ป่อง ๓, ป่อง ๆ : ว. อาการของคนโกรธแกมงอน ในคําว่า โกรธป่อง ๆ.
ป่อง ๔ : (ถิ่น-อีสาน) น. ปล่อง, ช่อง, ล่อง.
ป้องกัน : ก. กั้นไว้เพื่อต้านทานหรือคุ้มครอง.
ป่องร่า : (โบ) น. อาการของคนคะนองไม่กลัวใคร ชวนวิวาทกับผู้อื่น. (ปรัดเล).
ปอด ๑ : (สรีร) น. อวัยวะทําหน้าที่เกี่ยวกับการหายใจอยู่ภายในร่างกาย ของคนหรือสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังเป็นส่วนมาก; ตัวสกาที่ข้าม เขตไปไม่ได้. ว. กลัวจนไม่กล้าทำอะไร.
ปอด ๒ : น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Sphenoclea zeylanica Gaertn. ในวงศ์ Sphenocleaceae ขึ้นตามที่ลุ่มนํ้าขัง ลําต้นอ่อน ดอกสีเขียว ๆ ขาว ๆ ใช้ทํายาได้, ผักปุ่มปลา ก็เรียก.
ปอด ๓ : ว. ลักษณะก้นที่สอบและแฟบ เรียกว่า ก้นปอด, โดยปริยายใช้เรียก สิ่งอื่นที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น มะม่วงก้นปอด.
ปอดชื้น : น. การอักเสบของหลอดลมที่มีเสมหะอยู่ด้วย ทางแพทย์ หมายถึง การคั่งของเลือดในปอดเนื่องจากการอักเสบ เป็นช่องทาง ให้เกิดปอดบวมได้.
ปอดบวม : น. ปอดอักเสบเนื่องจากเชื้อโรค.
ปอดแปด : ว. อ่อนน่วมอยู่ภายใน, มักใช้ประกอบกับคํา เหลว เป็น เหลวปอดแปด; อาการที่บ่นไม่รู้จักจบ, กระปอดกระแปด ก็ว่า.
ปอดลอย : (ปาก) ก. ใจไม่สู้ดีชักจะหวาด ๆ, ใช้ว่า ปอด ก็มี.
ปอดเหล็ก : น. เครื่องกลไกสร้างด้วยโลหะ ใช้ทําให้เกิดการบีบและ ขยายของทรวงอกในการหายใจแทนการเคลื่อนไหวตามธรรมชาติ ในเมื่อมีอัมพาตของกล้ามเนื้อ เช่นในโรคโปลิโอ. (ปาก) ก. อดทน แข็งแรง (ใช้แก่นักกีฬาประเภทวิ่ง).
ป้อน : ก. เอาอาหารส่งให้ถึงปากหรือใส่ปากให้กิน, โดยปริยายหมายถึง กิริยาอาการที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น เอาเงินป้อน; ส่งวัตถุดิบแก่ โรงงานเพื่อให้เครื่องจักรผลิตเป็นสิ่งสําเร็จรูปหรือทําให้เครื่องจักร เกิดพลังงาน.
ปอนด์ : น. ชื่อหน่วยเงินตราของอังกฤษเท่ากับ ๑๐๐ เพนซ์, ปอนด์สเตอร์ลิง ก็เรียก; ชื่อหน่วยมาตราชั่งของอังกฤษ เท่ากับ ๔๕๔ กรัม หรือ ๑๖ ออนซ์; เรียกกระดาษฟอกเนื้อดี สีขาว ที่ใช้พิมพ์หนังสือ มีคุณภาพ ดีกว่ากระดาษปรู๊ฟ ว่า กระดาษปอนด์. (อ. pound).
ปอน, ปอน ๆ : ว. ซอมซ่อ, มีลักษณะประหนึ่งว่าอัตคัด ขัดสน เช่น แต่งตัวปอน; เรียกของเลว ๆ ว่า ของปอน ๆ.
ปอเนาะ : (ถิ่น-ปักษ์ใต้) น. โรงเรียนที่สอนหนังสือและอบรมศาสนาอิสลาม.
ปอบ : น. ผีชนิดหนึ่งเชื่อกันว่าสิงอยู่ในตัวคน กินตับไตไส้พุงจนหมด แล้วออกไป คนนั้นก็ตาย.
ป้อแป้ : ว. อาการที่อ่อนแรงลง, มีกำลังน้อย.
ปอม :
(ถิ่น-อีสาน) น. กิ้งก่า. (ดู กิ้งก่า).
ป๋อม : ว. เสียงดังอย่างของมีนํ้าหนักตกนํ้า, โดยปริยายหมายถึงอาการที่ สูญหายไปอย่างของตกนํ้า เช่น หายป๋อมไปเลย.
ป้อม ๑ : น. หอรบ; ที่อยู่หรือที่พักซึ่งทำขึ้นใช้กันแดดกันฝน เช่น ป้อมตำรวจ.
ป้อม ๒, ป้อม ๆ : ว. กลม ๆ.
ปอมขาง : ดู ปอมข่าง ที่ ปอม.
ปอมข่าง : (ถิ่น-อีสาน) น. ชื่อกิ้งก่าขนาดใหญ่ชนิด Calotes mystaceus ในวงศ์ Agamidae หัวสีนํ้าเงิน แต่บางครั้งเปลี่ยนเป็นสีนํ้าตาลได้, ปอมขาง หรือ กะปอมขาง ก็เรียก.
ป้อมบังคับการ : (โบ) น. ที่ซึ่งมีที่กําบังแข็งแรงสําหรับใช้ในการ ควบคุมการใช้อาวุธและสั่งการเดินเรือในยามสงคราม.
ปอย ๑ : น. กลุ่มก้อนหรือกระจุกเล็ก ๆ ของสิ่งที่เป็นเส้นเป็นฝอยอย่างเส้นด้าย หญ้า ผม หรือขน เช่น ปอยผม, ลักษณนามเรียกกระจุกหรือกลุ่มก้อน ของสิ่งเช่นนั้น เช่น ผมปอยหนึ่ง ผม ๒ ปอย.
ป้อย ๑ : (ถิ่น) ก. แช่ง, ด่า.
ปอย ๒ : (ถิ่น-พายัพ) น. งานพิธีต่าง ๆ, ถ้างานใหญ่ เช่นประเพณีฉลองการ สร้างถาวรวัตถุของวัด เรียกว่า ปอยหลวง, ถ้างานเล็ก เช่นงานบวช เรียกว่า ปอยน้อย.
ป้อย ๒ : ว. แล้ว ๆ เล่า ๆ, มักใช้เข้าคู่กับคำ คลํา เมื่อรู้สึกเจ็บ ว่า คลําป้อย, ป้อย ๆ ก็ว่า.
ป้อยอ : ก. ตามใจหรือเอาใจจนเกินไป, ยกย่องเยินยอจนเกินพอดี, บํารุงบําเรอจนเกินไป.
ปอเลียงฝ้าย : ดู เลียงฝ้าย.
ปะ : ก. มาเจอกัน, มาประเชิญหน้ากัน; เอาวัตถุเช่นผ้าหรือไม้เป็นต้นปิดทับ ส่วนที่ชํารุดเป็นช่องเป็นรู เช่น ปะผ้า ปะว่าว, ปิดทับ เช่น ปะหน้า. ปะว่า สัน. ถ้าว่าเจอ.
ปะกน : น. ไม้ลูกสกัดฝาเรือนสําหรับเอากระดานกรุ, ลูกปะกน ก็เรียก.
ปะกัง : น. ชื่อโรคลมชนิดหนึ่ง ตามตําราแพทย์แผนโบราณว่า ทําให้มีอาการ ปวดหัวเวลาเช้า ๆ ปวดกระบอกตา เมื่อเห็นแดดจะลืมตาไม่ขึ้น เรียกว่า ลมปะกัง, ตะกัง ก็ว่า.
ปะกาปะกัง : ว. เก้ ๆ กัง ๆ, งก ๆ เงิ่น ๆ.
ปะการัง : น. ชื่อสัตว์ทะเลไม่มีกระดูกสันหลัง จําพวกเดียวกับดอกไม้ทะเล แต่ละตัวมีรูปร่างทรงกระบอก ส่วนใหญ่มีขนาดเล็กอยู่รวมกันเป็น กระจุก สร้างหินปูนออกมาพอกทับถมกันเป็นโครงรูปร่างต่าง ๆ อาศัยและเจริญเติบโตในทะเลตื้นเขตร้อน ที่พบมากในน่านนํ้าไทย คือ ชนิด Porites lutea และ ปะการังเขากวาง ในสกุล Acropora, โครงสร้างของตัวปะการังที่เกาะติดอยู่กับที่และมีซากปะการังตาย ทับถมเพิ่มพูนขึ้นตามลําดับ เรียกว่า หินปะการัง, ถ้ามากจนเป็นโขด เกาะ หรือ เทือก ก็เรียกว่า โขดปะการัง เกาะปะการัง หรือ เทือก ปะการัง, บางทีเรียกเป็น กะรัง.
ปะกำ : น. ไม้ที่ทําเป็น ๒ ขาสําหรับคาบไม้อื่น, ลูกตั้งฝาที่คาบพรึง.
ปะขาว : น. ชายผู้จําศีลนุ่งห่มผ้าขาว, ลักษณนามว่า คน; (โบ) ตําแหน่งข้าราชการ ชั้นขุนหมื่นพวกหนึ่ง, คู่กับ ประแดง.
ปะงับปะง่อน : ว. ปะหงับปะง่อน.
ปะงาบ, ปะงาบ ๆ : ว. อาการที่อ้าปากแล้วหุบปาก, อาการที่หายใจทางปาก (เป็นอาการ ของคนและสัตว์ที่เหนื่อยหอบหรือใกล้จะตาย), งาบ ๆ พะงาบ หรือ พะงาบ ๆ ก็ว่า.
ปะตาปา : น. นักบวช. (ช.).
ปะตาระกาหลา : [-หฺลา] น. เทวดาผู้ใหญ่. (ช.).
ปะติดปะต่อ : ก. เอาสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ มาติดมาต่อกัน.
ปะติยาน : น. กระจัง ๒ ข้างพระราชยาน.
ปะเตะ : ก. เตะ, ฟาดด้วยหลังเท้า.
ปะทะ : ก. โดนกัน, กระทบกัน, เช่น เรือปะทะกัน ข้างเรือปะทะกัน, ประจัญกัน เช่น กองทัพปะทะกัน, ต้านไว้ เช่น ยกทัพไปปะทะข้าศึก.
ปะทะปะทัง : ก. พยุงไว้, ทานไว้, ประคองไว้.
ปะทุ : ก. แตกหรือผุดออกมาด้วยแรงเบ่งดัน เช่น ภูเขาไฟปะทุ ถ่านปะทุ; โดยปริยายหมายถึงกิริยาที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น เพ่งจนตาจะปะทุ.
ปะทุน : ดู กะทุน.
ปะบุก : น. เรียกงูกะปะที่มีสีคลํ้าว่า งูปะบุก.