ขี้ม้า ๑ : ว. เรียกสีกากีแกมเขียวว่า สีขี้ม้า.
ขี้ม้า ๑ : ดูใน ขี้.
ขี้ม้า ๒ : น. ชื่อส้มพันธุ์หนึ่งของชนิด Citrus reticulata Blanco.
ขี่ม้าตีคลี : น. ชื่อท่ารำท่าหนึ่ง.
ขี่ม้าเลียบค่าย : น. ชื่อท่ารำท่าหนึ่ง.
ขี่ม้าส่งเมือง : น. ชื่อการเล่นของเด็กอย่างหนึ่ง ฝ่ายแพ้ต้องให้ฝ่ายชนะ ขี่หลังไปส่งถึงที่ฝ่ายชนะ.
ขี้มิ่น :
(ถิ่น-อีสาน, ปักษ์ใต้) น. ขมิ้น. (ดู ขมิ้น๑).
ขี้มูก : น. นํ้าเมือกที่ไหลออกทางจมูก.
ขี้เมฆ : (ปาก) น. เมฆ.
ขี้แมลงวัน : น. จุดดําเล็ก ๆ ที่ขึ้นตามร่างกาย, ราชาศัพท์ว่า พระปิลกะ.
ขี้แมว ๑ : ดูใน ขี้.
ขี้แมว ๑ : น. ชื่อขนมอย่างหนึ่งในพวกจันอับ.
ขี้แมว ๒ :
น. ชื่อมะขามพันธุ์ฝักเล็ก. (ดู มะขาม).
ขี้ไม่ให้หมากิน : (สํา) ก. ขี้เหนียว, ตระหนี่เหนียวแน่น.
ขี้ยอก : น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Mystacoleucus marginatus ในวงศ์ Cyprinidae รูปร่างทั่วไปคล้ายปลาตะเพียน เว้นแต่มีหนามแข็งยื่นจากต้นครีบหลัง ออกไปข้างหน้า, ชื่อนี้เรียกกันเฉพาะในเขตแม่นํ้าปิงเท่านั้น ในเขต แม่นํ้าน่านเรียก หนามไผ่, ปักษ์ใต้เรียก หญ้า.
ขี้ยา : น. กากของฝิ่นที่สูบแล้ว, คนติดฝิ่น, ขี้ฝิ่น ก็เรียก. ว. ติดฝิ่น.
ขี้แย : ว. มักร้องไห้บ่อย ๆ, ใจน้อย.
ขีระ : (แบบ) น. นํ้านม. (ป.).
ขี้รังแค : น. ขุยหนังหัว มีลักษณะเป็นผง ๆ สีขาว, ขี้ลม หรือ รังแค ก็เรียก.
ขี้ราดโทษล่อง : (สํา) ก. ทําผิดเอง แล้วกลับโทษผู้อื่น.
ขี้ริ้ว : น. เรียกผ้าเก่าที่ใช้เช็ดถูเป็นต้น. ว. ไม่สวย, ไม่งาม, บางทีใช้ เข้าคู่กับคำ ขี้เหร่ เป็น ขี้ริ้วขี้เหร่.
ขี้เรื้อน : น. เรื้อน. (ปาก) ว. ไม่มีคุณค่า เช่น คนขี้เรื้อน ของขี้เรื้อน.
ขี้เรื้อนกวาง : น. ชื่อโรคผิวหนังเรื้อรังชนิดหนึ่ง มีลักษณะเป็นผื่นคัน ทําให้ผิวหนังหนา หยาบ และอาจแตกมีนํ้าเหลืองไหลหรือตกสะเก็ด ในระยะหลัง มักเป็นตามบริเวณข้อเท้า หัวเข่า หรือบริเวณที่ที่มือ เอื้อมไปเกาถึง.
ขี้แรด :
(ถิ่น-ปักษ์ใต้) น. ต้นข่อยนํ้า. (ดู ข่อยนํ้า ที่ข่อย).
ขี้แรดล้อมปรวด : ดู ล้อมปรวด.
ขี้ลม ๑ : ดูใน ขี้.
ขี้ลม ๑ : น. ขุยหนังหัว มีลักษณะเป็นผง ๆ สีขาว, ขี้รังแค หรือ รังแค ก็เรียก.
ขี้ลม ๒ : น. ชื่อผักที่ขึ้นปกคลุมตามต้นไม้ชายทะเล มีสีเหลืองคล้ายฝอยทอง. (พจน. ๒๔๙๓).
ขี้ลอก : (ปาก) น. ดินที่ลอกขึ้นมาจากท้องร่อง.
ขี้ลีบ : (ปาก) น. ข้าวลีบ เช่น ชาวนาคัดเอาขี้ลีบออก.
ขี้เล็บ : (ปาก) ว. ใช้เปรียบของที่เล็กน้อย.
ขี้โล้ : น. เรียกน้ำมันที่เป็นขี้ตะกอนว่า น้ำมันขี้โล้; กะทิที่เคี่ยวจนเป็น น้ำมันใช้ทำอาหารบางอย่าง.
ขี้สูด : (ถิ่น-อีสาน) ดู ชันโรง.
ขี้หดตดหาย : (ปาก) ว. ใช้เป็นสำนวนประกอบคำ กลัว ว่า กลัวจน ขี้หดตดหาย หมายความว่า กลัวมาก.
ขี้หนอน :
[-หฺนอน] น. (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Zollingeria dongnaiensis Pierre ในวงศ์ Sapindaceae ขึ้นตามป่าโปร่งที่ตํ่า ผลมี ๓ ครีบ. (๒) ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Scleropyrum wallichianum (Wight et Arn.) Arn. ในวงศ์ Santalaceae ลําต้นมีหนามแข็ง ใบอ่อนและดอกเป็นพิษ อย่างแรง. (๓) ดู สําเภา๒.
ขี้หน้า : น. หน้า (ใช้ในความหมั่นไส้ รังเกียจ หรือ ดูหมิ่น) เช่น เกลียดขี้หน้า ขายขี้หน้า.
ขี้หนู ๑ : น. (๑) ชื่อพริกชนิด Capsicum frutescens L. ในวงศ์ Solanaceae เม็ดเล็ก, พริกแกว ก็เรียก. (๒) ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Coleus parvifolius Benth. ในวงศ์ Labiatae หัวกินได้ เรียกว่า มันขี้หนู.
ขี้หนู ๒ : น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำจากแป้งข้าวเจ้าโม่ทับน้ำ ยีให้ร่วนแล้วนึ่งให้สุก ใส่น้ำเชื่อม เคล้าให้ฟูเป็นเม็ดเล็ก ๆ คล้ายเม็ดทราย โรยด้วยมะพร้าว ทึนทึกขูด, (ราชา) ขนมทราย.
ขี้หมา : น. ก้อนขี้หมา, หัวขี้หมา ก็เรียก. (ดู ก้อนขี้หมา ที่ก้อน). (ปาก) ว. ไม่มีคุณค่า, ไร้สาระ, เช่น เรื่องขี้หมา ของขี้หมา.
ขี้หมูขี้หมา : (ปาก) ว. ไร้สาระ, ไม่สำคัญ, ไม่มีค่า, ไม่มีราคา.
ขี้หมูราขี้หมาแห้ง : ว. ไร้สาระ, ไร้ประโยชน์, เช่น เรื่องขี้หมูราขี้หมาแห้ง.
ขี้เหนียว : ว. ตระหนี่, ขี้ตืด ก็ว่า.
ขี้เหร่ : ว. ไม่สวย, ไม่งาม, บางทีใช้เข้าคู่กับคำ ขี้ริ้ว เป็น ขี้ริ้วขี้เหร่.
ขี้เหล็ก : น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Cassia siamea Lam. ในวงศ์ Leguminosae มักขึ้นตามริมนํ้าหรือป่าชื้น ดอกเหลืองดกเป็นช่อใหญ่ เนื้อไม้สีนํ้าตาลแก่หรือบางทีเกือบดํา มีลายเป็นเส้นสีแก่หรือสีอ่อนกว่าพื้น แข็ง เหนียว และหนักมาก ใช้ทําเครื่องเรือนและเครื่องใช้ต่าง ๆ ใบอ่อน และดอกกินได้.
ขี้ใหม่หมาหอม : (ปาก) ก. เห่อของใหม่.
ขี้อ้น :
น. (๑) ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดในสกุล Helicteres วงศ์ Sterculiaceae ลูกเป็นขน ๆ. (๒) ดู กระชับ๑.
ขี้อ้าย : น. (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Terminalia triptera Stapf. ในวงศ์ Combretaceae เปลือกชั้นในสีแสด รสฝาด ใช้เคี้ยวกับหมาก, กําจาย ก็เรียก, จันทบุรีเรียก หอมกราย. (๒) ชื่อไม้ต้น ๓ ชนิดในสกุล Walsura วงศ์ Meliaceae คือ ชนิด W. robusta Roxb., W. trichostemon Miq. และ W. villosa Wall.
ขึง : ก. ทําให้ตึง เช่น ขึงเชือก ขึงจอภาพยนตร์, ผูกสิ่งเป็นเส้นให้ยาวเหยียด ออกไปเป็นราว เช่น ขึงราว, โดยปริยายหมายถึงอาการคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น หน้าขึง.
ขึ้ง : ก. แค้น, เคือง, โกรธ, มักใช้เข้าคู่กับคําอื่น เช่น โกรธขึ้ง ขึ้งโกรธ ขึ้งเคียด.
ขึ้งโกรธ : ก. โกรธเอาจริงเอาจัง, โกรธมาก, โกรธขึ้ง ก็ว่า.