มทนียะ : [มะทะ-] ว. เป็นที่ตั้งแห่งความเมา, ที่ควรเมา. (ป.).
มทะ : [มะทะ] น. ความเมา; นํ้ามันช้างที่ตกมัน; สภาพช้างที่ตกมัน. (ป., ส.).
มนท-, มนท์ : [มนทะ-] น. ดาวพระเสาร์. ว. เฉื่อย, ช้า; อ่อนแอ; โง่เขลา; ขี้เกียจ. (ป., ส.).
มวกใหญ่ : ดู โมกใหญ่ ที่ โมก.
มหาขันธกะ : [มะหาขันทะกะ] น. ชื่อคัมภีร์พระวินัยหมวดหนึ่ง. (ป.).
มหาวิทยาลัย : [มะหาวิดทะยาไล] น. สถาบันอุดมศึกษาที่มีวัตถุประสงค์ให้การศึกษา ในด้านวิชาการและวิชาชีพชั้นสูงหลายสาขาวิชา หรือหลายกลุ่มสาขาวิชา เพื่อให้ประกาศนียบัตร อนุปริญญา ปริญญา และประกาศนียบัตรบัณฑิตแก่ ผู้สําเร็จการศึกษา รวมทั้งดําเนินการวิจัยและให้บริการทางวิชาการแก่สังคม และทํานุบํารุงศิลปะและวัฒนธรรมของชาติ.
มะค่าหนาม : ดู มะค่าแต้ ที่ มะค่า.
มะลุลี :
ดู มะลิซ่อม ที่ มะลิ๑.
มัทนียะ : [มัดทะนียะ] ว. เป็นที่ตั้งแห่งความเมา, ที่ชวนให้เมา. (ป. มทนีย).
มัทยะ : [มัดทะยะ] น. นํ้าเมา, เหล้า. ว. ซึ่งทําให้เมา, ซึ่งทําให้รื่นเริงยินดี. (ส., ป. มชฺช).
มัธย- : [มัดทะยะ-] ว. กลาง, ปานกลาง, พอดี, เป็นกลาง, ระหว่างกลาง. (ส.; ป. มชฺฌิม).
มัธยม, มัธยม- : [มัดทะยม, มัดทะยมมะ-] ว. กลาง, ปานกลาง. (ส.).
มัธยมศึกษา : [มัดทะยมมะ-, มัดทะยม-] น. การศึกษาระหว่าง ประถมศึกษากับอุดมศึกษา.
มัธยมา : [มัดทะยะมา] ว. มัชฌิมา, ปานกลาง. (ส.).
มัธยันห์ : [มัดทะยัน] น. เวลากลางวัน, เที่ยงวัน. (ส. มธฺยาหฺน).
มัธยัสถ์ : [มัดทะยัด] ก. ใช้จ่ายอย่างประหยัด. (ส. มธฺยสฺถ ว่า ปานกลาง, ตั้งอยู่ในท่ามกลาง).
มาธยมิกะ : [มาทะยะ-] น. ทางสายกลาง; ศูนยวาท. (ส. มาธฺยมิก).
มุทธชะ : [มุดทะ-] (ไว) น. อักษรในภาษาบาลีและสันสกฤตที่มีเสียงเกิดจากการ ม้วนลิ้นไปสู่เพดานแข็งตอนหลัง ได้แก่ พยัญชนะวรรค ฏ คือ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ และอักษร ร รวมทั้งอักษร ฬ ในภาษาบาลี และ ษ กับ ฤ ฤๅ ในภาษาสันสกฤต. (ป.; ส. มูรฺธนฺย).
มุ่ม : ว. ทู่ ๆ, ปุ้ม ๆ, เช่น งูเขียวปากมุ่ม. (ปรัดเล).
มูกมัน : ดู โมกมัน ที่ โมก.
มูกหลวง : ดู โมกใหญ่ ที่ โมก.
เมทนี, เมทินี : [เมทะ-] น. แผ่นดิน. (ป. เมทนี, เมทินี; ส. เมทินี).
แมงช้าง : ดู แมลงช้าง ที่ แมลง.
แม่ตาย : น. ถั่วแม่ตาย. (ดู ถั่วเหลือง ที่ ถั่ว๑).
แมลงดำหนาม : ดู แมลงดํา ที่ แมลง.
โมทนา ๑ : [โมทะนา] ก. บันเทิง, ยินดี, พลอยยินดี. (ช.).
โมทนา ๒ : [โมทะนา] ก. พลอยบันเทิง, พลอยยินดี. (ตัดมาจาก อนุโมทนา). (ป., ส. โมทน).
ไม้เท้า : น. ไม้หรือสิ่งอื่น ๆ สําหรับถือยันตัวหรือเดิน, ไม้สักกะเท้า ก็เรียก; ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์อุตรภัทรบท มี ๒ ดวง, ดาวแรดตัวเมีย ดาวอุตตรภัทรบท หรือ ดาวอุตตรภัททะ ก็เรียก.
ไม้โพ : ดู ทุมราชา ที่ ทุม, ทุม-.
ยัติภังค์ :
[ยัดติ] ดู ยติภังค์ ที่ ยติ๒.
ยาสามัญประจำบ้าน : (กฎ) น. ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณ ที่ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขประกาศเป็นยาสามัญประจำบ้าน.
ยี่สง : น. ถั่วยี่สง. (ดู ถั่วลิสง ที่ ถั่ว๑).
ยี่หร่า : [หฺร่า] ดู เทียนขาว ที่ เทียน๔. (เทียบ ส. ชีรก, ทมิฬ ชีรา, ฮินดูสตานี zira).
ยี่หร่าหวาน :
ดู เทียนข้าวเปลือก ที่ เทียน๔.
ยุคันธร : น. ยุคนธร. (ป.). (ดู ยุคนธร ที่ ยุค๑).
ยุคุนธร : น. ยุคนธร. (ดู ยุคนธร ที่ ยุค๑).
ยุงกวาด : ดู หญ้าขัดใบยาว ที่ หญ้าขัด.
ยุงปัด ๑ : ดู หญ้าขัดใบยาว ที่ หญ้าขัด.
ยุทธ, ยุทธ์ : [ยุดทะ] น. สงคราม, การรบพุ่ง. (ป., ส.).
เยาวพาณี : [วะ] น. เทียนเยาวพาณี. (ดู เทียนเยาวพาณี ที่ เทียน๓).
รท, รทนะ : [รด, ระทะนะ] น. ฟัน, งา, เช่น ทวิรท = สัตว์ ๒ งา คือ ช้าง. (ป., ส.).
รางวัล : น. สิ่งของหรือเงินที่ได้มาเพราะความดีความชอบหรือความสามารถ เช่น รางวัลผู้มีมารยาทงามรางวัลสังข์เงิน รางวัลตุ๊กตาทอง หรือเพราะชนะ ในการแข่งขันเช่น รางวัลชนะเลิศในการแต่งหนังสือสอนพระพุทธศาสนา แก่เด็กรางวัลชนะเลิศฟุตบอล หรือเพราะโชค เช่นถูกสลากกินแบ่งรางวัล ที่ ๑; (กฎ) เงินตราที่จ่ายให้แก่พนักงานเจ้าหน้าที่ซึ่งจับกุมผู้กระทําความผิด; ค่าตอบแทนที่ให้แก่ผู้ซึ่งกระทําการอย่างใดอย่างหนึ่งสําเร็จตามที่บ่งไว้. ก. ให้สิ่งของโดยความชอบหรือเพื่อเป็นสินนํ้าใจเป็นต้น.
ร่ายสุภาพ : น. ชื่อร่ายชนิดหนึ่ง บทหนึ่งมี ๕ วรรคขึ้นไป วรรคหนึ่ง มี ๕ คำ ส่งสัมผัสท้ายวรรคหน้า และรับสัมผัสกับคำที่ ๑ ที่ ๒ หรือ ที่ ๓ ของวรรคถัดไปและจะต้องจบด้วยโคลง ๒ สุภาพ.
เรือนตะเกียง :
น. กระโจมไฟ. (ดู กระโจมไฟ ที่ กระโจม).
แรดตัวผู้ : น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์บุรพภัทรบท มี ๒ ดวง, ดาวโปฐบท ดาวหัวเนื้อ ทราย หรือ ดาวปุพพภัททะ ก็เรียก.
แรดตัวเมีย : น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์อุตรภัทรบท มี ๒ ดวง, ดาวไม้เท้า ดาวอุตตร ภัทรบท หรือ ดาวอุตตรภัททะ ก็เรียก.
แระ ๑ : น. ถั่วแระ. (ดู ถั่วเหลือง ที่ ถั่ว๑).
ละครลิง : น. ละครที่ใช้ลิงแสดง โดยทำท่าทางไปตามคำร้องของ ผู้บอกบท มักเล่นเรื่องพระรถเมรีและจันทโครบ.
ละมาน :
น. ข้าวละมาน. (ดู ข้าวป่า ที่ ข้าว).
ลิ้น : น. อวัยวะที่อยู่ในปาก มีหน้าที่ ๑. กลั้วอาหารให้เข้ากันแล้วส่งลง ในลําคอ ๒. ช่วยในการออกเสียง ๓. ให้รู้รส, ลิ้นสัตว์บางจำพวก เช่นจำพวกที่มีขน ใช้ลิ้นเลียขนเลียแผลเพื่อทำความสะอาดได้; โดย ปริยายหมายถึงส่วนของสิ่งต่าง ๆ มักมีรูปแบน ยาวหรือกลม ที่อยู่ ภายใน ก็มี เช่น ลิ้นหีบ ลิ้นลุ้ง ที่อยู่ภายนอก ก็มี เช่น ลิ้นของปี่ ที่ เป็นชั้นอยู่ภายในยกถอดออกได้ ก็มี เช่น ลิ้นเชี่ยนหมาก ลิ้นกล่อง อาหาร; อุปกรณ์สําหรับปิดเปิดให้สิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่นอากาศ นํ้า เป็นต้น หยุดการเคลื่อนที่ผ่าน หรือเคลื่อนที่ผ่านไปได้; การพูด, ถ้อยคำ, เช่น ไม่เชื่อลิ้นเจ้าแล้วนะแก้วตา.