มะกา : น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Bridelia ovata Decne. ในวงศ์ Euphorbiaceae ใบใช้ทํายาได้.
มะเกลือ : [-เกฺลือ] น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Diospyros mollis Griff. ในวงศ์ Ebenaceae แก่นดํา ผลดิบใช้ย้อมผ้าให้เป็นสีดําและใช้ทํายาได้.
มะเกี๋ยง : (ถิ่น-พายัพ) น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Cleistocalyx operculatus (Roxb.) Merr. et L.M. Perry var. paniala (Roxb.) P. Chantaranothai et J. Parn. ในวงศ์ Myrtaceae ผลสุกสีม่วงดํา กินได้.
มะข่วง : (ถิ่น-พายัพ) น. ต้นกําจัด. (ดู กําจัด๑).
มะขวิด : น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Feronia limonia (L.) Swing. ในวงศ์ Rutaceae ต้นและกิ่งมีหนาม ผลกลม เปลือกแข็ง กินได้ ยางใช้ทํายาได้.
มะขาม : น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Tamarindus indica L. ในวงศ์ Leguminosae ฝักมีรสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหารและทํายาได้, พันธุ์ฝักแบนใหญ่เรียก มะขามกระดาน, พันธุ์ฝักเล็กเรียก มะขามขี้แมว, พันธุ์ฝักมีรสหวานเรียก มะขามหวาน.
มะขามคราบหมู : น. มะขามฝักที่จวนจะแก่.
มะขามเทศ : น. ชื่อไม้ต้นชนิด Pithecellobium dulce (Roxb.) Benth. ในวงศ์ Leguminosae ลําต้นและกิ่งมีหนาม ฝักกินได้.
มะขามป้อม : น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Phyllanthus emblica L. ในวงศ์ Euphorbiaceae ผลกลม รสเปรี้ยวฝาด เมล็ดแข็ง ผลใช้ทํายาได้.
มะขามเปียก : น. เนื้อมะขามเปรี้ยวที่แก่เกราะ นํามาปั้นเป็นก้อนเก็บไว้ใช้ปรุงอาหาร.
มะเขือ : น. ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดในสกุล Solanum วงศ์ Solanaceae ที่ผลกินได้คือ ชนิด S. melongena L. ผลกลม ๆ มีหลายพันธุ์ เช่น มะเขือไข่เต่า มะเขือเจ้าพระยา มะเขือละโว้, มะเขือยาว [S. melongena L. var. serpentinum (Desf.) Bailey] ผลยาว มีหลายสี, ชนิดที่ผลกินไม่ได้ คือ มะเขือขื่น (S. aculeatissimum Jacq.) รากใช้ทํายาได้.
มะเขือทวาย, มะเขือมอญ : ดู กระเจี๊ยบ.
มะเขือเทศ : น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Lycopersicum esculentum Miller ในวงศ์ Solanaceae ผลกินได้.
มะเขือพวง : น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Solanum torvum Sw. ในวงศ์ Solanaceae ผลกินได้, อีสานเรียก หมากแข้ง.
มะแข่น : (ถิ่น-พายัพ) น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Zanthoxylum budrunga Wall. ex Hook.f. ในวงศ์ Rutaceae มีลักษณะทั่วไปคล้ายกําจัดหรือมะข่วง [Z. rhetsa (Roxb.) DC.] ต่างกันที่ผลมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๕ มิลลิเมตร มีกลิ่นฉุนจัด เมล็ดกลม สีนํ้าตาลเข้ม ใช้ผลแห้งเป็นเครื่องเทศหรือตําผสมเป็น เครื่องแกงเพื่อชูรส, พริกหอม ลูกระมาศ หรือ หมากมาศ ก็เรียก.
มะคะ : น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Cynometra ramiflora L. ในวงศ์ Leguminosae ใบอ่อนสีขาว ใบแก่สีเขียวแก่ ผลแข็ง.
มะคังแดง : น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Gardenia erythroclada Kurz ในวงศ์ Rubiaceae ลําต้นมีหนาม เปลือกสีแดง ใช้ทํายาได้.
มะค่า : น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Afzelia xylocarpa Craib ในวงศ์ Leguminosae ใบคล้ายใบประดู่ ฝักแบน หนา แข็ง เนื้อไม้สีนํ้าตาล อมแดง ใช้ในการก่อสร้าง, มะค่าโมง หรือ มะค่าใหญ่ ก็เรียก.
มะค่าแต้ : น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Sindora siamensis Teijsm. ex Miq. ในวงศ์ Leguminosae ใบเป็นใบประกอบ ใบย่อยคู่ปลาย ใหญ่กว่าคู่อื่น ฝักแบนค่อนข้างบาง มีหนามแหลมทั้ง ๒ ด้าน เนื้อไม้ สีนํ้าตาลเข้ม, มะค่าหนาม ก็เรียก, อีสานเรียก แต้.
มะค่าโมง, มะค่าใหญ่ : ดู มะค่า.
มะค่าหนาม : ดู มะค่าแต้ ที่ มะค่า.
มะคำไก่ : ดู ประคําไก่.
มะคำดีควาย : ดู ประคําดีควาย.
มะงัน : ดู กะอวม.
มะงั่ว : น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Citrus ichangensis Swing. ในวงศ์ Rutaceae ผลคล้ายส้มโอ รสเปรี้ยวจัด ใช้ประสมกับขมิ้นเพื่อย้อมผ้า.
มะงุมมะงาหรา : [-หฺรา] ก. เที่ยวป่า เช่น ก็จะพาดวงใจไคลคลา ไปมะงุมมะงาหรา สำราญ. (อิเหนา). (ช.); (ปาก) ก. อาการที่ดั้นด้นไปโดยไม่รู้ทิศทาง, โดยปริยายหมายถึงงุ่มง่าม.
มะซัก : ดู ประคําดีควาย.
มะซาง : น. ชื่อไม้ต้นชนิด Madhuca pierrei (Williams) Lam ในวงศ์ Sapotaceae ผลขนาดหมากดิบ สีเขียว มียางมาก รสหวานเย็น.
มะซ่าน : น. ชื่อไม้ต้นชนิด Dillenia aurea Smith ในวงศ์ Dilleniaceae ผลเป็นพู มีเมือกมาก.
มะดะขี้นก : ดู พะวา.
มะดัน : น. ชื่อไม้ต้นชนิด Garcinia schomburgkiana Pierre ในวงศ์ Guttiferae ผลสีเขียว รสเปรี้ยวจัด กิ่งอ่อนใช้ทํายาได้เรียก รกมะดัน.
มะดา : น. ดวงตา. (ช. มะตา).
มะดีหวี : น. มะเดหวี.
มะดูก : น. (๑) ชื่อไม้ต้นชนิด Beilschmiedia roxburghiana Nees ในวงศ์ Lauraceae ดอกสีขาวอมเขียว อับเรณูสีแดง. (๒) ชื่อไม้ต้นชนิด Siphonodon celastrineus Griff. ในวงศ์ Celastraceae ดอกสีเหลืองมี ขีดหรือจุดประสีนํ้าตาลแดง ผลสุกกินได้ รสหวาน.
มะเดหวี : [-หฺวี] น. ตําแหน่งพระมเหสีที่ ๒ ของกษัตริย์ชวาในวงศ์อสัญแดหวา, มะดีหวี ก็ว่า. (ช.; เทียบทมิฬ มาเทวี).
มะเดื่อ : น. ชื่อไม้ต้นหลายชนิดในสกุล Ficus วงศ์ Moraceae เช่น มะเดื่อปล้อง (F. hispida L.) ใบสากคาย, มะเดื่ออุทุมพร หรือ มะเดื่อชุมพร (F. racemosa L.) ใบเกลี้ยง ผลกินได้, มะเดื่อกวาง หรือ ลิ้นกระบือ (F. callosa Willd.) ใบแข็งหนา.
มะเดื่อดิน : น. (๑) ชื่อไม้พุ่มชนิด Ficus chartacea Wall. var. torulosa Wall. ในวงศ์ Moraceae ใบออกสลับกัน ผลออกที่โคนต้นใกล้รากลักษณะ คล้ายผลมะเดื่อ. (๒) ชื่อไม้เถาชนิด Aganosma marginata G. Don ในวงศ์ Apocynaceae ใบเป็นมัน ออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ ดอกสีขาว ผลเป็นฝัก.
มะต้อง :
(ถิ่น-พายัพ) น. ต้นกระท้อน. (ดู กระท้อน๑).
มะตะบะ : น. ชื่ออาหารอย่างมุสลิมชนิดหนึ่ง คล้ายโรตี แต่มีไส้ทําด้วย เนื้อหรือไก่ผัดกับหอมหัวใหญ่ใส่เครื่องเทศ กินกับอาจาด.
มะตาด ๑ : น. ชื่อไม้ต้นชนิด Dillenia indica L. ในวงศ์ Dilleniaceae ใบใหญ่ ผลกลม ๆ มียางเป็นเลือก ใช้เป็นผัก.
มะตาด ๒ : น. ดอกไม้ไฟชนิดหนึ่ง ทําด้วยกระบอกไม้บรรจุดินปืนจุดแล้วมีสีต่าง ๆ.
มะตาหะรี : น. ดวงอาทิตย์. (ช.).
มะตี : ก. ตาย. (ช.; ส. มฺฤติ).
มะตึ่ง : ดู ตูมกา.
มะตื๋น :
(ถิ่น-พายัพ) น. ต้นกระท้อน. (ดู กระท้อน๑).
มะตูม : น. (๑) ชื่อไม้ต้นชนิด Aegle marmelos (L.) Corr?a ในวงศ์ Rutaceae ต้นและกิ่งมีหนาม ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อย ๓ ใบ นิยมใช้ในการ มงคล ผลกลมทุย รสหวานเจือเผ็ด ใช้ทํายาได้. (๒) ชื่อมะม่วงพันธุ์ หนึ่งของชนิด Mangifera indica L.
มะแตก : ดู กระทงลาย.
มะโต : น. ตำแหน่งพระมเหสีที่ ๓ ของกษัตริย์ชวาในวงศ์อสัญแดหวา.
มะนาว : น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Citrus aurantifolia Swing. ในวงศ์ Rutaceae ผลเล็ก ๆ รสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหาร.
มะนาวเทศ : น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Triphasia trifolia (Burm.f.) P. Wils. ในวงศ์ Rutaceae ต้นมีหนาม ใบเล็ก ผลคล้ายตะขบฝรั่ง แต่ผิวคล้ายส้ม เมื่อสุกเนื้อในเป็นยาง รสหวานเจือเผ็ด.