ผลัวะ : [ผฺลัวะ] ว. อาการที่ผลุนผลันเข้าไปหรือออกมาอย่างรวดเร็ว เช่น เปิดประตูผลัวะเข้าไป; เสียงดังอย่างเอาดินปาพุ่มไม้หรืออย่างเสียง นกเขาที่บินออกจากพุ่มไม้.
ผลา : [ผฺลา] น. ง้าว; ก้อนหิน. ว. กล้า; คม.
ผลาญ : [ผฺลาน] ก. ทําลายให้หมดสิ้นไป, บางทีหมายถึงทําลายทรัพย์สมบัติ ให้หมดสิ้นไป เช่น ผลาญพ่อผลาญแม่ คือ ทําลายทรัพย์สมบัติของ พ่อแม่ให้หมดสิ้นไป.
ผลานิสงส์ : [ผะ] น. ความไหลออกแห่งผล (ความดี), ผลแห่ง บุญกุศล. (ป.).
ผลานิสงส์ : ดู ผล.
ผลาผล : [ผะลาผน] น. ลูกไม้ใหญ่น้อย. (ป.).
ผลาผล : ดู ผล.
ผลาหาร : ดู ผล.
ผลาหาร : [ผะลาหาน] น. อาหารคือลูกไม้.
ผลิ : [ผฺลิ] ก. เริ่มงอกปริออกมา, เริ่มแตกดอกออกใบ, เช่น ดอกไม้ผลิ ใบไม้ผลิ.
ผลิก, ผลิกะ : [ผะลิกะ] น. ผลึก. (ป.).
ผลิกศิขรี : [สิขะรี] น. เขาแก้วผลึก คือ เขาไกรลาส. (ป. ผลิก + ส. ศิขรี).
ผลิกศิลา : น. หินผลึก. (ป. ผลิก + ส. ศิลา).
ผลิตกรรม : น. การทําให้เป็นผล.
ผลิตผล : น. ผลที่ทําขึ้น, ผลที่ได้จากการผลิตด้วยอาศัยแรงหรือ เครื่องจักรเป็นต้น.
ผลิต, ผลิต : [ผะหฺลิด, ผะหฺลิดตะ] ก. ทําให้เกิดมีขึ้นตามที่ต้องการด้วยอาศัย แรงงานหรือเครื่องจักรเป็นต้น เช่น ผลิตข้าว ผลิตรถยนต์ ผลิตครู ผลิตบัณฑิต. (ป.).
ผลิตภัณฑ์ : น. สิ่งที่ทําขึ้น.
ผลิน, ผลี : [ผะลิน, ผะลี] ว. มีผล. (ส.).
ผลีผลาม : [ผฺลีผฺลาม] ว. รีบร้อนเกินไปโดยไม่ระมัดระวังหรือไม่ถูกกาลเทศะ.
ผลึก : [ผะหฺลึก] น. ชื่อแก้วอย่างหนึ่งมีสีใสขาว เรียกว่า แก้วผลึก, สิ่งมี ลักษณะขาวใสดั่งแก้ว เช่น น้ำตาลตกผลึก ผลึกน้ำตาล. (ป. ผลิก); (วิทยา) ของแข็งที่มีโครงสร้างเป็นรูปทรงเรขาคณิตที่แน่นอน เฉพาะตัว. (อ. crystal).
ผลึ่ง : [ผฺลึ่ง] ก. บวมขึ้น, พองขึ้น. ว. เสียงดังอย่างเสียงของหนัก ๆ ตกลงที่พื้น, อาการที่ล้มหงายไปทันทีทันใด ในคําว่า ล้มผลึ่ง หงายผลึ่ง.
ผลือ : [ผฺลือ] น. ปม.
ผลุ : [ผฺลุ] ว. เสียงดังอย่างเสียงของอ่อนน่วมตกลง เช่น มะละกอสุก หล่นลงมาดังผลุ.
ผลุง : [ผฺลุง] ว. อาการที่ทิ้งหรือปาสิ่งของไปโดยเร็ว เช่น ทิ้งผลุง, อาการที่กระโดดไปโดยเร็วในคำว่า โดดผลุง, เสียงอย่างเสียง ของหนักตกนํ้า.
ผลุด : [ผฺลุด] ก. หลุดเข้าหรือออกโดยเร็ว, มุดเข้าหรือออกโดยเร็ว.
ผลุน : [ผฺลุน] ว. โดยรวดเร็วทันที (อย่างไม่ได้นึกคาดหมาย) เช่น ผลุนไป ผลุนมา วิ่งผลุนไป.
ผลุนผลัน : [ผฺลัน] ว. หุนหัน, ทันทีทันใดโดยไม่ยับยั้งรั้งรอ.
ผลุบ : [ผฺลุบ] ว. อาการที่ดําลง มุดลง หรือลับหายเข้าไปทันที เช่น นกผลุบเข้ารัง.
ผลุบผลับ : [ผฺลับ] ว. ลุกลน, ไม่เรียบร้อย.
ผลุบโผล่, ผลุบ ๆ โผล่ ๆ : ว. อาการที่ผลุบลงแล้วผุดขึ้น, อาการที่ ผลุบเข้าไปแล้วโผล่ออกมา, จม ๆ ลอย ๆ, เช่น ขอนลอยน้ำผลุบ ๆ โผล่ ๆ, โดยปริยายหมายความว่า ทําบ้างไม่ทําบ้างไม่สมํ่าเสมอ, ลุ่ม ๆ ดอน ๆ, กะผลุบกะโผล่ หรือ ผลุบโผล่ ๆ ก็ว่า.
ผลุย : [ผฺลุย] ว. อาการที่เชือกหรือปมหลุดโดยเร็ว.
ผลู : [ผฺลู] น. ทาง. (ข.).
ผลูบด : น. ทางเลี้ยว. (ข.).
ผลูแบก : น. ทางแยก. (ข.).
ผวน : [ผฺวน] ก. หวน, กลับ, เช่น ผวนคํา, เรียกคําที่พูดทวนกลับเช่นนั้น เช่น ตกที่อิฐ ผวนเป็นติดที่อก ว่า คําผวน.
ผวย : น. เรียกผ้าห่มนอนว่า ผ้าผวย.
ผวา : [ผะหฺวา] ก. แสดงอาการเช่นเอามือไขว่คว้าหรืออ้าแขนโถมตัว เข้ากอดเมื่อสะดุ้งตกใจหรือตื่นเต้นเป็นต้น. ว. อาการที่หวาด สะดุ้งเพราะตกใจกลัวเป็นต้น เช่น นอนผวากลัวโจรมาปล้น, อาการที่เด็กนอนสะดุ้งยกมือไขว่คว้า ในคำว่า เด็กนอนผวา, อาการที่อ้าแขนโผเข้ากอดกัน เช่น เด็กวิ่งผวาเข้าหาแม่.
ผสม : [ผะ] ก. รวมกันเข้า. (ข. ผฺสํ).
ผสมเทียม : ก. ผสมพันธุ์ด้วยวิธีฉีดนํ้าอสุจิเข้าอวัยวะสืบพันธุ์ของ สตรีหรือสัตว์ตัวเมียโดยไม่ได้ร่วมสัมพันธ์ทางเพศกัน.
ผสมผสาน : ก. เก็บไว้ทีละเล็กทีละน้อย, เก็บเล็กผสมน้อย.
ผสมผเส : ว. ปนเปกัน.
ผสมพันธุ์ : ก. สืบพันธุ์, คัดเลือกพันธุ์ที่มีคุณภาพมาผสมกัน, ประสมพันธุ์ ก็ว่า.
ผสมโรง : ก. พลอยไปด้วย, ร่วมด้วย.
ผสมเสร็จ : ดู สมเสร็จ.
ผสาน : [ผะ] ก. ประสาน. (ข. ผฺสาร = บัดกรี).
ผสาย : [ผะ] ก. กระจาย, เรียงราย, เช่น ตรีมุขสิงหาสน์แก้ว กรองผสาย. (เฉลิมพระเกียรติพระนารายณ์). (ข. ผฺสายร).
ผสาร : [ผะสาน] (โบ) ก. ผสาน.
ผอก ๑ : น. การกินข้าว; ข้าวที่กิน; ภาชนะที่อาจสวมหรือใส่สิ่งอื่นได้, ปลอก; ปลาหรือกุ้งประสมตํากับเกลือ. (ถิ่นอีสาน) ก. ใช้ ข้าวสุกเป็นเครื่องมือในการเชื้อเชิญผีออกจากคนที่กำลังเจ็บป่วย เพื่อให้หาย.
ผอก ๒ : ว. น่าเกลียด เช่น แลจะให้แก่พราหมณ์เถ้าผอกหงอกหลง. (ม. คําหลวง มหาราช).
ผอง : ว. ทั้งปวง, ทั้งหมด.