... ที่เรายังยืดอกภาคภูมิใจว่าเราเป็นมนุษย์อยู่นี่ ก็เพราะเราไม่รู้ว่ามันเกิดตายกันมากี่ชาติแล้ว ไม่รู้ว่าเกิดเป็นอะไรกันมาบ้างกี่ชาติแล้ว ...

เมื่อวานมีเพื่อนมาคุยธรรมะกันนาน แต่ชอบใจที่เพื่อนนำธรรมะมาเตือนตัวเอง เป็นของหลวงปู่ชอบ ฐานสโม วัดป่าสัมมานุสรณ์ อ.วังสะพุง จ.เลย

"บ่ต้องดีใจ บ่ต้องเสียใจ ฮ้ายกะซ่าง ดีกะซ่าง (ร้ายก็ช่าง ดีก็ช่าง)"

• เรามากำหนดหยั่งรู้ในสภาวธรรมแล้วก็ปล่อยวางขณะหนึ่ง ๆ น่ะ การปล่อยวางต้องปล่อยอย่างมีสติ สตินี่ละไม่ได้ ถ้าทิ้งสติแล้วปล่อยไม่ได้ ตัดอารมณ์ไม่ได้
• เหมือนกับตัดเชือกน่ะ เอาเชือกวางบนดิน เราเอามีดสับปุ๊ป เชือกมันไม่ขาด ให้เอาไม้มารองสักแผ่นนึง ตัดแล้วมันขาด ฉันใดก็ฉันนั้น สติมันต้องอยู่ตามฐาน

ที่พูดว่าละอวิชชา ไม่ใช่หมายถึงธรรมขั้นสูงแค่ไหนนะ เพราะว่าการละกิเลส มันมี ๓ ขั้น ตทังคปหาน ละชั่วขณะด้วยวิปัสสนาในขณะจิตนั้น ๆ วิกขัมภนปหาน โดยการข่มด้วยสมถะ สมุจเฉทปหาน คือละอย่างถอนรากถอนโคน เมื่อมรรคผลนิพพานเกิด เพราะฉะนั้นการที่เรามาพูดเรื่องละอวิชชาเนี่ย ก็คือละขณะหนึ่งๆ ด้วยวิปัสสนาญาณของเราขณะหนึ่ง ๆ ด้วยตทังคปหานเนี่ยแหละ เราอย่าคิดว่าเป็นเรื่องสูงสุดเอื้อมแล้วก็ไม่ทำ คือเราต้องละขณะหนึ่งให้ได้ ละอวิชชาด้วยการแจ่มแจ้งในปัจจุบันอารมณ์ด้วยจิตที่ถึงพร้อมด้วยสมาธิ ที่ถึงพร้อมด้วยสติและอุเบกขา แจ่มแจ้งอารมณ์ขณะหนึ่งๆ เห็นความเกิดดับเห็นความไม่เที่ยง เป็นทุกข์เป็นอนัตตา แล้วจิตเบื่อหน่าย คลายกำหนัด หลุดพ้น เนี่ยละขณะหนึ่งให้มันได้ ถ้าเราละขณะหนึ่งได้ เมื่อบารมีรวมตัวมรรคผลประหารเมื่อไหร่ก็แล้วแต่ท่าน อันนี้ไม่เกี่ยวกับเรา แต่หน้าที่ที่เราต้องทำเนี่ยคือตทังคปหานต้องทำให้ได้ทุกขณะจิต ไม่งั้นไม่เรียกว่าผู้วิปัสสนา