อปลักษณ์, อัปลักษณ์ : [อะปะ, อับปะ] ว. ชั่ว (มักใช้แก่รูปร่าง หน้าตา), มีลักษณะ ที่ถือว่าไม่เป็นมงคล, เช่น หน้าตาอปลักษณ์, รูปร่างอัปลักษณ์. (ส.; ป. อปลกฺขณ).
อปโลกน์ ๑, อุปโลกน์ : [อะปะโหฺลก, อุปะโหฺลก, อุบปะโหฺลก] ก. ยกกันขึ้นไป เช่น อุปโลกน์ให้เป็นหัวหน้า. (ป. อปโลกน).
อปโลกน์ ๒ : [อะปะโหฺลก] ว. ที่บอกเล่า เช่น คําอปโลกน์. (ป. อปโลกน).
อปวาท : [อะปะ] น. คําติเตียน; การว่ากล่าว. (ป., ส.).
อปหาร : [อะปะ] น. การปล้น, การขโมย; การเอาไป. (ป., ส.).
อปาจี : [อะ] น. ทิศใต้. (ป.; ส. อปาจีน).
อปาจีน : [อะ] น. ทิศใต้. (ส.; ป. อปาจี).
อปาน : [อะปานะ] น. ลมหายใจออก. (ป., ส.).
อเปหิ, อัปเปหิ : [อะ, อับ] (ปาก) ก. ขับไล่. (ป. อเปหิ ว่า จงหลีกไป).
อพพะ : [อะพะพะ] น. ชื่อจํานวนนับอย่างสูง เท่ากับโกฏิยกกําลัง ๑๑. (ป.).
อพยพ ๑ : [อบพะยบ] ก. ย้ายครอบครัวจากถิ่นหนึ่งไปอยู่อีกถิ่นหนึ่ง, ยกพวก ย้ายจากถิ่นเดิมไป.
อพยพ ๒ : [อบพะยบ] (กลอน) น. อวัยวะ, ส่วนของร่างกาย. (ป., ส. อวยว).
อภว : [อะภะวะ] น. ความไม่มี, ความเสื่อม, ความเสียหาย. (ป., ส.).
อภัพบุคคล : [อะพับพะบุกคน] น. คนไม่สมควร. (ป. อภพฺพปุคฺคล).
อภัพผล : [อะพับพะผน] น. ผลที่ไม่สมควร, ผลทราม.
อภัพ, อภัพ : [อะพับ, อะพับพะ] ว. ไม่สมควร, เป็นไปไม่ได้. (ป. อภพฺพ; ส. อภวฺย).
อภัยทาน : [อะไพยะทาน] น. การให้ความไม่มีภัย เช่น ให้อภัยทาน. ว. ที่ให้ความไม่มีภัย เช่น เขตอภัยทาน. (ป.).
อภัยโทษ : [อะไพยะโทด] (กฎ) ก. ยกโทษหรือเปลี่ยนโทษหนักเป็นเบา หรือลดโทษให้แก่ผู้ต้องคำพิพากษาให้ต้องรับโทษทางอาญาเมื่อคดี ถึงที่สุดแล้ว เป็นพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์ตามรัฐธรรมนูญ.
อภัย, อภัย : [อะไพ, อะไพยะ] น. ความไม่มีภัย, ความไม่ต้องกลัว. (ป., ส.), นิยมใช้ประกอบกับคําอื่น เช่น ขออภัย หมายความว่า ขอให้ยกโทษ ให้ขออย่าได้ถือโทษ, ให้อภัย หมายความว่า ยกโทษให้. ก. ยกโทษ เช่น ฉันอภัยให้เธอ.
อภิ : คําประกอบหน้าศัพท์ที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤต มีความหมาย ว่า ยิ่ง, วิเศษ, เหนือ, เช่น อภิรมย์ = ยินดียิ่ง, อภิญญาณ = ความรู้วิเศษ, อภิมนุษย์ = มนุษย์ที่เหนือมนุษย์ทั้งหลาย. (ป.).
อภิฆาต : ก. เข่นฆ่า, ทำลายล้างให้หมดสิ้น. น. การเข่นฆ่า, การทำลายล้าง ให้หมดสิ้น. (ป., ส.).
อภิจฉา : [อะพิดฉา] น. ความทะเยอทะยาน, ความกระวนกระวาย. (ป.).
อภิชฌา : [อะพิดชา] น. ความโลภ, ความอยากได้. (ป.).
อภิชน, อภิชน : [อะพิชน, อะพิชะนะ] น. ชนผู้สืบมาจากตระกูลสูง. (ป., ส.).
อภิชนาธิปไตย :
ดู อภิชน, อภิชน.
อภิชนาธิปไตย : [ทิปะไต, ทิบปะไต] น. ระบอบการปกครอง แบบหนึ่งที่มีอภิชนเป็นใหญ่. (ป. อภิ + ชน + อธิปเตยฺย). (อ. aristocracy).
อภิชัย : น. ความชนะ; การปราบปราม. (ป., ส.).
อภิชาตบุตร : น. บุตรที่มีคุณสมบัติสูงกว่าบิดามารดา, อติชาตบุตร ก็ว่า. (ส. อภิชาตปุตฺร; ป. อภิชาตปุตฺต).
อภิชาต, อภิชาต : [อะพิชาด, อะพิชาดตะ] ว. เกิดดี, มีตระกูล. (ป., ส.).
อภิชิต : ว. มีชัย, ชนะแล้ว. (ป., ส.).
อภิญญา, อภิญญาณ : [อะพินยา, อะพินยาน] น. ''ความรู้ยิ่ง'' ในพระพุทธศาสนามี ๖ อย่าง คือ ๑. อิทธิวิธิ การแสดงฤทธิ์ได้ ๒. ทิพโสต หูทิพย์ ๓. เจโตปริยญาณ ญาณรู้จักกําหนดใจผู้อื่น ๔. ปุพเพนิวาสานุสติญาณ การระลึกชาติได้ ๕. ทิพจักขุ ตาทิพย์ ๖. อาสวักขยญาณ ญาณรู้จักทําอาสวะให้สิ้นไป. (ป.; ส. อภิชฺ?า, อภิชฺ?าน).
อภิณห : [อะพินหะ] ว. เสมอ, ทุกวัน. (ป.).
อภิธรรม : [อะพิทํา] น. ชื่อปิฎกหนึ่งในพระไตรปิฎก ได้แก่ ๑. พระวินัยปิฎก ๒. พระสุตตันตปิฎก ๓. พระอภิธรรมปิฎก, ชื่อธรรมะชั้นสูง มี ๗ คัมภีร์ ได้แก่ ๑. สังคณี ๒. วิภังค์ ๓. ธาตุกถา ๔. ปุคคลบัญญัติ ๕. กถาวัตถุ ๖. ยมก ๗. ปัฏฐาน นิยมใช้สวดในงานศพ. (ส. อภิธรฺม; ป. อภิธมฺม).
อภิธาน : น. หนังสืออธิบายศัพท์เฉพาะเรื่อง เช่น อภิธานประวัติศาสตร์ไทย. (ป., ส.).
อภิไธย : น. ชื่อ. (ป. อภิเธยฺย; ส. อภิเธย).
อภินันทนาการ : น. ความยินดียิ่ง เช่น ด้วยอภินันทนาการ หมายถึง ให้ด้วยความยินดียิ่ง. (ป. อภินนฺทน + อาการ).
อภินันท, อภินันท์ : น. ความยินดียิ่ง, ความดีใจยิ่ง. (ป., ส.).
อภินัย : น. การแสดงละคร, การแสดงท่าทาง. (ป., ส.).
อภินิหาร : น. อํานาจแห่งบารมี, อํานาจบุญที่สร้างสมไว้, อํานาจเหนือปรกติ ธรรมดา. (ป. อภินีหาร; ส. อภิ + นิสฺ + หาร).
อภิเนษกรมณ์ : [อะพิเนดสะกฺรม] น. การออกบวชเพื่อคุณอันยิ่งใหญ่. (ส. อภิ + นิษฺกฺรมณ; ป. อภินิกฺขมน).
อภิบาล : ก. บํารุงรักษา, ปกครอง. (ป., ส. อภิปาล).
อภิปรัชญา : [อะพิปฺรัดยา, อะพิปฺรัดชะยา] น. ปรัชญาสาขาหนึ่ง ว่าด้วยความ แท้จริง ซึ่งเป็นเนื้อหาสําคัญของปรัชญา. (อ. metaphysics).
อภิปราย : [อะพิปฺราย] ก. พูดชี้แจงแสดงความคิดเห็น. (ส. อภิปฺราย).
อภิมหาอำนาจ : ว. เรียกประเทศที่มีอํานาจทางด้านเศรษฐกิจและทางทหารสูงกว่า ประเทศมหาอํานาจว่า ประเทศอภิมหาอำนาจ.
อภิมานะ : น. ความเย่อหยิ่ง, ความถือตัว. (ป., ส.).
อภิมุข : น. หัวหน้า เช่น เสนาภิมุข = หัวหน้าทหาร. ว. หันหน้าตรงไป, ตรงหน้า. (ป., ส.).
อภิรดี, อภิรติ : [อะพิระ] น. ความรื่นรมย์ยินดียิ่ง (มักใช้ในเรื่องรักใคร่). (ป., ส.).
อภิรมย์ : ก. รื่นเริงยิ่ง, ดีใจยิ่ง, ยินดียิ่ง; พักผ่อน; ใช้ว่า ภิรมย์ ก็มี. (ส.; ป. อภิรมฺม).
อภิรักษ์ : ก. รักษา, ระวัง, ป้องกัน. (ส.; ป. อภิรกฺข).
อภิรัฐมนตรี : (เลิก) น. ที่ปรึกษาชั้นสูงของพระมหากษัตริย์.