มณีพืช : น. ต้นทับทิม. (ส. มณิพีช).
มณีรัตน์ : น. แก้วมณี. (ป. มณิรตน; ส. มณิรตฺน).
มณีราค : [-ราก] น. สีแดงเสน. (ส.).
มณีศิลา : น. หินแก้ว. (ส.).
มด ๑ : น. ชื่อแมลงหลายชนิดในวงศ์ Formicidae ส่วนท้องปล้องที่ ๑ หรือ ปล้องที่ ๑ และปล้องที่ ๒ ซึ่งติดกับอกคอดกิ่ว ด้านหลังปล้องท้องดังกล่าวมีโหนกสูงขึ้น ซึ่งอาจจะโค้งมนหรือเป็นแผ่นแบน ลักษณะนี้ทําให้มดแตกต่างไปจากต่อ แตน และ ปลวก.
มด ๒ : น. หมอเวทมนตร์, หมอผี, ถ้าเป็นผู้ชาย เรียกว่า พ่อมด, ถ้าเป็นผู้หญิง เรียกว่า แม่มด; ใช้เป็นคําประกอบกับคํา หมอ เป็น มดหมอ หมายความว่า หมอทั่ว ๆ ไป.
มดดำ : น. ชื่อมดหลายชนิดในวงศ์ Formicidae สีดําเป็นมันตลอดทั้งตัว ยาว ๕-๖ มิลลิเมตร ทํารังอยู่บนต้นไม้โดยเฉพาะตามซอกของต้นไม้และพวกผลไม้ ต่าง ๆ เมื่อถูกจับต้องจะส่งกลิ่นเหม็นฉุนออกมาป้องกันตัว ที่พบบ่อย เช่น ชนิด Dolichoderus bituberculatus, Cataulacus granulatus.
มดแดง : น. ชื่อมดชนิด Oecophylla smaragdina ในวงศ์ Formicidae ลูกรังลําตัวยาวประมาณ ๑ เซนติเมตร สีส้มหรือนํ้าตาลปนแดงตลอด รวมทั้งหนวดและขา ตาเล็ก สีนํ้าตาลแก่ ทํารังอยู่ตามต้นไม้โดยใช้ ใบไม้มาห่อกันเข้า เวลาถูกรบกวนจะป้องกันตัวโดยปล่อยกรดออก มาแล้วกัดให้เกิดแผลทําให้เกิดอาการแสบร้อน, มดส้ม ก็เรียก.
มดแดงเฝ้ามะม่วง : (สํา) น. ชายที่ปองรักหญิงบ้านใกล้หรือที่อยู่ใกล้ กัน และคอยกีดกันไม่ให้ชายอื่นมารัก, มดแดงแฝงพวงมะม่วง ก็ว่า.
มดเท็จ : ว. โกหกหลอกลวง, มักใช้เข้าคู่กับคำ โป้ปด เป็น โป้ปดมดเท็จ.
มดยอบ : น. ยางหอมสีแดงอมเหลืองหรือนํ้าตาลอมแดงได้จากรอยแตกของเปลือก หรือจากการกรีดเปลือกไม้ต้นหลายชนิดในสกุล Commiphora วงศ์ Burseraceae เช่น ชนิด C. abyssinica (Berg) Engl., C. molmol Engl. ใช้ทํายา แต่งกลิ่น เครื่องสําอางและใช้ในพิธีทางศาสนา.
มดลูก : น. อวัยวะภายในอันเป็นที่ตั้งครรภ์.
มดส้ม :
ดู มดแดง ที่ มด๑.
มดสัง :
(ถิ่น-ปักษ์ใต้) น. อีเห็น. (ดู อีเห็น).
มดหมอ : (ปาก) น. หมอทั่วไป.
มดาย : [มะ-] น. แม่. (ข.).
มดี : [มะ-] คําเติมท้ายคําอื่นที่เป็นนามในคําที่มาจากบาลีและสันสกฤตเฉพาะที่มีสระ อิ อุ อยู่ท้าย หมายความว่า มี เช่น สิริมดี พันธุมดี, ตามหลักไวยากรณ์ เป็นเพศหญิง. (ป., ส. มตี).
มตกภัต : [มะตะกะพัด] น. ข้าวที่ทําบุญอุทิศให้คนตาย. (ป. มตกภตฺต).
มตกะ : [มะตะกะ] น. คนตายแล้ว, ผู้ตายแล้ว. ว. ของผู้ตายแล้ว. (ป.; ส. มฺฤตก).
มต-, มตะ : [มะตะ-] ก. ตายแล้ว. (ป.; ส. มฺฤต).
มติ : [มะติ] น. ความเห็น, ความคิดเห็น, เช่น ที่ประชุมลงมติ มติของข้าพเจ้า, ความรู้; ข้อวินิจฉัยญัตติที่เสนอต่อที่ประชุม. (ป., ส.).
มติมหาชน : น. ความคิดเห็นหรือท่าทีของประชาชนกลุ่มใหญ่ที่เห็นพ้องต้องกันใน เรื่องใดเรื่องหนึ่ง.
มทนะ : [มะทะ-] น. กามเทพ. (ส.).
มทนียะ : [มะทะ-] ว. เป็นที่ตั้งแห่งความเมา, ที่ควรเมา. (ป.).
มทะ : [มะทะ] น. ความเมา; นํ้ามันช้างที่ตกมัน; สภาพช้างที่ตกมัน. (ป., ส.).
มธุ : [มะ-] น. นํ้าหวาน, นํ้าผึ้ง. (ป., ส.).
มธุกร : [-กอน] น. ผู้ทํานํ้าหวาน คือ แมลงผึ้ง. (ป., ส.).
มธุกรี : [-กะรี] น. แมลงผึ้งตัวเมีย. (ป.; ส. มธุกรินฺ).
มธุการี : น. แมลงผึ้ง. (ป.; ส. มธุการินฺ).
มธุโกศ : น. รวงผึ้ง. (ส.).
มธุตฤณ : [-ตฺริน] น. อ้อย. (ส.).
มธุปฎล : [-ปะดน] น. รวงผึ้ง. (ป., ส. มธุปฏล).
มธุปะ : น. ผู้ดื่มนํ้าหวาน คือ แมลงผึ้ง. (ป., ส.).
มธุปายาส : น. ข้าวปายาสเจือนํ้าผึ้ง ใช้เป็นของหวานในงานรื่นเริง. (ป.).
มธุพรต : [-พฺรด] น. แมลงผึ้ง. (ส. มธุวฺรต).
มธุมักขิกา : น. แมลงผึ้ง. (ป.; ส. มธุมกฺษิกา).
มธุมิศร : [-มิด] ว. เจือนํ้าหวาน. (ส.).
มธุรตรัย : น. ของอร่อยทั้ง ๓ คือ นํ้าตาล นํ้าผึ้ง เนย. (ส. มธุรตฺรย).
มธุรพจน์ : น. ถ้อยคําไพเราะ; ผู้มีถ้อยคําไพเราะ. (ส. มธุรวจน).
มธุร-, มธุระ : [มะทุระ-] น. อ้อยแดง; ความหวาน, ความไพเราะ. ว. หวาน, ไพเราะ. (ป., ส.).
มธุรส : น. นํ้าผึ้ง, รสหวาน, อ้อย. ว. ไพเราะ เช่น มธุรสวาจา. (ป., ส.).
มธุลีห์ : น. แมลงผึ้ง. (ป.; ส. มธุลิห).
มธุเศษ : น. ขี้ผึ้ง. (ส.).
มธุสร : [-สอน] น. เสียงหวาน. (ป.; ส. มธุสฺวร).
ม่น : (ถิ่น-อีสาน) ก. ซุก, แทรก.
มน ๑ : ก. อยู่กับที่ (ใช้แก่ดาวนพเคราะห์ ซึ่งปรากฏแก่ตาเป็น ๓ ทาง คือ เสริด ว่า ไปข้างหน้า, พักร ว่า ถอยหลัง, มน ว่า อยู่กับที่).
มน ๒ : ว. กลม ๆ, โค้ง ๆ, ไม่เป็นเหลี่ยม, เช่น ทองหลางใบมน ขอบโต๊ะมน ปกเสื้อมน.
มน ๓, มน- : [มะนะ, มน, มะนะ-] น. ใจ. (ป.).