gloomy : (ADJ) ; เศร้าหมอง ; Related:หมองหม่น, เศร้าสร้อย, สิ้นหวัง ; Syn:sad, depressed ; Ant:joyful

dour : (ADJ) ; เศร้าหมอง ; Related:เศร้าใจ, ไม่สบายใจ, หดหู่ใจ ; Syn:gloomy, depressed, cheerless

melancholy : (ADJ) ; เศร้า ; Related:เศร้าโศก, ตรอมใจ, ใจคอห่อเหี่ยว, สลดหดหู่ ; Syn:sad, woeful ; Ant:happy

heavy : (ADJ) ; เศร้า ; Related:เซื่องซึม, หงอย

heavy-hearted : (ADJ) ; เศร้า ; Related:เสียใจ, หดหู่ใจ, สลดใจ ; Syn:depressed, melancholy, sad ; Ant:cheerful, happy, joy

lowdown : (ADJ) ; เศร้า ; Syn:blue, depressed

sad : (ADJ) ; เศร้า ; Related:ทุกข์, เสียใจ ; Syn:unhappy, sorry, sorrowful

เศร้าหมอง : (V) ; sadden ; Related:be gloomy, depress, sorrow, grieve ; Syn:หมองมัว ; Ant:สนุกสนาน, ร่าเริง, สดใส, มีชีวิตชีวา ; Def:ไม่ผ่องใส ; Samp:กิเลสทั้งหลายเป็นเครื่องทำจิตใจให้เศร้าหมอง

เศร้า : (V) ; be sad ; Related:be sorrowful, be grieved, regret, be depressed, be melancholic ; Syn:สลด, ระทด, ทุกข์ใจ, เศร้าหมอง, โศกสลด, ซึมเซา, เสียใจ ; Ant:สุข ; Def:เป็นทุกข์ระทมใจหรือสลดใจ ; Samp:เจ้าหน้าที่ทุกคนรู้สึกเศร้ากับเรื่องที่เกิดขึ้นเป็นอย่างมาก

เศร้า : (ADV) ; sadly ; Related:sorrowfully, grievously, regretfully ; Syn:สลด, ระทด, ทุกข์ใจ, เศร้าหมอง, โศกสลด, ซึมเซา, เสียใจ ; Ant:สุข ; Def:อย่างทุกข์ระทมใจหรือสลดใจ ; Samp:เขากล่าวอย่างเศร้าๆ กับผู้สื่อข่าวถึงเรื่องที่เกิดขึ้น

หมอง : (V) ; look sad ; Related:be sorrowful, be melancholy, be gloomy ; Syn:หม่น, หม่นหมอง, หมองเศร้า, หมองคล้ำ ; Ant:ผ่องใส, แจ่มใส, เจิดจ้า ; Samp:หน้าพ่อหมองลงกว่าคราวก่อนที่มาเยี่ยม

เริงรื่น : (V) ; be happy ; Related:be cheerful, be merry, be jovial, be gay, be in high spirit, be in exuberant spirit, be hilarious, be delightful ; Syn:รื่นเริง, เริงร่า, หรรษา ; Ant:เศร้าหมอง ; Def:ไม่มีความเศร้าหมอง ; Samp:วันนี้เด็กๆ ไม่เริงรื่น เพราะพรุ่งนี้พี่ๆ ที่รักจะไปอยู่กรุงเทพฯ

เศร้า : (ADJ) ; sad ; Related:sorrowful, grievous, regretful, depressed, melancholic ; Ant:สุข ; Def:ที่มีความทุกข์ระทมใจหรือสลดใจ ; Samp:นักร้องคนนี้ร้องเพลงเศร้าได้อารมณ์ดีมาก

หมอง : (V) ; become dull ; Related:be dim, be gloomy ; Syn:หม่น, มัว ; Ant:ผ่องใส, แจ่มใส, เจิดจ้า ; Samp:แสงดาวหมองไปเพราะแสงไฟจากตึกใหญ่สาดข่ม

เศร้าหมอง : ว. หมองมัว, ไม่ผ่องใส, เช่น ผิวพรรณเศร้าหมอง หน้าตาเศร้าหมอง เครื่องนุ่งห่มเศร้าหมอง.

เศร้า : [เส้า] ก. สลด, ระทด, หมอง, ไม่เบิกบาน, เป็นทุกข์, เหี่ยวแห้ง, เช่น หน้าเศร้า ใจเศร้า ตามีแววเศร้า เรื่องเศร้า.

หมอง : [หฺมอง] ว. ขุ่น, มัว, เช่น เครื่องแก้วหมอง เครื่องเงินหมอง, ไม่ผ่องใส, ไม่แจ่มใส, เช่น หน้าหมอง.

ลูขะ : (แบบ) ว. ปอน, เศร้าหมอง, เปื้อน. (ป.).

อาพิล : [พิน] ว. ขุ่นมัว, เศร้าหมอง. (ป., ส. อาวิล).

ราคี : ผู้มีความกำหนัด; มลทิน, เศร้าหมอง, มัวหมอง

กรรมกิเลส : กรรมเครื่องเศร้าหมอง, การกระทำที่เป็นเหตุให้เศร้าหมอง มี ๔ อย่างคือ ๑.ปาณาติบาต การทำชีวิตให้ตกล่วงคือ ฆ่าฟันสังหารกัน ๒.อทินนาทาน ถือเอาของที่เจ้าของเขามิได้ให้คือลักขโมย ๓.กาเมสุมิจฉาจาร ประพฤติผิดในกาม ๔.มุสาวาท พูดเท็จ - an action causing impurity; depravity of action; vice of conduct.

กิเลส : สิ่งที่ทำใจให้เศร้าหมอง, ความชั่วที่แฝงอยู่ในความรู้สึกนึกคิด ทำให้จิตใจขุ่นมัวไม่บริสุทธิ์

กีสาโคตมี : พระเถรีสำคัญองค์หนึ่ง เดิมเป็นธิดาคนยากจนในพระนครสาวัตถี แต่ได้เป็นลูกสะใภ้ของเศรษฐีในพระนครนั้น นางมีบุตรชายคนหนึ่ง อยู่มาไม่นานบุตรชายตาย นางมีความเสียใจมาก อุ้มบุตรที่ตายแล้วไปในที่ต่างๆ เพื่อหายาแก้ให้ฟื้น จนได้ไปพบพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงสอนด้วยอุบายและทรงประทานโอวาท นางได้ฟังแล้วบรรลุโสดาปัตติผล บวชในสำนักนางภิกษุณี วันหนึ่งนั่งพิจารณาเปลวประทีปที่ตามอยู่ในพระอุโบสถ ได้บรรลุพระอรหัต ได้รับยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะในทรงทรงจีวรเศร้าหมอง

จิตตานุปัสสนา : สติพิจารณาใจที่เศร้าหมองหรือผ่องแผ้วเป็นอารมณ์ว่าใจนี้ก็สักว่าใจ ไม่ใช่สัตว์บุคคลตัวตน เรา เขา กำหนดรู้จิตตามสภาพที่เป็นอยู่ในขณะนั้นๆ เช่น จิตมีราคะ โทสะ โมหะ ก็รู้ว่าจิตมี ราคะ โทสะ โมหะ จิตปราศจาก ราคะ โทสะ โมหะ ก็รู้ว่าจิตปราศจาก ราคะ โทสะ โมหะ (ข้อ ๓ ในสติปัฏฐาน ๔)

กฏุวิย : ค. ไม่บริสุทธิ์, เศร้าหมอง

กิลิสฺสติ : ก. เปียก, ชุ่ม, เศร้าหมอง, ไม่บริสุทธิ์

มลิน มลีน : (วิ.) เก่า, ขุ่นมัว, มัวหมอง, หม่นหมอง, เศร้าหมอง, ไม่บริสุทธิ์, มีมลทิน. มลยุตฺตตาย มลิโน มลีโน วา. อัน ปัจ. ศัพท์หลังทีฆะ.

ลูข : ค. หยาบ; เศร้าหมอง; ทุกข์ , ขัดสน

อาวิล : (วิ.) ขุ่น, มัว, เศร้าหมอง, แตก, ทำลาย. อาปุพฺโพ, พิลฺ เภทเน, อ. แปลง พ เป็น ว. อภิฯ ลง ณ ปัจ. ส. อาวิล.

ความเศร้าโศก : โสโก, โสจนํ

เสียใจ, เศร้าใจ : อุปฺปนฺนสํเวโค, ทุมฺมโน, สมุปฺปนฺนสํเวโค, อุปฺปนฺนโสโก, อุปฺปนฺนพลวโสโก, โทมนสฺสปฺปตฺต, สํวิคฺคมานส