อุกฺกุฏิก : (วิ.) กระหย่ง, กระโหย่ง. (ทำให้สูงขึ้นหรือทำสิ่งที่รวมกันอยู่ให้ ขยายตัวขึ้น).
อุกฺกูร : ก. สูงลาดขึ้น, เป็นเนินลาด, ลาดชัน, ตลิ่งสูง
อุกฺโกเฏติ : ก. รื้อฟื้น, ยกขึ้นมาพิจารณาใหม่, คดโกง
อุกฺขิปติ : ก. ยกขึ้น, เพิกขึ้น, ขว้างทิ้ง, ยกวัตร, ยักคิ้ว
อุกฺขิปน : นป. การยกขึ้น, การเพิกขึ้น, การขว้างทิ้ง, การยกภิกษุผู้มีอธิกรณ์ออกจากหมู่
อุกฺเขปนิยกมฺม : (นปุ.) กรรมอันสงฆ์พึงทำ แก่ภิกษุผู้อันสงฆ์พึงยกขึ้น, การลงโทษ โดยยกเสียจากหมู่. อุกฺเขปนิยกรรม เป็น กรรมที่สงฆ์พึงทำแก่ภิกษุผู้ต้องอาบัติแล้ว ไม่ยอมรับว่าเป็นอาบัติ และไม่ทำคืน (ไม่ ปลงอาบัติหรืออยู่กรรม) ด้วยการลงโทษ ยกเสียจากหมู่ คือ ตัดเสียชั่วคราว เป็น สังฆกรรมอันสงฆ์พึงทำด้วยวิธีญัติจตุตถ- กรรมวาจา. ไตร ๖/๑๓๔.
อุคฺคจฺฉติ : ก. ขึ้นไป, โผล่ขึ้น, เหาะขึ้น
อุคฺคต : กิต. ขึ้นไปแล้ว, งอกขึ้นแล้ว, สูง, เลิศ
อุคฺคติ : อิต. การขึ้นไป, โผล่ขึ้น, ปรากฏ
อุคฺคม : (วิ.) ขึ้นไป, ไปสูง, ไปในเบื้องบน, บินไป.
อุคฺคมน : (นปุ.) การขึ้นไป, ฯลฯ, การเกิดขึ้น, การยกขึ้น, ทิศเบื้องบน. อุปุพฺโพ, คมฺ คมเน อ, ยุ. ซ้อน คฺ.
อุคฺฆฏิต : ค. ถูกยกขึ้น, ฉลาด, มีปัญญา
อุคฺฆฏิตญฺญู : ค. ผู้พอยกขึ้นแสดงก็รู้ทันที, ผู้มีปัญญาเฉียบแหลม
อุคฺฆติตญฺญู : (วิ.) ผู้รู้ซึ่งธรรมอันท่านยกหัวข้อขึ้น แสดงแล้ว, ผู้รู้ธรรมพอท่านยกหัวข้อขึ้นแสดง, อุคฆติตัญญู (พอท่านยกหัวข้อขึ้นแสดงก็เข้าใจ แล้ว).
อุคาน : (นปุ.) การพัดขึ้น, ลมอุคาน (ลมพัด แรง). อุปุพฺโพ, คา คติยํ, ยุ.
อุจฺจย : (ปุ.) การก่อขึ้น, การก่อสร้าง, การสะสมขึ้น, การสะสม, การสั่งสม. อุปุพฺโพ, จิ จเย, อ, ยุ.
อุจฺจยน : (นปุ.) การก่อขึ้น, การก่อสร้าง, การสะสมขึ้น, การสะสม, การสั่งสม. อุปุพฺโพ, จิ จเย, อ, ยุ.
อุจฺจาเรติ : ก. เปล่งเสียง, ชูขึ้น
อุชฺชลติ : ก. โพลงขึ้น, รุ่งเรือง, โชติช่วง
อุชฺเชนี : อิต. ชื่อเมืองในอินเดีย
อุฏฐหติ : ก. ลุกขึ้น, ตั้งขึ้น, ก่อ, พยายาม, ขยัน
อุฏฐหน : นป. ความลุกขึ้น, ความเพียรพยายาม, ความขยัน
อุฏฐหิตฺวา : กิต. ลุกขึ้นแล้ว
อุฏฺฐา การ : (ปุ.) การลุกขึ้น.
อุฏฐาตุ : ป. ผู้ลุกขึ้น, ผู้มีความขยันหมั่นเพียร
อุฏฐาน : นป. การลุกขึ้น, ความพยายาม, การเริ่มตั้งความเพียร, ความบากบั่นของบุรุษ
อุฏฺฐาน : (นปุ.) การลุกขึ้น, การตั้งขึ้น, การลุกรับ, การออดก (จากครรภ์), การคลอด ลูก, ความขยัน, ฯลฯ. ความเพียรเป็นเครื่อง ลุกขึ้น. อุปุพฺโพ, ฐาคตินิวุตฺติยํ, ยุ, ฏฺสํ โยโค. ส. อุตฺถาน.
อุฏฺฐา น : (วิ.) ลุกขึ้น, ตั้งขึ้น, กล้า, ขยัน, หมั่น, เพียร.
อุฏฐานก : ค. ผู้ยังผลให้เกิดขึ้น, ผู้มีความเพียร
อุฏฺฐานสญฺญา : (อิต.) ความสำคัญในการ ลุกขึ้น.
อุฏฺฐ าปน : (นปุ.) การยัง...ให้ลุกขึ้น, การปลุก. อุปุพฺโพ, ฐา คตินิวตฺติยํ, ณาเปปจฺจโย, ยุปจฺจโย จ.
อุฏฐาเปติ : ก. ให้ลุกขึ้น, ให้ตั้งขึ้น; สนทนา
อุฏฐายก : ก. ผู้มีความเพียรเป็นเหตุให้ลุกขึ้น, ผู้ขยัน
อุฏฺฐา ยิ : (วิ.) ผู้ลุกขึ้น, ผู้ขยัน
อุฏฐิต : ๑. กิต. ตั้งขึ้นแล้ว, ลุกขึ้นแล้ว;
๒. ค. ผู้ขยัน, ผู้ลุกขึ้นประกอบการงาน
อุฑฺฑิต : กิต. ผูกแล้ว, มัดแล้ว, ถูกผูกมัดแล้ว; บินขึ้นแล้ว
อุฑฺเฑติ : กิต. ผูก, มัด, รัด; บิน, เหาะ, ลอยขึ้นไป, ปาไป, ทิ้งไป
อุณฺณม : ป. ความฟูขึ้น, ความพองตัว, ความหยิ่ง
อุณฺณมติ : ก. ฟูขึ้น, พองขึ้น, ยกตน, หยิ่ง
อุตฺตริ : (วิ.) ยิ่ง, ยอดเยี่ยม, ชั้นเยี่ยม, แปลก, มากขึ้น, อุตริ. คำ อุตริ ที่นำมาใช้ใน ภาษาไทยออกเสียงว่า อุดตะหริ ใช้ใน ความหมายว่า แปลกออกไป นอกแบบ นอกทาง.
อุตฺตริตร : ค. สูงยิ่งขึ้นไป, ล้ำเลิศ
อุตฺตโรตฺตร : ก. วิ. ยิ่งๆ ขึ้น, เพิ่มขึ้นๆ
อุตฺติฏฐ : ก. (ท่าน) จงลุกขึ้น
อุตฺติฏฐติ : ก. ลุกขึ้น, ยืนขึ้น; พยายาม
อุทกรุห : ป. พืชที่ขึ้นในน้ำ
อุทฺทิฏฐ : กิต. ชี้แจง, ยกขึ้นอ้าง, แต่งตั้ง, บัญญัติ, ประกาศ, เสนอ, อุทิศ
อุทฺเทส : (ปุ.) การยกขึ้นแสดง, การยกขึ้น ชี้แจง, การยกขึ้นอ้างอิง, การแสดง, การชี้แจง, การบรรยาย, การสวด, คำชี้แจง, คำอธิบาย, พระปาติโมกข์ ชื่อพระบาลีที่ ยกขึ้นสวดทุกกึ่งเดือน, อุเทศ คือ การจัด อย่างสังเขปรวมเป็นข้อ ๆ ไว้ การสอน หรือการเรียนพระบาลี. อุปุพฺโพ, ทิสฺ ปกาสนอติสชฺชเนสุ, โณ, ทฺสํโยโค. ส. อุทฺเทศ.
อุทฺเทสิก : (ปุ.) การยกขึ้นแสดง, ฯลฯ, อุทเทส อุเทส (จัดอย่างหัวข้อที่ตั้งไว้ สังเขปรวม เป็นข้อ ๆ ไว้ การสอนหรือการเรียนบาลี). อุปุพฺโพ, ทิสฺ ปกาสเน, โณ, ทฺสํโยโค.
อุทฺเทสิกเจติย : (นปุ.) อุทเทสิกเจดีย์ เจดีย์ที่ สร้างขึ้นโดยเจตนาให้เป็นปูชนียวัตถุแทน องค์พระพุทธเจ้า เช่น พระพุทธรูป.
อุทฺธคม อุทฺธงคม : (วิ.) ไปในเบื้องบน, พัด ขึ้นเบื้องบน.