แผล : [แผฺล] น. เนื้อหนังที่แตกแยกออกเพราะเป็นโรคหรือถูกของมีคม เป็นต้น เช่น ขาเป็นแผล; รอยชํารุด เช่น ทุเรียนเป็นแผล เนื้อผลไม้ เป็นแผล.
แผลเก่า : (สํา) น. ความเจ็บชํ้าที่ฝังใจอยู่ไม่รู้ลืม.
แผลง : [แผฺลง] ก. แปลงสิ่งเดิมให้เพี้ยนแปลกไป เช่น แผลงสระ แผลง พยัญชนะ. ว. ที่แตกต่างไปจากปรกติ เช่น เล่นแผลง คําแผลง.
แผลงฤทธิ์, แผลงฤทธิ์แผลงเดช : (ปาก) ก. อาละวาดด้วยความโกรธ เพราะถูกขัดใจ, ออกฤทธิ์ ก็ว่า.
แผลงศร : ก. ยิงลูกธนูออกไปด้วยแรงแห่งฤทธิ์.
แผล็บ ๑, แผล็บ ๆ : [แผฺล็บ] ว. ชั่วระยะเวลาเดี๋ยวเดียวอย่างฟ้าแลบ เช่น โผล่แผล็บ ทําแผล็บเดียวเสร็จ แลบลิ้นแผล็บ ๆ, แพล็บ หรือ แพล็บ ๆ ก็ว่า.
แผล็บ ๒ : [แผฺล็บ] ว. เป็นเงา, ใช้แก่คำ มัน ในคำว่า มันแผล็บ.
แผลเป็น : น. แผลที่หายแล้ว แต่ยังมีรอยอยู่.
แผลริมแข็ง : น. แผลที่อวัยวะสืบพันธุ์เนื่องจากเชื้อกามโรคซิฟิลิส จะเกิดเป็นตุ่มขึ้นก่อนแล้วแตกเป็นแผล ลักษณะก้นแผลเรียบ ขอบ นูนแข็ง แผลมักสะอาด ไม่รู้สึกเจ็บ.
แผลริมอ่อน : น. แผลที่อวัยวะสืบพันธุ์เนื่องจากเชื้อกามโรคชนิด Haemophilus ducreyi จะเกิดเป็นตุ่มขึ้นก่อน แล้วแตกเป็นแผล ลักษณะขอบแผลอ่อนคล้ายแผลเปื่อย เลือดออกง่าย เจ็บ และ บางครั้งต่อมนํ้าเหลืองบริเวณขาหนีบจะบวมโต.
แผล็ว : [แผฺล็ว] ว. รวดเร็ว (มักใช้แก่กริยากระโดด) เช่น กระโดดแผล็ว.
แผละ ๑ : [แผฺละ] ว. เสียงดังเช่นนั้น; แสดงอาการอ่อนกําลัง เช่น ล้มแผละ.
แผละ ๒ : น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง, แพละ ก็ว่า.
แผ้ว ๑ : ก. ทําให้เตียน สะอาด หรือหมดสิ้นไป, มักใช้ประกอบกับคําอื่น เช่น แผ้วถาง แผ้วกวาด. ว. สะอาด, หมดจด, บริสุทธิ์, มักใช้เข้าคู่ กับคํา ผ่อง เป็น ผ่องแผ้ว.
แผ้ว ๒ : น. เสือปลาขนาดใหญ่. (ดู เสือปลา ที่ เสือ๑).
แผ่ว, แผ่ว ๆ : ว. เบา ๆ เช่น เสียงแผ่ว คือเสียงเบาเกือบไม่ได้ยิน หายใจแผ่ว คือ หายใจเบาจนเกือบไม่รู้สึกว่าหายใจ วาดแผ่ว ๆ คือวาดเบา ๆ พอ ให้เห็น ปัดแผ่ว ๆ คือปัดเบา ๆ พอให้หมดฝุ่นละออง.
แผ้วพาน : ก. รบกวน เช่น ภัยอันตรายอย่าได้แผ้วพาน.
แผ่สองสลึง : (ปาก) ว. อาการที่นอนหงายมือตีนเหยียดออกไปเต็มที่.
แผ่หลา : (ปาก) ว. อาการที่นอนเหยียดแขนขาเต็มที่.
แผ่อำนาจ : ก. แสดงอํานาจ, ขยายอํานาจ.
โผ ๑ : ก. อ้าแขนโถมตัวเข้าหา, โดยปริยายหมายถึงกิริยาอาการคล้ายคลึง เช่นนั้น เช่น นกโผลงจับกิ่งไม้.
โผ ๒ : (ปาก) น. บัญชีรายชื่อบุคคลที่เตรียมไว้ล่วงหน้า. (จ. โผว ว่า บัญชี).
โผง : ว. เสียงดังเช่นนั้น เช่น ไม้หักโผง ปลาฮุบโผง; โดยปริยายหมายความ ว่า ไม่ยับยั้งอ้อมค้อม (ใช้ในลักษณะอาการที่นึกจะพูดก็พูดออกมา ตรง ๆ ไม่เกรงใจ), โผงผาง ก็ว่า.
โผงผาง : ว. ลักษณะการพูดตรง ๆ ไม่เกรงใจ, ไม่ยับยั้งอ้อมค้อม, โผง ก็ว่า.
โผงเผง : ก. เอ็ดอึงเป็นทํานองเกะกะเกเร.
โผฏฐัพธรรม : น. สิ่งที่รู้สึกได้ด้วยกาย, สิ่งที่สัมผัสได้ด้วยกาย.
โผฏฐัพ, โผฏฐัพพะ : [โผดถับพะ] น. สิ่งที่มาถูกต้องกาย คือ สิ่งที่เย็น ร้อน อ่อน แข็ง หยาบ ละเอียด. (ป.).
โผน : ก. ทําให้ตัวโลดลอยออกไป, อาการที่กระโดดเข้าไปทันที.
โผเผ : ว. อ่อนเพลีย, ไม่มีแรง.
โผย : ก. โปรย, ออก, เช่น โผยผล.
โผล่ : [โผฺล่] ก. ผุดขึ้น, สูงขึ้น, เช่น โผล่ขึ้นมาจากน้ำ; ชะโงกออกมา, เยี่ยมออกมา, เช่น โผล่หัวออกมาจากรัง, ยื่นออกให้ปรากฏ เช่น โผล่หน้า.
โผลกเผลก : [โผฺลกเผฺลก] ว. กะโผลกกะเผลก, อาการเดินไม่ปรกติ คือยกขา ข้างหนึ่งไม่ได้ระดับกับอีกข้างหนึ่งอย่างคนขาพิการเดิน, อาการ ที่เดินไปด้วยความลำบากหรือเคลื่อนไปบนพื้นที่ที่ขรุขระลุ่ม ๆ ดอน ๆ, โขยกเขยก ก็ว่า.
โผละ : [โผฺละ] ว. เสียงดังอย่างเสียงทุบมะพร้าวให้แตก.
โผอน ๑ : [ผะโอน] น. ผอูน, น้องหญิง.
โผอน ๒ : ก. น้อมไป, โน้มไป, ทําให้อ่อนตาม.
โผะ : ว. เสียงที่หมอและควาญช้างร้องเมื่อทําพิธีบํารูงาช้าง เป็นการ เยาะเย้ยเมื่อรําท่าต่าง ๆ แล้ว.
ไผ : (ถิ่นพายัพ, อีสาน) ส. ใคร.
ไผ่ : น. ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดและหลายสกุลในวงศ์ Gramineae ขึ้นเป็นกอ ลําต้นเป็นปล้อง ๆ เช่น ไผ่จีน (Arundinaria suberecta Munro) ไผ่ป่า (Bambusa arundinacea Retz.) ไผ่สีสุก (B. flexuosa Munro และ B. blumeana Schult.) ไผ่ไร่ (Gigantochloa albociliata Munro) ไผ่ดํา (Phyllostachys nigra Munro).
ไผท : [ผะไท] น. แผ่นดิน. (ข. ไผฺท).
ไผทโกรม : [โกฺรม] น. แผ่นดินตํ่า หมายความว่า ใต้หล้า คือ พื้นโลกเรานี้.
ไผ่ผัง : ก. ไปเร็ว, วิ่งเร็ว. (เพี้ยนมาจาก ผายผัง).
ฝ : พยัญชนะตัวที่ ๒๙ นับเป็นพวกอักษรสูง.
ฝน ๑ : น. นํ้าที่ตกลงมาจากเมฆเป็นเม็ด ๆ; ลักษณนามใช้นับอายุ หมายความว่า รอบปี, ขวบปี, เช่นควาย ๓ ฝน คือ ควายที่มีอายุ ๓ ปี เขาผ่านร้อน ผ่านหนาวมา ๑๘ ฝน.
ฝน ๒ : ก. ถู เช่น ฝนยา; ลับ เช่น ฝนมีด.
ฝนชะช่อมะม่วง : น. ฝนที่ตกเล็กน้อยประปรายในเดือนมกราคมถึง เดือนมีนาคม ซึ่งเป็นระยะที่มะม่วงออกช่อพอดี, ฝนชะลาน ก็เรียก.
ฝนชะลาน : น. ฝนชะช่อมะม่วง ชาวนาเรียกว่า ฝนชะลาน เพราะมักตก ในระยะเวลาที่ยังนวดข้าวไม่เสร็จ.
ฝนซู่ : น. ฝนเม็ดใหญ่ที่ตกลงมาซู่ใหญ่เพียงครู่เดียวแล้วหยุด, ฝนไล่ช้าง ก็เรียก.
ฝนตกก็แช่ง ฝนแล้งก็ด่า : (สํา) การทําอะไร ๆ จะให้ถูกใจคนทั้งหมด นั้นเป็นไปไม่ได้. ว. ทําอย่างไร ๆ ก็ไม่ถูกใจสักอย่าง.
ฝนตกขี้หมูไหล : (สํา) ก. พลอยเหลวไหลไปด้วยกัน, มักใช้เข้าคู่กับ คนจัญไรมาพบกัน ว่า ฝนตกขี้หมูไหล คนจัญไรมาพบกัน.
ฝนตกไม่ทั่วฟ้า : (สํา) ก. ให้หรือแจกจ่ายอะไรไม่ทั่วถึงกัน.