synod : (N) ; สภาสงฆ์ ; Related:เถรสมาคม ; Syn:church council

เถรภูมิ : (N) ; class of Buddhist monks who have attained ten or more years in the monkhood ; Related:Buddhist hierarchy ; Def:ขั้นหรือชั้นแห่งพระเถระชั้นสูงสุด มีพรรษาตั้งแต่ 10 ขึ้นไป

เจ้าวัด : (N) ; abbot ; Syn:เถร, เจ้าอาวาส, ขรัว, สมณเจ้า ; Def:พระภิกษุซึ่งได้รับแต่งตั้งใ้ห้ดำรงตำแหน่งผู้ปกครองวัด ; Samp:ชาวบ้านสร้างวัดแห่งแรกขึ้นทางด้านทิศเหนือของหมู่บ้านโดยมีพระครูลีเป็นเจ้าวัด

เจ้าอาวาส : (N) ; abbot ; Syn:เจ้าอาราม, เจ้าวัด, เถร ; Def:พระภิกษุซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้ปกครองวัด ; Samp:เขานิมนต์เจ้าอาวาสมาเทศน์ที่บ้านใหม่ของเขา ; Unit:รูป

พระอุปัชฌาย์ : (N) ; preceptor ; Related:priest who officiates at an ordination ceremony ; Syn:อุปัชฌาย์, อุปัชฌาย, อุปัชฌายะ ; Def:พระเถระผู้เป็นประธานการบวชกุลบุตรในพระพุทธศาสนา ; Samp:มหาเถรสมาคมมีคำสั่งให้พระอุปัชฌาย์เอาใจใส่พระภิกษุสามเณรที่พระอุปัชฌาย์บวชให้ ; Unit:รูป, องค์

พุทธฎีกา : (N) ; monk's utterances ; Def:ถ้อยคำของสมเด็จพระสังฆราช ; Samp:สมเด็จพระบรมราชาธิบดีศรีมหาจักรพรรดิราชมีจิตศรัทธาอนุโมทนาด้วยกับพุทธฎีกาของพระสังฆราชฯ ในการตั้งมหาเถรสาริบุตรขึ้นเป็นพระมหาเถรปิยทัศศรีสาริบุตร

เถรี : (N) ; Buddhist nun who has attained ten or more years in nunhood ; Syn:เถระผู้หญิง, พระเถระผู้หญิง ; Samp:พระเถรีรูปนี้จำพรรษาที่วัดพระพุทธบาทมานานกว่า 10 ปี

เถรวาท : (N) ; doctrine ; Related:priest ; Syn:หินยาน, ทักษิณนิกาย, ลัทธิเถรวาท ; Ant:มหายาน ; Def:ลัทธิที่ถือตามคติซึ่งพระเถระพุทธสาวกได้ทำสังคายนาไว้ ; Samp:หลวงปู่แจ่มเป็นพระสงฆ์ในนิกายเถรวาท

เถรานุเถระ : (N) ; all classes of Buddhist monks ; Def:พระเถระผู้ใหญ่ผู้น้อย ; Samp:พระเมธีธรรมาภรณ์เป็นพระเถรานุเถระรูปหนึ่ง

พระสังฆราช : (N) ; Buddhist supreme patriarch of the Buddhist priests ; Syn:สังฆราช, สมเด็จพระสังฆราช ; Def:ตำแหน่งพระมหาเถระผู้เป็นใหญ่สูงสุดในสังฆมณฑล ; Samp:สมเด็จพระสังฆราชองค์ปัจจุบันประทับอยู่ที่วัดเบญจมบพิตร ; Unit:พระองค์

หีนยาน : (N) ; Hinayana ; Related:Little Vehicle ; Syn:หินยาน, เถรวาท, ทักษิณนิกาย ; Ant:มหายาน ; Def:ลัทธิที่ถือตามคติซึ่งพระเถระพุทธสาวกได้ทำสังคายนาไว้

อนุเถระ : (N) ; junior monk ; Related:novice of inferior rank ; Def:ภิกษุผู้รองพระเถระ, ภิกษุผู้รองผู้เป็นใหญ่ ; Samp:พระรูปนี้เป็นอนุเถระของวัดนี้ ; Unit:รูป

วัตร : (N) ; observance of precepts ; Syn:ความประพฤติ, การปฏิบัติ ; Samp:ท่านเป็นพระเถระที่มีวัตรปฏิบัติเคร่งครัด น่าเลื่อมใส

สมณศักดิ์ : (N) ; priest's ranks ; Related:priest's title ; Def:ยศพระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานมีหลายชั้น แต่ละชั้นมีพัดยศเป็นเครื่องกำหนด ; Samp:พระมหากษัตริย์ทรงมีสิทธิ์ที่จะแต่งตั้งพระมหาเถระ ให้มีสมณศักดิ์ตามคุณวุฒิและคุณธรรม ; Unit:ชั้น

เสี้ยนหนาม : (N) ; enemy ; Related:competitor, opponent ; Syn:ศัตรู, ปรปักษ์ ; Def:ข้าศึกศัตรูที่จะก่อความเดือดร้อนให้ ; Samp:พระมหากัสสปเถระเห็นว่าถ้าปล่อยให้คัมภีร์นี้เผยแพร่ออกไปจะเป็นเสี้ยนหนามแก่พระศาสนา จำเป็นต้องกำจัดโดยรีบด่วน

อาคม : (N) ; magic ; Related:charm, spell, enchantment ; Syn:คาถา, เวทมนตร์ ; Samp:เขาเรียนหนังสือกับเจ้าอาวาส ซึ่งเป็นพระเถระที่มีอาคมแก่กล้า เป็นที่นับถือของชาวบ้านเป็นอันมาก

เถร, เถร-, เถระ : [เถน, เถระ-] น. พระผู้ใหญ่ ตามพระวินัยกําหนดว่า พระมีพรรษา ตั้งแต่ ๑๐ ขึ้นไป เรียกว่า พระเถระ. (ป.).

เถรภูมิ : [เถระพูม] น. ขั้นหรือชั้นแห่งพระเถระ, ทางคณะสงฆ์จัดภิกษุ เป็น ๓ ชั้น ชั้นต้น คือ นวกภูมิ (ชั้นใหม่) มีพรรษาตํ่ากว่า ๕ ชั้นกลาง คือ มัชฌิมภูมิ (ชั้นกลาง) มีพรรษาตั้งแต่ ๕ ถึง ๙ และชั้นสุดคือ เถรภูมิ (ชั้นพระเถระ) มีพรรษาตั้งแต่ ๑๐ ขึ้นไป.

เถรส่องบาตร : (สํา) น. คนที่ทําอะไรตามเขาทั้ง ๆ ที่ไม่รู้เรื่องรู้ราว.

ตกใต้เถรเทวทัต : (สํา) ก. ตกนรกขุมตํ่าสุด.

เถรานุเถระ : ดู เถร, เถร-, เถระ.

เถรภูมิ : ขั้นหรือชั้นแห่งพระเถระ, ระดับอายุ คุณธรรม ความรู้ ที่นับว่าเป็นพระผู้ใหญ่ คือมีพรรษาตั้งแต่ ๑๐ ขึ้นไป และรู้ปาฏิโมกข์ เป็นต้น

เถระ : พระผู้ใหญ่ ตามพระวินัยกำหนดว่ามีพรรษาตั้งแต่ ๑๐ ขึ้นไป

นวกภูมิ : ขั้น ชั้น หรือระดับพระนวกะ, ระดับอายุ คุณธรรม ความรู้ ที่นับว่ายังเป็นผู้ใหญ่ คือ มีพรรษาต่ำกว่า ๕ ยังต้องถือนิสัย เป็นต้น เทียบ เถรภูมิ, มัชฌิมภูมิ

ปรมัตถทีปนี : ชื่อคัมภีร์อรรถกถาอธิบายความใน อุทาน อิติวุตตกะ วิมานวัตถุ เปตวัตถุ เถรคาถา และเถรีคาถา พระธรรมบาลรจนาขึ้นในสมัยภายหลังพระพุทธโฆษาจารย์ไม่นาน

ติสสเถระ : ชื่อพระเถระองค์หนึ่งในเกาะลังกา เคยอุปการะพระเจ้าวัฏฏคามินีอภัย คราวเสียราชสมบัติแก่ทมิฬ ภายหลังทรงกู้ราชสมบัติคืนได้แล้ว ได้สร้างวัดอภัยคีรีวิหารถวาย

เถร : (วิ.) แก่, เฒ่า, มั่น, คง, มั่นคง, ใหญ่, อ้วน.

เถรคาถา : อิต. เถรคาถา, คาถาของพระเถระชื่อคัมภีร์หมวดหนึ่งในขุททกนิกาย

เถรภูมิ : (อิต.) ชั้นแห่งพระเถระ, ขั้นแห่ง พระเถระ, ชั้นมั่น, ฐานะมั่น, เถรภูมิ ชื่อ ชั้นหรือฐานะของท่านผู้สอบความรู้ใน พระพุทธศาสนา ได้นักธรรมชั้นเอก หรือ หมายถึงพระผู้ใหญ่มีพรรษาครบ ๑๐ แล้ว.

เถรก : ค. (ผ้า) มีเนื้อหยาบ (บางแห่งเป็นเถวก, โจรก, หรือ โธรก )

ธมฺมปทภาณกมหาติสฺสตฺเถร : (ปุ.) พระ เถระชื่อว่าติสสะผู้ใหญ่ผู้กล่าววึ่งบทแห่งธรรม. เป็นวิเสสนปุพ. กัม. มี สัม กัม., วิเสสนบุพ. กัม. , ฉ.ตัป. และ ทุ.ตัป. เป็นภายใน.