นาค : (N) ; Naga ; Related:fabulous serpent, snake ; Syn:งูใหญ่, นาคา, พญานาค ; Ant:งูเล็ก ; Def:สัตว์เลื้อยคลานที่ตัวใหญ่กว่างูมีหงอน เป็นสัตว์ในนิยาย ; Samp:พญานาคแปลงเป็นมนุษย์มาบวช แต่เวลาหลับจะกลายเป็นนาค ; Unit:ตัว

พญานาค : (N) ; King of Nagas ; Related:serpent, great Naga ; Syn:นาคราช, นาคี, นาคินทร์, นาคา, นาค, นาเคนทร์ ; Def:พญางูใหญ่ ; Samp:คำว่า นาค มีตำนานว่าพญานาคแปลงเป็นมนุษย์มาบวช แต่เวลาหลับจะกลายเป็นนาคตามเดิม ; Unit:ตน

นาค : (N) ; person about to be ordained as a Buddhist priest ; Def:คนที่ไปอยู่วัดเตรียมตัวจะบวชหรือกำลังจะบวช ; Samp:ญาติๆ กำลังเตรียมแห่นาครอบโบสถ์ ; Unit:คน

นาคสะดุ้ง : (N) ; Naga structure on gable ; Related:posture of Naga ; Def:ตัวนาคที่ทอดลงมาทั้ง 2 ข้างของหน้าบันและมีตัวงอเกี่ยวอยู่กับหัวแปหาญ ; Unit:ตัว

นาคทนต์ : (N) ; ivory ; Related:tusk ; Syn:งาช้าง ; Unit:กิ่ง

นาคเล่นน้ำ : (N) ; water spout at sea ; Syn:พวยน้ำ ; Def:น้ำที่พุ่งเป็นลำขึ้นไปในอากาศเนื่องจากลมงวง

นาควิถี : (N) ; orbit of the moon ; Related:moon's path through certain asterisms, serpent's path ; Syn:ทางพญานาค ; Def:ทางที่พระจันทร์เดินไปในระหว่างดาวสวาดิ ภรณี และ กฤติกา

นาค ๒, นาคา ๑ : [นาก] น. ชื่อชนเผ่าหนึ่งอยู่ในบริเวณเทือกเขานาค ทางตะวันออกเฉียง เหนือของประเทศอินเดีย และทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศพม่า มีหลายสาขา เช่น อาโอนาค กูกินาค.

นาคา ๒ : (กลอน) น. งู.

พลัดที่นาคาที่อยู่ : (สํา) ก. พลัดพรากจากถิ่นฐานเดิม, ระหกระเหิน.

อนาคามิผล : น. ธรรมที่พระอนาคามีได้บรรลุ. (ป.; ส. อนาคามินฺ + ผล). (ดู ผล).

อนาคามิมรรค : น. ทางปฏิบัติที่ให้สําเร็จเป็นพระอนาคามี. (ส. อนาคามินฺ + มารฺค; ป. อนาคามิมคฺค). (ดู มรรค).

อนาคามิผล : ผลที่ได้รับจากการละสังโยชน์ คือ กามราคะ และปฏิฆะด้วยอนาคามิมรรค อันทำให้เป็นพระอนาคามี

นาค : งูใหญ่ในนิยาย; ช้าง; ผู้ประเสริฐ; ใช้เป็นคำเรียกคนที่กำลังจะบวชด้วย

อนาคามิมรรค : ทางปฏิบัติเพื่อบรรลุผล คือ ความเป็นพระอนาคามี, ญาณคือความรู้เป็นเหตุละโอรัมภาคิยสังโยชน์ได้ทั้ง ๕ (คือ ละได้เด็ดขาดอีก ๒ อย่าง ได้แก่ กามราคะ และปฏิฆะ เพิ่มจาก ๓ อย่างที่พระโสดาบันละได้แล้ว)

ทัพพมัลลบุตร : พระเถระมหาสาวกองค์หนึ่งในอสีติมหาสาวก เป็นพระราชโอรสของพระเจ้ามัลลราช เมื่อพระชนม์ ๗ พรรษา มีความเลื่อมใส ในพระพุทธศาสนา ได้บรรพชาเป็นสามเณร เวลาปลงผม พอมีดโกนตัดกลุ่มผมครั้งที่ ๑ ได้บรรลุโสดาปัตติผล ครั้งที่ ๒ ได้บรรลุสกทาคามิผล ครั้งที่ ๓ ได้บรรลุอนาคามิผล พอปลงผมเสร็จก็ได้บรรลุพระอรหัต ท่านรับภาระเป็นเจ้าหน้าที่ทำการสงฆ์ในตำแหน่งเสนาสนปัญญาปกะ (ผู้ดูแลจัดสถานที่พักอาศัยของพระ) และภัตตุเทสก์ ได้รับยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะในบรรดา เสนาสนปัญญาปกะ

ผล : สิ่งที่เกิดจากเหตุ, ประโยชน์ที่ได้; ชื่อแห่งโลุตตรธรรมคู่กับมรรค และเป็นผลแห่งมรรค มี ๔ ชั้น คือ โสดาปัตติผล ๑ สกทาคามิผล ๑ อนาคามิผล ๑ อรหัตตผล ๑

นาคาริ : (ปุ.) สัตว์ผู้เป็นข้าศึกแก่ง, ครุฑ.

อนาคาริก : (วิ.) ผู้ไม่ประกอบในเรือน, ผู้ไม่อยู่ครองเรือน, ผู้ไม่ครองเรือน.วิ.อคาเรนิยุตฺโตนอตฺถีติอนาคาริโก.อิกปัจ.ตทัสสัตถิตัท.

นาค : (วิ.) ผู้เลิศ, ผู้ประเสริฐ, ผู้สูงสุด. วิ. นตฺถิ อคฺโค ยสฺมา โส นาโค. ลบ ตฺถิ และ คฺ.

สามญฺญผล : (นปุ.) ผลแห่งความเป็นสมณะ, สามัญผล ได้แก่โสดาปัติผล สกทาคามิผล อนาคามิผล อรหัตผล.

นาคสลฺสิกา นาคสลฺลี : (อิต.) พลู. ส. นาค วลฺลิกา.

นาค : นาโค

ชาวเมือง : นาคโร, นาคริโก

แตงหนู : นาคลตา, ฌสา

นาคราช : นาคราชา, สปฺปราชา, วาสุกี

มะโรง : นาคสํวจฺฉรํ, มกรสํวจฺฉรํ