสสนาเท่านั้น)

อาพาธ : ความเจ็บป่วย, โรค (ใช้เฉพาะพระภิกษุสามเณร)

อามัย : ความป่วยไข้, โรค, ความไม่สบาย; ตรังกันข้ามกับ อนามัย คือความสบาย, ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ

อาตงฺกติ : ก. เป็นอยู่ลำบาก, เจ็บป่วย

อาพาธติ : ก. อาพาธ, เจ็บ, ป่วย

อาตงฺกี : ค. เจ็บป่วย, ลำบาก

คิลาน, คิลานก : ค. ผู้เจ็บป่วย, ผู้เป็นไข้; (สิ่งของ) ที่เหมาะกับความป่วยไข้, ที่เหมาะกับโรค

ทร ทรถ : (ปุ.) ความกลัว, ความเจ็บป่วย, ความกระวนกระวาย, ความเร่าร้อน, ทรฺ ภยทาเหสุ, อ, โถ. ทรสทฺโท จ ทรถสทฺโท จ กายทรเถ จิตฺตทรเถ กิเลสทรเถ จ วตฺตนฺติ. อภิฯ.

กระสับกระส่าย, ป่วย : อาตุร [ค.]

เรียนอภิธรรมจบ : อภิธมฺมญาโต