ยุคันตวาต : [ยุคันตะ] น. ลมในที่สุดยุค หมายความว่า ลมที่มาทําลาย โลกเมื่อสิ้นยุค. (ป.).
ยุคันธร : น. ยุคนธร. (ป.). (ดู ยุคนธร ที่ ยุค๑).
ยุคุนธร : น. ยุคนธร. (ดู ยุคนธร ที่ ยุค๑).
ยุง : น. ชื่อแมลงขนาดเล็กหลายชนิดในวงศ์ Culicidae โดยทั่วไปลําตัวยาว ๓๖ มิลลิเมตร มีปีก ๑ คู่ ปีกมีเกล็ดติดอยู่ตามเส้นปีกและอาจคลุมไป ถึงหัวและลําตัวด้วย หนวดยาวขนที่ปกคลุมหนวดของตัวเมียสั้น ของ ตัวผู้ยาว ปากเป็นชนิดเจาะดูด เช่น ยุงรําคาญในสกุล Culex ยุงลาย ใน สกุล Aedes ยุงก้นปล่องในสกุล Anopheles เฉพาะตัวเมียกินเลือด.
ยุ่ง : ว. อาการของสิ่งที่เป็นเส้นเป็นฝอยสับสนพัวพันกันถึงกับต้องสางจึง จะเป็นระเบียบเรียบร้อยได้ เช่น ผมยุ่ง ไหมพันกันยุ่ง, ไม่เรียบร้อย เช่น เขียนหนังสือยุ่งอ่านไม่ออก ข้าวของปนกันยุ่ง, อาการที่ทำให้สับสน เช่น ทำเรื่องยุ่ง, เรียกผู้ที่ชอบทำให้สับสนวุ่นวายว่า ตัวยุ่ง. ก. เข้ามา เกี่ยวข้องพัวพันโดยไม่จำเป็น เช่น อย่าไปยุ่งเรื่องของเขา อย่าไปยุ่งกับ เขา, มีธุระพัวพันมาก เช่น กำลังยุ่งอย่ามากวนใจ, วุ่นวายไม่เป็นปรกติ เช่น ยุ่งกันไปทั้งบ้าน.
ยุ้ง : น. สิ่งปลูกสร้างสําหรับเก็บข้าวเปลือกข้าวโพดเป็นต้นประจําบ้าน.
ยุงกวาด : ดู หญ้าขัดใบยาว ที่ หญ้าขัด.
ยุ่งขิง : (ปาก) ว. ยุ่งมาก, นุงนัง, สับสนวุ่นวาย.
ยุ่งใจ : ก. กังวลวุ่นวายใจ เช่น เรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ก็ทำให้ยุ่งใจได้.
ยุงปัด ๑ : ดู หญ้าขัดใบยาว ที่ หญ้าขัด.
ยุงปัด ๒ : น. ไม้สําหรับปัดกวาดผง ทําด้วยต้นขัดมอน, ทางพายัพเรียกว่า ไม้ยู.
ยุงปัดแม่ม่าย : ดู หญ้าขัด.
ยุ่งยาก : ว. สลับซับซ้อนสางออกยาก เช่น ปัญหาการเงินยุ่งยาก.
ยุ่งยิ่ง : ก. ยุ่งจุก ๆ จิก ๆ เช่น ยุ่งยิ่งเรื่องปัญหาครอบครัว.
ยุ่งสมอง : ก. ทำให้ความคิดสับสน เช่น อย่าเอาเรื่องนี้มาคิดให้ยุ่งสมอง.
ยุ่งเหมือนยุงตีกัน : (สํา) ว. ยุ่งเหยิง, สับสนปนเปกัน.
ยุ่งเหยิง : ว. ยุ่งกันใหญ่, วุ่นวายไม่มีระเบียบ, เช่น การจลาจลทำให้ บ้านเมืองยุ่งเหยิง.
ยุด : ก. ฉุดไว้ เช่น ยุดมือ, ดึงไว้ เช่น ครุฑยุดนาค, รั้งไว้ เช่น ยุดไว้เป็น ตัวประกัน.
ยุต ๑ : [ยุด] ก. ประกอบ. (ป. ยุตฺต; ส. ยุกฺต).
ยุต ๒ : [ยุด] น. เศษด้ายเศษผ้าใช้เช็ดน้ำมันเครื่องเป็นต้นใช้แล้วทิ้งไป.
ยุติ ๑ : [ยุดติ] ก. ชอบ, ถูกต้อง. (ป. ยุตฺติ; ส. ยุกฺติ).
ยุติ ๒ : [ยุดติ] ก. ตกลง, จบ, เลิก, เช่น เรื่องนี้ยุติแล้ว ไม่ต้องพิจารณาอีกต่อไป.
ยุติธรรม : น. ความเที่ยงธรรม, ความชอบธรรม, ความชอบด้วยเหตุผล, เช่น ศาลย่อมทรงไว้ซึ่งความยุติธรรม; ชื่อกระทรวงที่มีอํานาจหน้าที่ เกี่ยวกับการศาลยุติธรรม แต่ไม่รวมถึงการพิจารณาพิพากษาอรรถคดี. ว. เที่ยงธรรม, ไม่เอนเอียงเข้าข้างใดข้างหนึ่ง, ชอบด้วยเหตุผล, เช่น ราคายุติธรรม กรรมการตัดสินอย่างยุติธรรม.
ยุทธการ : น. การรบ, การทําสงคราม.
ยุทธนา : (กลอน) น. สงคราม, การรบพุ่ง.
ยุทธนาการ : น. อาการที่รบกัน, การรบกัน.
ยุทธนาธิการ : น. หน้าที่แห่งการรบ, หน้าที่แผนกการรบ.
ยุทธนาวี : น. สงครามทางเรือ เช่น ยุทธนาวีที่เกาะช้าง.
ยุทธปัจจัย : น. สิ่งของทั้งปวงที่มิใช่ยุทธภัณฑ์ แต่เป็นสิ่งเกื้อกูลต่อ การรบ เช่น อาหาร ยา เคมีภัณฑ์ รวมถึงสัตว์พาหนะด้วย.
ยุทธภัณฑ์ : (กฎ) น. อาวุธ เครื่องอุปกรณ์ของอาวุธ สารเคมี สารชีวะ สาร รังสี หรือเครื่องมือเครื่องใช้ที่อาจนําไปใช้ในการรบหรือการสงครามได้.
ยุทธภูมิ : น. สนามรบ.
ยุทธ, ยุทธ์ : [ยุดทะ] น. สงคราม, การรบพุ่ง. (ป., ส.).
ยุทธโยธา : น. งานช่างที่เกี่ยวกับทหาร เช่น การขุดคูสนามเพลาะ.
ยุทธวิธี : น. วิธีและอุบายของการรบ.
ยุทธวินัย : (โบ) น. กฎของการรบ.
ยุทธศาสตร์ : น. วิชาว่าด้วยการพัฒนาและการใช้อำนาจทางการเมือง เศรษฐกิจ จิตวิทยา และกำลังรบทางทหารตามความจำเป็นทั้งในยาม สงบและยามสงคราม. ว. ที่มีความสำคัญทางการเมือง เศรษฐกิจ จิตวิทยา และกำลังรบทางทหาร ทั้งในยามสงบและยามสงคราม เช่น จุดยุทธศาสตร์.
ยุทธหัตถี : น. การต่อสู้กันด้วยอาวุธบนหลังช้าง เป็นวิธีการรบอย่าง กษัตริย์ในสมัยโบราณ เช่น พระนเรศวรทรงทำยุทธหัตถีกับพระมหา อุปราชา, การชนช้าง ก็ว่า.
ยุทโธปกรณ์ : น. วัสดุอุปกรณ์ทั้งปวงและยุทธภัณฑ์ทุกชนิดซึ่งใช้ใน ราชการทหาร รวมทั้งเครื่องมือยานยนตร์ ชิ้นส่วนอะไหล่สาธารณูปโภค อันจำเป็นเพื่อปฏิบัติการรบหรือเพื่อดำรงและสนับสนุนกิจกรรมทาง ทหารโดยไม่คำนึงถึงว่าจะมีความมุ่งหมายทางธุรการหรือทางการรบ.
ยุทโธปกรณ์ :
ดู ยุทธ, ยุทธ์.
ยุบ : ก. ทรุด เช่น ดั้งจมูกยุบ, บุบเข้าไป เช่น หัวกะโหลกยุบ หน้าหม้อรถยนต์ ยุบ, ลด, ลดลง, เช่น พุงยุบ ฝียุบ, เรียกจังหวะรำของโขนละครเมื่อทำตัว ให้เตี้ยลงหลังจากยืดตัวขึ้นก่อนแล้ว; เลิก, ยกเลิก, เช่น ยุบกระทรวง ยุบ ตำแหน่ง; ทำให้หลอมละลายเพื่อทำให้เป็นอีกอย่างหนึ่ง เช่น ยุบกำไล ทำแหวน.
ยุบยอบ : ก. น้อยลง, จนลง, ขัดสนลง, เช่น ใช้เท่าไร ๆ เงินก็ไม่ยุบยอบ.
ยุบยับ : ว. อาการที่เสียแล้วเสียอีก, ย่อยยับ, เช่น เสียเงินยุบยับ.
ยุบยิบ : ว. ละเอียดเกินไป, ถี่ถ้วนเกินไป, เช่น ตรวจยุบยิบ คิดยุบยิบทุกบาท ทุกสตางค์; อาการคันน้อย ๆ ทั่วทั้งตัวหรือเฉพาะบริเวณใดบริเวณหนึ่ง เช่น คันยุบยิบไปทั้งตัว คันจมูกยุบยิบ.
ยุ่บ, ยุ่บยั่บ : ว. อาการที่เคลื่อนไหวกระดุบกระดิบของสัตว์เล็ก ๆ อย่างหนอน มด ปลวก จำนวนมาก ๆ เช่น มดขึ้นยุ่บ หนอนไต่ยุ่บยั่บ, โดยปริยายใช้แก่ คนจำนวนมาก ๆ เช่น ที่สนามหลวงคนเดินขวักไขว่ยุ่บยั่บไปหมด.
ยุบล : น. ข้อความ, เรื่องราว.
ยุพ : [ยุบพะ] ว. หนุ่ม, สาว. (ป., ส. ยุว).
ยุพดี : [ยุบพะดี] น. หญิงรุ่น, หญิงสาว. (ป., ส. ยุวตี).
ยุพยง, ยุพเยาว์ : น. หญิงกําลังสาวสวย, นางงาม.
ยุพราช, ยุพราชา : น. รัชทายาทที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวสถาปนาขึ้นเป็น ตําแหน่งสมเด็จพระยุพราช โดยพระราชทานยุพราชาภิเษกหรือโดยพิธี อย่างอื่นสุดแท้แต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ.
ยุพราช, ยุพราชา : ดู ยุพ.