ปั๋ง ๒ :
(ถิ่น-พายัพ) น. ต้นปลัง. (ดู ปลัง).
ปังสุ์ : (แบบ) น. บงสุ์. (ป.).
ปังสุกุล : (แบบ) น. บังสุกุล. (ป.).
ปัจจัตตะ : (แบบ) ว. เฉพาะตน. (ป.).
ปัจจัตถรณ์ : [-ถอน] (แบบ) น. บรรจถรณ์. (ป.).
ปัจจันตคาม : น. บ้านปลายเขตแดน. (ป.).
ปัจจันตชนบท : น. ตําบลปลายเขตแดน.
ปัจจันตประเทศ : น. ประเทศปลายเขตแดน, ในวินัยหมายถึงที่อยู่ นอกออกไปจากมัชฌิมประเทศ. (ป.).
ปัจจันต-, ปัจจันต์ : [ปัดจันตะ-, ปัดจัน] (แบบ) ว. ที่สุดแดน, ปลายเขตแดน. (ป.).
ปัจจัย : น. เหตุอันเป็นทางให้เกิดผล, หนทาง, เช่น การศึกษาเป็นปัจจัย ให้เกิดความรู้ความสามารถ, องค์ประกอบ, ส่วนประกอบ, เช่น ปัจจัยในการผลิต, คำ ''ปัจจัย'' กับ คํา ''เหตุ'' มักใช้แทนกันได้; เครื่องอาศัยยังชีพ, เครื่องอาศัยเลี้ยงชีวิตของบรรพชิตใน พระพุทธศาสนา ๔ อย่าง คือ จีวร (ผ้านุ่งห่ม) บิณฑบาต (อาหาร) เสนาสนะ (ที่อยู่) คิลานเภสัช (ยา) รวมเรียกว่า จตุปัจจัย คือ ปัจจัย ๔, คือ ปัจจัย ๔, โดยปริยายหมายถึงเงินตราก็ได้ (มักใช้ แก่ภิกษุสามเณร); (ไว)ส่วนเติมท้ายธาตุหรือศัพท์เพื่อแสดง ความหมายเป็นต้น. (ป.).
ปัจจามิตร : น. ข้าศึก, ศัตรู. (ส. ปจฺจามิตฺร; ป. ปจฺจามิตฺต).
ปัจจุคมน์ : น. การลุกขึ้นรับ, การต้อนรับ, (สําหรับผู้น้อยแสดงต่อผู้ใหญ่). (ป. ปจฺจุคฺคมน).
ปัจจุทธรณ์ : [ปัดจุดทอน] (แบบ) น. การถอนคืน. ก. ถอนคืน (ในวินัยใช้คู่กับ อธิษฐาน ซึ่งแปลว่า ตั้งใจ เช่น อธิษฐานสบง คือตั้งใจให้เป็นสบง ครอง ภายหลังไม่อยากให้เป็นสบงครองก็ถอนคืนสบงนั้น เรียกว่า ปัจจุทธรณ์สบง). (ป.).
ปัจจุบัน : น. เวลาเดี๋ยวนี้, ทันที, เวลาไม่ใช่อดีต ไม่ใช่อนาคต เช่น เวลาปัจจุบัน, สมัยใหม่ เช่น แพทย์แผนปัจจุบัน; เรียกโรคภัยที่เกิดขึ้นในทันที ทันใดว่า โรคปัจจุบัน เช่น โรคลมปัจจุบัน. (ป. ปจฺจุปฺปนฺน).
ปัจจุบันทันด่วน : ว. กะทันหัน.
ปัจจุสกาล, ปัจโจสกาล : [ปัดจุดสะกาน, ปัดโจสะ-] น. เวลาเช้ามืด. (ป.).
ปัจจุส-, ปัจจูสะ : [ปัดจุดสะ-, ปัดจูสะ] (แบบ) น. เช้ามืด, ใกล้รุ่ง. (ป.).
ปัจจุสมัย : [ปัดจุดสะไหฺม] น. เวลาเช้ามืด. (ป. ปจฺจูสสมย).
ปัจจูหะ : (แบบ) น. ปรัตยูห์, อันตราย, ความขัดข้อง. (ป.).
ปัจเจกบุคคล : [ปัดเจกกะ-] น. บุคคลแต่ละคน.
ปัจเจก, ปัจเจก- : [ปัดเจก, ปัดเจกะ-, ปัดเจกกะ-] (แบบ) ว. เฉพาะตัว, เฉพาะบุคคล, เช่น ปัจเจกชน. (ป.).
ปัจเจกพุทธะ : [ปัดเจกกะ-] น. ชื่อพระพุทธเจ้าพวกหนึ่งที่ตรัสรู้ เฉพาะตัว มิได้สั่งสอนผู้อื่น. (ป.).
ปัจเจกโพธิ : [ปัดเจกกะโพด] น. ความตรัสรู้เฉพาะตัว คือ ความตรัสรู้ ของพระปัจเจกพุทธเจ้า. (ป.).
ปัจเจกสมาทาน : [ปัดเจกะสะมาทาน] น. การสมาทานศีลทีละ สิกขาบท เรียกว่า ปัจเจกสมาทาน, ถ้าสมาทานรวบท้าย เช่นว่า พุทฺธปญฺ?ตฺตํ อุโปสถํ สมาทิยามิ หรือ อฏฺ? สีลานิ สมาทิยามิ เรียกว่า เอกัชฌสมาทาน. (ป.).
ปัจโจปการกิจ : (แบบ) น. การที่บุคคลทําตอบแทนอุปการะของผู้อื่น. (ป. ปจฺโจปการ + กิจฺจ).
ปัจฉา : (แบบ) ว. ภายหลัง, เบื้องหลัง, ข้างหลัง. (ป.).
ปัจฉาภัต : น. เวลาภายหลังบริโภคอาหาร คือ ตั้งแต่เที่ยงแล้วไป. (ป.).
ปัจฉาสมณะ : น. สมณะผู้ตามหลัง คือ พระผู้น้อยมีหน้าที่เดิน ตามหลังพระผู้ใหญ่. (ป.).
ปัจฉิมชน : [ปัดฉิมมะ-] น. ชนที่เกิดภายหลัง.
ปัจฉิมทิศ : [ปัดฉิมมะทิด] น. ทิศตะวันตก.
ปัจฉิม, ปัจฉิม- : [ปัดฉิม, ปัดฉิมมะ-] ว. ตะวันตก; ภายหลัง, ทีหลัง, ข้างหลังสุด. (ป. ปจฺฉิม).
ปัจฉิมพรรษา : [ปัดฉิมมะพันสา, ปัดฉิมพันสา] น. ''พรรษาหลัง'', ช่วงระยะเวลาที่ภิกษุเข้าอยู่จำพรรษาหลัง คือตั้งแต่วันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๙ ถึงขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒, คู่กับ บุริมพรรษา หรือ ปุริมพรรษา. (ป. ปจฺฉิม + ส. วรฺษ).
ปัจฉิมภาค : [ปัดฉิมมะพาก] น. ส่วนเบื้องปลาย.
ปัจฉิมยาม : [ปัดฉิมมะ-] น. ยามหลัง, ยามสุดท้าย, ในบาลีแบ่งคืน ออกเป็น ๓ ยาม กำหนดยามละ ๔ ชั่วโมง เรียกว่า ปฐมยาม มัชฌิมยาม และปัจฉิมยาม ปัจฉิมยามกำหนดเวลาตั้งแต่ตี ๒ หรือ ๒ นาฬิกา ถึงย่ำรุ่ง หรือ ๖ นาฬิกา.
ปัจฉิมลิขิต : [ปัดฉิม-] น. ''เขียนภายหลัง'' คือหนังสือที่เขียนเพิ่ม เติมลงท้ายเมื่อเซ็นชื่อแล้ว, ใช้อักษรย่อว่า ป.ล.
ปัจฉิมวัย : [ปัดฉิมมะ-] น. วัยตอนปลาย, วัยชรา. (ป.).
ปัจฉิมวาจา : [ปัดฉิมมะ-] น. วาจาครั้งสุดท้าย. (ป.).
ปัจถรณ์ : [ปัดจะถอน] (แบบ) น. บรรจถรณ์. (ป. ปจฺจตฺถรณ).
ปัจนึก : [ปัดจะหฺนึก, ปัดจะนึก] (แบบ) น. ข้าศึก, ศัตรู. (ป. ปจฺจนีก).
ปัจยาการ : [ปัดจะยา-] (แบบ) น. อาการที่เป็นเหตุต่อเนื่องกัน คือ ปฏิจจสมุปบาท. (ป. ปจฺจยาการ).
ปัจเวกขณ์ : [ปัดจะเวก] (แบบ) น. การเห็นลงจําเพาะ, การพิจารณา. (ป. ปจฺจเวกฺขณ).
ปัชชร : [ปัดชอน] (แบบ) ก. ประชวร. (ป.).
ปัชชุน : (แบบ) น. เมฆ. (ป.).
ปัญจ- : [ปันจะ-] (แบบ) ว. เบญจ. (ป.).
ปัญจก, ปัญจกะ : [ปันจก, -จะกะ] (แบบ) น. เบญจก, หมวด ๕. (ป.).
ปัญจนที : น. แม่นํ้า ๕ สาย คือ ๑. คงคา ๒. ยมนา ๓. อจิรวดี ๔. สรภู ๕. มหี.
ปัญจม- : [ปันจะมะ-] (แบบ) ว. เบญจม, ที่ ๕. (ป.).
ปัญจมี : ว. ที่ ๕.
ปัญจมี : ดู ปัญจม-.
ปัญจมีดิถี : น. วัน ๕ คํ่า.