urn : (N) ; โกศ ; Syn:cinerary urn

โกศ : (N) ; mortuary urn ; Related:urn-shaped casket ; Syn:หีบศพ ; Def:ที่ใส่ศพนั่งเป็นรูปกลมทรงกระบอก ฝาครอบมียอด ; Samp:โกศตั้งอยู่ภายใต้ฉัตรเจ็ดชั้น ; Unit:ใบ, ลูก

โกศ : (N) ; cinerary urn ; Syn:ผอบ, ที่ใส่อัฐิ, ที่ใส่กระดูก ; Def:ที่ใส่กระดูกผี มีขนาดต่างๆ ฝาครอบมียอด ; Samp:บรรดาญาติของผู้ตายจะเก็บกระดูกไว้ใส่โกศเพื่อนำไปประกอบพิธีทำบุญอุทิศ ; Unit:ใบ,ลูก

กษ : (N) ; Ministry of Agriculture and Cooperatives ; Syn:กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

ผอบ : (N) ; casket ; Syn:ตลับ, กระปุก, โกศ ; Def:ตลับมีเชิงมียอด ; Samp:ผอบใบนั้นมีลวดลายสวยงามมาก ; Unit:ใบ, ลูก

ใบเมี่ยง : (N) ; cloth used for wrapping the dead body ; Def:ผ้าสำหรับห่อศพเข้าโกศ ; Samp:เจ้าหน้าที่ผู้จัดการพระศพกำลังใช้ใบเมี่ยงห่อพระศพเพื่อบรรจุเข้าโกศ

กาจับหลัก : (N) ; wood supporter of the dead's chin in urn-shaped casket ; Def:ไม้แป้นวงกลม มีหลักปักอยู่ที่ริมแป้น ที่ปลายหลักมีวัตถุรูปกระจับสำหรับรับคางศพที่บรรจุโกศ

ภูษามาลา : (N) ; page ; Syn:พนักงานภูษามาลา ; Def:ข้าราชการในราชสำนัก มีหน้าที่ถวายทรงเครื่องใหญ่ ถวายพระกลด ถวายสุกำ ทำสุกำ เปลื้องเครื่องสุกำพระบรมศพ พระศพ และเปลื้องเครื่องสุกำศพที่ได้รับพระราชทานโกศ

รูปสัณฐาน : (N) ; appearance ; Related:description, signalment ; Syn:สัณฐาน, รูปพรรณสัณฐาน, รูปพรรณ ; Samp:เมื่อพระมหากัสสปยกเอาโกศพระธาตุขึ้นตั้งวางไว้เหนือก้อนหินอันมีรูปสัณฐานเหมือนมะนาวตัดครึ่ง พระบรมธาตุก็เปล่งรัศมีรังสี 6 ประการเป็นเวลาถึง 7 วัน 7 คืน

ละครใน : (N) ; play performed by all female ; Syn:ละครหลวง ; Ant:ละครนอก ; Def:ละครที่ใช้ผู้หญิงแสดง และเล่นเฉพาะเรื่องอิเหนา รามเกียรติ อุณรุทธ์ ; Samp:สันนิษฐานว่า ละครในมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา และรุ่งเรืองมากที่สุดในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ; Unit:เรื่อง

โกษ ๒ : [โกด] (โบ; กลอน) น. โลก เช่น อันว่าโกลาหลแต่ผืนแผ่น ดลเท้าแท่นพรหมโกษ. (ม. คําหลวง กุมาร). (ส. โกฺษณิ).

โกษ ๑ : [โกด] (โบ) น. โกศ. (ดู โกศ๑).

โกส : [โกด] (โบ) น. ผอบ เช่น ในโกสทอง. (จารึกสยาม).

โกฐ : [โกด] น. ชื่อเครื่องยาสมุนไพรจําพวกหนึ่ง ได้จากส่วนต่าง ๆ ของพืช มีหลายชนิด คือ โกฐทั้ง ๕ ได้แก่ โกฐหัวบัว โกฐสอ โกฐเขมา โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา, โกฐทั้ง ๗ เพิ่ม โกฐกระดูก โกฐก้านพร้าว, โกฐทั้ง ๙ เพิ่ม โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี, และมีโกฐพิเศษอีก ๓ ชนิด คือ โกฐกักกรา โกฐกะกลิ้ง และโกฐน้ำเต้า, ตํารายาแผนโบราณ เขียนเป็น โกฎ โกฏ โกฏฐ์ โกด หรือ โกษฐ์ ก็มี. (ป. โกฏฺ?).

โกศ ๒ : [โกด] น. ฝัก, กระพุ้ง; ดอกไม้ตูม เช่น ชมช่อไม้เหมือนแก้ม โกศเกลา. (ทวาทศมาส).

อุปาลิวงศ์ : ชื่อนิกายพระสงฆ์ลังกาที่บวชจากพระสงฆ์สยาม (พระอุบาลีเป็นหัวหน้า นำคณะสงฆ์ไทยไปอุปสมบทกุลบุตรในประเทศลังกา เมื่อพ) ศ) ๒๒๙๖ ในแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ สมัยอยุธยาตอนปลาย)

โกสละ : ดู โกศล

ถุลลโกฏฐิตนิคม : นิคมแห่งหนึ่งอยู่ในแคว้นกุรุ

ปฏิกโกสนา : การกล่าวคัดค้านจังๆ (ต่างจากทิฏฐาวิกัมม์ ซึ่งเป็นการแสดงความเห็นแย้ง ชี้แจงความเห็นที่ไม่ร่วมด้วยเป็นสวนตัว แต่ไม่ได้คัดค้าน)

มหาโกฏฐิตะ : พระมหาสาวกองค์หนึ่ง เกิดในตระกูลพราหมณ์ในเมืองสาวัตถี บิดาเป็นมหาพราหมณ์ชื่ออัสสลายนะ มารดาชื่อจันทวดี ท่านเรียนจบไตรเพท ได้ฟังเทศนาของพระศาสดามีความเลื่อมใส บวชแล้ว เจริญวิปัสสนา ได้บรรลุพระอรหัต ได้รับยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะในทางเป็นผู้แตกฉานในปฏิสัมภิทา ๔

อักโกสวัตถุ : เรื่องสำหรับด่า มี ๑๐ อย่าง คือ ๑) ชาติ ได้แก่ชั้นหรือกำเนิดของคน ๒) ชื่อ ๓) โคตร คือตระกูลหรือแซ่ ๔) การงาน ๕) ศิลปะ ๖) โรค ๗) รูปพรรณสัณฐาน ๘) กิเลส ๙) อาบัติ ๑๐) คำสบประมาทอย่างอื่นๆ

อุกโกฏนะ : การรื้อฟื้น, การฟื้นเรื่อง, ฟื้นคดี

รัฐบาล : พระมหาสาวกองค์หนึ่งเป็นบุตรแห่งตระกูลหัวหน้าในถุลลโกฏฐิตนิคม ในแคว้นกุรุ ฟังธรรมแล้วมีความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนามาก ลาบิดามารดาบวช แต่ไม่ได้รับอนุญาต เสียใจ และอดอาหารจะได้ตายเสีย บิดามารดาจึงต้องอนุญาต ออกบวชแล้วไม่นานก็ได้สำเร็จพระอรหัต ได้รับยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะในทางบวชด้วยศรัทธา

อสีติมหาสาวก : พระสาวกผู้ใหญ่ ๘๐ องค์ บางทีเรียกอนุพุทธ ๘๐ องค์ มีรายนามตามลำดับอักษร ดังนี้ (ที่พิมพ์ตัว เอน คือท่านที่เป็นเอตทัคคะด้วย): กังขาเรวต, กัปป, กาฬุทายี, กิมพิล, กุมารกัสสป, กุณฑธาน, คยากัสสป, ควัมปติ, จุนท, จูฬปันถก, ชตุกัณณิ, ติสสเมตเตยย, โตเทยย, ทัพพมัลลบุตร, โธตก, นทีกัสสป, นันท, นันทก, นันทก, นาคิต, นาลก, ปิงคิย, ปิณโฑลภารทวาช, ปิลินทวัจฉ, ปุณณก, ปุณณชิ, ปุณณมันตานีบุตร, ปุณณสุนาปรันต, โปสาล, พาลุกะ (พักกุละ ก็เรียก), พาหิย ทารุนีริย, ภคุ, ภัททิย (ศากยะ), ภัททิย, ภัทราวุธ, มหากัจจายน, มหากัปปิน, มหากัสสป, มหาโกฏฐิต, มหานาม, มหาปันถก, มหาโมคคัลลาน, เมฆิย, เมตตคู, โมฆราช, ยส, ยโสช, รัฏฐปาล, ราธ, ราหุล, เรวตขทิรวนิย, ลกุณฏกภัททิย, วักกลิ, วังคีส, วัปป, วิมล, สภิย, สาคต, สารีบุตร, สีวลี, สุพาหุ, สุภูติ, เสล, โสณกุฏิกัณณ, โสณโกฬิวิส, โสภิต, เหมก, องคุลิมาล, อชิต, อนุรุทธ, อัญญาโกณทัญญ, อัสสชิ, อานนท, อุทย, อุทายี, อุบาลี, อุปวาณ, อุปสีว, อุปเสนวังคันตบุตร, อุรุเวลกัสสป

โอมสวาท : คำพูดเสียดแทงให้เจ็บใจหรือให้ได้ความอัปยศ ได้แก่ การพูดแดกหรือประชดก็ตาม ด่าก็ตาม กระทบถึงอักโกสวัตถุ ๑๐ ประการ มีชาติกำเนิด ชื่อ ตระกูล เป็นต้น ภิกษุกล่าวโอมสวาทแก่ภิกษุต้องอาบัติปาจิตตีย์ แก่อนุปสัมบันต้องอาบัติทุกกฏตามสิกขาบทที่ ๒ แห่งมุสาวาทวรรคปาจิตติยกัณฑ์

โกฏ : ค. (ภูเขา) มียอด; ป้อม, ที่มั่น

โกส : (วิ.) แย้ม, ตูม, แง้ม (เปิดน้อยๆ).

อณฺฑโกส : (ปุ. นปุ.) เปลือกแห่งไข่, เปลือกไข่. ส.อณฺฑโกศอณฺฑโกษ.

โกสชฺช : (นปุ.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้จมอยู่โดย อาการอันบัณฑิตพึงเกลียด, ความเป็นแห่ง ผู้เกียจคร้าน. วิ. กุสีทสฺสภาโว โกสชฺชํ. กุสีท + ณฺย ปัจ. ภาวตัท. แปลง อี เป็น อ พฤทธิ อุ เป็น โอ ลบ อ ที่ ท และ ลบ ณฺ รวมเป็น ทยฺ แปลง ทยฺ เป็น ชฺช. รูปฯ ๓๗๑.

โกสผล : (นปุ.) กระวาน วิ. โกสยุตฺตํ ผล เมตสฺสาติ โกสผลํ.

กระบวย, ฝัก, ปลอก : โกสโก [ป.]

กระวาน, ลูกจันทน์ : โกสผลํ [นป.]

กระวานเล็ก : ตกฺโกลํ, โกลกํ, โกสผลํ

ชายคา : นิพฺพ, นิมฺพํ, นิมฺพโกส

เรียกผู้อยู่ไกล : ปกฺโกสติ