มนฺทตา : อิต., มนฺทตฺต นป. ความลดน้อยลง, ความช้า, ความโง่เง่า
มนฺทาร : (ปุ.) มันทาระ ชื่อภูเขาข้างทิศปัจฉิม. มนฺท+อรฺ ธาตุในความไป ถึง เป็นไป ณ ปัจ. ฎีกาอภิฯ เป็น มนฺทร วิ. มนิทยติ สูริโย ยสฺมึ มนฺทโร. มนฺทปฺปโภ วา อรติ ยสฺมึ สูริโยติ มนฺทโร.
มนฺทิย : นป. ความเฉื่อยชา, ความขี้เกียจ, ความโง่เง่า
มนน : นป. ความคิด, ความนึก
มนสิการ : (ปุ.) อันกระทำไว้ในใจ, ฯลฯ, การกำหนดในใจ, การใส่ใจ, การพิจารณา, ความกระทำไว้ในใจ, ฯลฯ.
มนุสฺสตฺต : (นปุ.) ความเป็นแห่งมนุษย์, ความเป็นมนุษย์. ตฺต ปัจ.
มนุสฺสโทภาคฺย : (นปุ.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้มีส่วนชั่วในความเป็นมนุษย์. ณฺย ปัจ.
มนุสฺสภาว : ป. ความเป็นมนุษย์
มโนคติ : (อิต.) ภูมิเป็นที่ไปของใจ, ความไปของใจ, ความรู้แห่งใจ, ความสำเร็จแห่งใจ, แบบอย่างแห่งใจ, ความคิด.
มโนโตส : (ปุ.) ความยินดีแห่งใจ, ความแช่มชื่นแห่งใจ, ฯลฯ. มน+โตส.
มโนทุจฺจริต : (นปุ.) กรรมอันบุคคลประพฤติชั่วแล้วด้วยใจ, การประพฤติชั่วด้วยใจ, ความประพฤติชั่วด้วยใจ, ความประพฤติชั่วทางใจ.
มโนธมฺม : (ปุ.) ธรรมของใจ, ธรรมสำหรับใจ, ใจมีธรรม คือมีความรู้สึกผิดชอบชั่วดี รู้ว่าอะไรควรทำอะไรไม่ควรทำ.
มโนปโทส : (ปุ.) ความประทุษร้ายในใจ, ความประทุษร้ายด้วยใจ.
มโนปสาท : ป. ความเสื่อมใสทางใจ
มโนภาว : (ปุ.) ความเป็นแห่งใจ, ความปรากฏในใจ, มโนภาพ คือ ความคิดเห็นเป็นภาพขึ้นในใจ.
มโนภู : (ปุ.) ความเป็นในใจ, ความมีในใจ, ความโลภ, กามเทพ. วิ. สิงฺคารรูเปน ปาณีนํ มนสิ ภวตีติ มโนภู. กฺวิ ปัจ.
มโนรถ : (ปุ.) ความประสงค์ดุจรถแห่งใจ, ความปรารถนาเป็นที่ยินดีแห่งใจ, ความปรารถนาแห่งใจ, ฉันทะเป็นที่ยินดีแห่งใจ, ความหวัง, ความประสงค์, ความใฝ่ฝัน, ความอยาก, ความปรารถนา, ตัณหา. วิ. จิตฺตสฺส นานารมฺมเณสุ วิพฺภมกรณโต มนโส รโถ อิว มโนรโถ. รหียตีติ รโถ. รหฺ อุปาทาเน, โถ. ลบ หฺ. มโน เอว รโถ วิยาติ วา มโนรโถ.
มโนวิญฺญาณ : (นปุ.) ความรู้แจ้งด้วยใจ, ความรู้ทางใจ, ความรู้ด้วยใจ.
มโนวิตกฺก : ป. ความคิด, ความคำนึง
มโนวิเลข : (ปุ.) ความขูดพิเศษแห่งใจ, ความสงสัย. วิ. มนํ วิเลขติ ทฺวิธากรณวเสนาติ มโนวิเลโข.
มโนสญฺเจตนา : (อิต.) ความจงใจแห่งใจ, ความจงใจ.
มโนสมฺผสฺส : (ปุ.) ความถูกต้องด้วยใจ.
มโนสมาจาร : (ปุ.) ความประพฤติชอบด้วยใจ, ความประพฤติชอบทางใจ.
มมงฺการ : (ปุ.) อภิมนะเป็นที่กระทำว่าของเรา, อภิมานะเป็นที่กระทำว่าของของเรา, ความถือตัวว่าเป็นของเรา, ความถือว่าของเรา, มมังการ เป็นกิเลสชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นแล้วทำให้ถือก๊กถือพวก เป็นเหตุให้แตกสามัคคี เกิดความแตกร้าวในหมู่คณะ เป็นกิเลสคู่กับอหังการ คือถือตัวหยิ่ง ยโส.
มมตฺต : (นปุ.) ความเป็นแห่งของเรา, ความยึดถือว่าของเรา. ตฺต, ตา ปัจ.
มมตฺตา : (อิต.) ความเป็นแห่งของเรา, ความยึดถือว่าของเรา. ตฺต, ตา ปัจ.
มมฺมจฺเฉทวจน : (นปุ.) คำเป็นเครื่องตัดเสียซึ่งความรักเป็นเหตุตาย.
มร : (ปุ.) การตาย, ความตาย. มรฺ ธาตุ อ, ยุ ปัจ. มรณะที่ใช้ในภาษาไทยใช้เป็นกิริยาว่า ตาย ศัพท์มคธที่เป็นนามเมื่อนำมาใช้ในภาษาไทยแล้วใช้เป็นกิริยามีมากมาย.
มรณ : (นปุ.) การตาย, ความตาย. มรฺ ธาตุ อ, ยุ ปัจ. มรณะที่ใช้ในภาษาไทยใช้เป็นกิริยาว่า ตาย ศัพท์มคธที่เป็นนามเมื่อนำมาใช้ในภาษาไทยแล้วใช้เป็นกิริยามีมากมาย.
มรณธมฺม : (วิ.) มีอันตรายเป็นสภาพ, มีความตายเป็นธรรมดา.
มรณปตฺต : (วิ.) ถึงแล้วซึ่งความตาย, มีความตายอันถึงแล้ว.
มรณปริโยสาน : ค. มีความตายเป็นที่สุด
มรณพฺยสน : (นปุ.) ทุกข์เครื่องยังสุขให้พินาศ คือความตาย, ทุกข์เครื่องยังสุขให้ฉิบหายคือความตาย, ความตายและความฉิบหาย.
มรณภย : (นปุ.) ความกลัวต่อความตาย, ความกลัวแต่ความตาย, ความกลัวอันเกิดแล้วแต่ความตาย, ความกลัวต่อมรณะ, ความกลัวแต่มรณะ, ภัยต่อมรณะ, ภัยแต่มรณะ, ภัยคือมรณะ.
มรณภาว : (ปุ.) ความเป็นคืออันตาย, ความเป็นคืออันจะตาย, ฯลฯ, ความตาย. ไทยมรณภาพ ใช้เป็นกิริยาว่า ตาย เฉพาะการตายของพระสงฆ์.
มรณมุข : นป. ปากแห่งความตาย
มรณลกฺขณ มรณลิงฺค : (วิ.) มีความตายเป็นลักษณะ.
มรณลิงฺค : (นปุ.) ลักษณะแห่งความตาย.
มรณสฺสติ : อิต. การระลึกถึงความตาย
มรณานุสฺสติ : (อิต.) ระลึกถึงซึ่งความตาย, ความนึกถึงความตาย, การนึกถึงความตาย. วิ. มรณานํ อนุสฺสติ มรณานุสฺสติ. เป็น ฉ. ตัป. รูปฯ ๓๓๖.
มริสน : (นปุ.) การทน, การอดทน, การอดกลั้น, การทนทาน, ความทน, ฯลฯ. มริสุสหเณ, ยุ. มริสฺ ติติกฺขายํ วา.
มล : (นปุ.) ธรรมชาตอันตัดเสียซึ่งความเป็นของอันยังใจให้เจริญ, สิ่งอันตัดเสียซึ่งความเจริญของใจ. มน+ลุ ธาตุ อ ปัจ.
มลภาว : (ปุ.) ความไม่บริสุทธิ์.
มลวิส : (นปุ.) พิษอันเกิดจากความมัวหมอง, พิษอันเกิดจากอากาศไม่บริสุทธิ์.
มหคฺคต : (วิ.) อันถึงแล้วซึ่งความเป็นใหญ่, (จิต) ที่ถึงแล้วซึ่งความเป็นใหญ่คือได้รูฌาณและอรูปฌาณ.
มหคฺคตธมฺม : (ปุ.) ธรรมอันถึงแล้วซึ่งความยิ่ง. ดู ไตร.๓๓ ข้อ ๖๗๘.
มหตฺต : นป. ความเป็นผู้ยิ่งใหญ่
มหพฺภย : ค. มีความกลัวมาก, น่ากลัวมาก
มหลฺล มหลฺลก : (วิ.) ใหญ่, โต, มาก, แก่, ผู้ถือเอาซึ่งความเป็นผู้ใหญ่โดยอายุ. วิ. อายุมหตฺตํ ลาตีติ มหลฺโล มหลฺลโก วา.
มหสาย : (ปุ.) ความปรารถนาใหญ่, ฯลฯ, อัธยาสัยใหญ่, คนใจกว้าง.