มาตราพฤติ : น. ฉันท์ที่กําหนดด้วยมาตรา คือ กําหนดคําในฉันท์ แต่ละคําเป็นมาตราส่วน เช่น คําครุ กําหนดเป็นความยาวของเสียง ๒ มาตรา คําลหุ กําหนดเป็นความยาวของเสียง ๑ มาตรา.
มาตสรรย์ : [มาดสัน] น. ความตระหนี่; ความริษยา; ใช้ว่า มัตสรรย์ ก็มี. (ส. มาตฺสรฺย; ป. มจฺฉริย).
ม้าน : ก. เหี่ยวแห้ง; เผือดเพราะความอาย. น. เรียกข้าวที่ยืนต้นแห้งตาย เพราะขาดน้ำเนื่องจากฝนแล้งว่า ข้าวม้าน; เรียกหน้าที่เผือดด้วย ความละอายจนไม่กล้าสบตาคนว่า หน้าม้าน.
มาน ๒ : น. ความถือตัว; ใจ, ดวงใจ, เช่น ดวงมาน. (ป., ส.).
มานะ ๒ : น. ความพยายาม, ความตั้งใจจริง, ความพากเพียร, เช่น มีมานะอดทน มีมานะในการทำงาน; ความถือตัว. (ป.).
มายาการ : น. ความเชื่อถือและการปฏิบัติที่มุ่งให้เกิดผลด้วยการใช้ พลังหรืออํานาจเหนือธรรมชาติ เช่นของขลัง พิธีกรรม หรือหลักลี้ลับ บังคับให้เป็นไปตามที่ตนต้องการ.
มาลา : น. ดอกไม้, ดอกไม้ที่จัดแต่งขึ้นตามโครงรูปต่าง ๆ เช่น วงกลม วงรี มักมีใบไม้เป็นส่วนประกอบด้วย สำหรับวางที่อนุสาวรีย์ พระบรมรูป หรือศพ เป็นต้น เพื่อเป็นเกียรติหรือแสดงความเคารพ เรียกว่า พวงมาลา; หมวก (ราชาศัพท์ใช้ว่า พระมาลา); สร้อยคอ; สาย, แถว. (ป., ส.).
มาเหนือเมฆ : (สํา) ก. มีความคิดหรือชั้นเชิงเหนือผู้อื่น; มาหรือ ปรากฏขึ้นโดยไม่คาดหมาย.
มิ่งมงคล : น. สิ่งที่ถือว่าเป็นสิริมงคลอันจะนำความสุขความเจริญมาสู่.
มิจฉาทิฐิ : น. ความเห็นผิดจากทำนองคลองธรรม. (ป.).
มิจฉาวายามะ : น. ความพยายามผิด. (ป.).
มิจฉาสติ : น. ความระลึกในทางผิด. (ป.).
มิจฉาสมาธิ : น. สมาธิผิด, ความตั้งใจผิด. (ป.).
มิจฉาสังกัปปะ : น. ความดําริในทางที่ผิด. (ป.).
มิตรจิต : น. ความมีนํ้าใจเอื้อเฟื้อเสมือนเพื่อนรัก, ความรักใคร่ ประนีประนอมฐานเพื่อนรัก, เช่น มีมิตรจิตต่อกัน.
มิตรภาพ : น. ความเป็นเพื่อน เช่น มิตรภาพระหว่างเขาทั้งสอง. (ส.).
มิทธะ : [มิด-] น. ความท้อแท้, ความเชื่อมซึม. (ป., ส.).
มิลลิบาร์ : (อุตุ) น. หน่วยวัดความกดอากาศ ๑ มิลลิบาร์มีค่าเท่ากับ ๑,๐๐๐ ดายน์ ต่อตารางเซนติเมตร หรือ ๑๐๐ นิวตันต่อตารางเมตร. (อ. millibar).
มีชีวิตชีวา : ว. มีความสดชื่นคึกคัก.
มีเสียง : ก. เถียง, มักใช้ในความปฏิเสธว่า อย่ามีเสียงนะ.
มีหน้า : ว. ไม่รู้สึกอาย (ใช้ในความแดกดัน รังเกียจ หรือดูหมิ่น), มักใช้กับคํา ยัง เช่น โกรธกันแล้วยังมีหน้ามาพูด เก่าไม่ใช้ ยังมีหน้ามายืมใหม่อีก.
มีหน้ามีตา : ว. มีคนนับถือ, มีเกียรติ, ได้รับความยกย่อง.
มือกาว : ว. ขี้ขโมย. น. ผู้ที่เก่งหรือชำนาญในทางล้วงกระเป๋า, ผู้ชำนาญในการหยิบฉวยสิ่งของของผู้อื่นติดมือไปเมื่อเจ้าของ เผลอ, เรียกผู้รักษาประตูฟุตบอลที่รับลูกบอลได้แม่นยำโดยลูก ไม่หลุดจากมืออย่างกับมือทากาวว่า ประตูมือกาว.
มือเก่า : ว. มีความชํานาญหรือชํ่าชองมาก เช่น อย่าประมาท มือเก่านะเจ้าเอ๋ย. (อภัย).
มือขวา : น. ความสันทัด เช่น การรบพุ่งชิงชัยมันเป็นมือขวา ของเขานี่ครับ. (ชิงนาง ร. ๖). ว. ที่ใกล้ชิด, ที่เก่งกล้าสามารถ, ที่ไว้วางใจได้, เช่น สมุนมือขวา.
มือดี : ว. มีความชำนาญ, มีความสามารถสูง, เช่น เขาเป็นคน มือดีของกองปราบ.
มือตก : ว. เสื่อมความสามารถลง เช่น หมู่นี้เล่นบิลเลียดมือตกไป, เสื่อมความนิยม เช่น เขียนหนังสือมือตกไป, เสียมากกว่าได้ ในการเล่นการพนัน เช่น ตอนนี้เขาเล่นไพ่กำลังมือตก.
มือที่สาม : น. บุคคลฝ่ายที่ ๓ ซึ่งมิใช่คู่กรณี แต่สอดเข้ามาเกี่ยวข้อง ในกิจกรรมหรือชีวิตของผู้อื่น มักจะเข้ามายุแหย่ให้เกิดความแตกแยก หรือบ่อนทำลาย.
มือเที่ยง : ว. แน่, แม่นยำ, เช่น เขายิงปืนมือเที่ยง; มีความสามารถ ในการบังคับมือให้เขียนเส้นตรง เส้นโค้ง หรือลวดลายต่าง ๆ เป็นต้น ได้ตามที่ต้องการ เช่นในการเขียนเส้นตรงได้ตรงเหมือน ไม้บรรทัดหรือเขียนวงกลมได้กลมดิกเป็นต้น.
มือเป็นระวิง : (สำ) ว. อาการที่ใช้มือทำงานไม่ได้หยุด ในความว่า ทำงานมือเป็นระวิง.
มือมืด : น. ผู้ที่ลอบทําความผิดอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งเหลือรู้ เหลือเห็นว่าเป็นใคร.
มือไม่ถึง : ว. มีความสามารถยังไม่ถึงระดับ.
มือรอง : น. ผู้มีความสำคัญเป็นคนที่ ๒ รองจากมือแรก, คนที่ลงมือทำเป็นคนที่ ๒ รองจากมือต้น.
มือลิง : น. ไม้สําหรับติดข้างเรือ อยู่ในระหว่างกงหรือต่อจากกง, เรียกเรือต่อเช่นเรือสำปั้นที่มีมือลิง ๓ คู่ หรือ ๕ คู่ เป็นต้นอันแสดงถึง ขนาดความยาวของเรือว่า เรือ ๓ มือลิง เรือ ๕ มือลิง.
มือสะอาด : (สํา) ว. มีความประพฤติดี, มีความซื่อสัตย์สุจริตไม่คดโกง หรือฉ้อราษฎร์บังหลวง.
มือหนึ่ง : น. เพชฌฆาตที่ลงดาบประหารชีวิตนักโทษเป็นคนแรก; ผู้มีความสามารถยอดเยี่ยมในทางใดทางหนึ่ง เช่น เขาเป็นมือหนึ่ง ทางประวัติศาสตร์.
มือใหม่ : ว. ยังไม่มีความชํานาญ.
มืออ่อน : ว. นอบน้อม, ไหว้คนง่าย (เป็นคำที่ผู้ใหญ่ชมผู้น้อย); มีความสามารถน้อย เช่น เขายังมืออ่อนในการทำงาน, ตรงข้ามกับ มือแข็ง.
มุจนะ : [มุดจะนะ] น. ความพ้นไป, ความรอด, ความหลุด, ความแคล้ว. (ป. มุจฺจน).
มุตติ : [มุด-] น. ความพ้น. (ป.; ส. มุกฺติ).
มุติ : [มุ-ติ] น. ความรู้สึก, ความเห็น, ความเข้าใจ. (ป.).
มุทะลุ : ก. หุนหันพลันแล่น, โกรธแล้วทําลงไปอย่างไม่คํานึงถึงเหตุผลหรือ ไม่ยับยั้ง. ว. มีนิสัยดุดัน ชอบทำอะไรอย่างหุนหันพลันแล่นหรือ โดยขาดสติปราศจากความยั้งคิด.
มุทา : น. ความยินดี, ความสุขใจ. (ป.).
มุทิตา : น. ความมีจิตพลอยยินดีในลาภยศสรรเสริญสุขของผู้อื่น เป็นข้อ ๑ ในพรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา. (ป.).
มุทุ : ว. อ่อน. (ป.). มุทุตา น. ความเป็นผู้มีใจอ่อน, ความอ่อนหวาน, ความละมุนละม่อม. (ป.).
มูลภัณฑ์กันชน : [มูนละ-] น. ของที่ซื้อสะสมไว้เมื่อมีราคาตํ่า และนําออกขาย เมื่อของนั้นมีราคาสูงเกินควร เพื่อรักษาระดับราคาของนั้นให้มีเสถียรภาพ. (อ. buffer stock).
เมตตา : น. ความรักและเอ็นดู, ความปรารถนาจะให้ผู้อื่นได้สุข, เป็นข้อ ๑ในพรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา. (ป.).
เมตร : [เมด] น. หน่วยวัดความยาวอย่างหนึ่งตามวิธีเมตริก กําหนดเทียบเท่ากับ ๑๐๐ เซนติเมตร หรือ ๒ ศอก. (ฝ. m?tre).
เมธา : น. ปัญญา, ความรู้, ความฉลาดรอบคอบ. (ป., ส.).
เมินเสียเถอะ, เมินเสียเถิด : (สำ) คำกล่าวอย่างตัดเยื่อใยไมตรี ไม่ให้มีความหวัง อยู่เลย.