ปนฺนรส : (ไตรลิงค์ ) สิบห้า แปลง ปญฺจ เป็น ปนฺน. ดู ปณฺณรส ประกอบ.
ปนฺนรสม : ค. ที่สิบห้า
ปนฺนรสิก : ค. ซึ่งมีในวันที่ ๑๕ (ทางจันทรคติ)
ปนฺนโลม : ค. ผู้มีขนตก, ผู้มีขนราบ, ผู้ไม่มีความหวาดสะดุ้ง, ผู้สงบระงับ
ปนยน : (วิ.) นำเข้าไป. ป+นี+ยุ.
ปนส : (ปุ.) ขนุน, ต้นขนุน. วิ. ปญฺญเต ถวียเตติ ปนโส. ปนฺ วฺยวหาเร, ถุติมฺหิ จ, อโส.
ปนสวิเสส : (ปุ.) ทุเรียน.
ปนสฺสติ : ก. พินาศ, ฉิบหาย, แหลกลาญ, สาบสูญ
ปนาท : ป. การบันลือลั่น, เสียงโห่ร้องด้วยความยินดี
ปนาเทติ : ก. บันลือลั่น, แผดเสียง, ตะโกน, โห่ร้อง (ด้วยความยินดี)
ปนาม : (ปุ.) ดู ปณามทั้งสองศัพท์ข้างต้น.
ปนาลิ ปนาฬิ ปนาลี : (อิต.) ทางน้ำไหล, รางน้ำ, ท่อน้ำ. ปปุพฺโพ, นลฺ คนฺเธ, อ. ฎีกาอภิฯ ว่าเป็น ปุ และ อิต.
ปนาฬิกา, - นาฬี : อิต. กล้อง, หลอด, ท่อ, ร่องน้ำ, ทางน้ำ
ปนิธาน : (นปุ.) ดู ปณิธาน ปณิธิ.
ปนิธิ : (ปุ.) ดู ปณิธาน ปณิธิ.
ปนิมุจฺจติ : ก. พ้น
ปนุทติ : ก. บรรเทา, ไล่, ขับออก, ดัน, ละ
ปนุทหติ : ก. แหวก, ฝ่าไป
ปนุทิต : กิต. (อันเขา) บรรเทาแล้ว, ไล่แล้ว, ขับออกแล้ว, ละแล้ว
ปนุนฺน, - นุณฺณ :
กิต. ดู ปนุทิต
ปนุนฺนปจฺเจกสจฺจ : ค. ผู้มีสัจจะเฉพาะอย่างอันตนบรรเทาเสียแล้ว, ละความยึดถือเฉพาะอย่างๆ ที่ว่า ‘อย่างนี้เท่านั้นจริง’ ได้แล้ว
ปนุนฺนาท : (ปุ.) ชุมเห็ด ( รักษาหิด ). ดู ปปุนฺนาฏ เทียบ.
ปนูติ : (อิต.) ความชม, ความชมเชย, ความสรรเสริญ. ปปุพฺโพ, นุ ถุติยํ, ติ, ทีโฆ.
ปนูทก : (วิ.) ผู้บรรเทา, ผู้กำจัด, ผู้ขับไล่. ปปุพฺโพ, นุทฺ เปรเณ, ณฺวุ.
ปนูทน : (นปุ.) การบรรเทา, การเคลื่อน, การถอนออก, ความบรรเทา, ฯลฯ, ยุ ปัจ. เป็น ปนุทน โดยไม่ทีฆะบ้าง.
ปป : (นปุ.) วัตถุอันสัตว์ดื่ม, น้ำ, ปปุพฺโพ, ปา ปาเน, อ.
ปปจฺจติ : ก. (อันเขา) หุง, ต้ม; สุก
ปปญฺจ : (ปุ.) ความแพร่หลาย, ความยืดยาว, ความซึมซาบ, ความเนิ่นช้า, ความเยิ่นเย้อ, ความนาน, ความเนิ่นนาน, ความขัดข้อง, กาลช้า, กาลเนิ่นช้า, ความแพร่หลาย ฯลฯ, ธรรมเป็นเครื่องยังสัตว์ ให้เนิ่นช้า. วิ. ปปญฺจียเตติ ปปญฺโจ. ปปุพฺโพ, ปจิ วิตฺถาเร, อ, นิคฺคหิตาคโม.
ปปญฺจธมฺม : (ปุ.) ธรรมเป็นเครื่องยังสัตว์ให้ เนิ่นช้า. ปปัญจธรรม ได้แก่ ตัณหา มานะ และทิฎฐิ ( ความเห็นผิด ) เพราะทำ สังสารวัฎให้ยืดยาว.
ปปญฺจสงฺขา : อิต. ธรรมที่นับว่าเป็นเครื่องทำให้เนิ่นช้า, ธรรมที่เป็นส่วนแห่งความเนิ่นช้า, เครื่องหมายแห่งความลุ่มหลง
ปปญฺจสญฺญาสงฺขา : อิต. ส่วนแห่งสัญญาอันประกอบด้วยปปัญจธรรม, ความคิดความกำหนดหมายที่หน่วงเหนี่ยวจิต, ความคิดปักใจ
ปปญฺจา : (อิต.) ความเนิ่นช้า, ฯลฯ, ปปัญจา ชื่อของตัณหา, ตัณหา.
ปปญฺจิต : ๑. กิต (อันเขา) ให้เนิ่นช้า, ให้หน่วงเหนี่ยว, ให้ล่วงแล้ว;
๒. นป. ความเนิ่นช้า, ความคิดฟุ้งเฟ้อ, ความหลงผิด
ปปญฺเจติ : ก. ทำให้เนิ่นช้า, ชักช้า, ให้พิสดาร, กล่าวให้เยิ่นเย้อ, ทำให้ฟั่นเฝือ, อธิบาย, หลงผิด
ปปฏ, (ปปต) : ป. บ่อ, หลุม, เหว, มหานรก
ปปฏิกา : อิต. เปลือกไม้, สะเก็ด, ชิ้น, เศษ, หน่อ
ปปฏิกา ปปฺปฏิกา : (อิต.) กระบิ คือ แท่ง หรือแผ่นหรือชิ้น ที่บิหรือแยกจากส่วน ใหญ่, สะเก็ด คือชิ้นย่อยของไม้หรือหินที่ แยกจากส่วนใหญ่, กะเทาะ คือสิ่งของหรือ เปลือกไม้ที่หลุดจากพื้นเดิม หรือจากต้น. ป+ปฏ+อิก ปัจ. สกัด อาอิต.
ปปตติ : ก. ตก, หล่น, ล้ม
ปปตน : นป. การตก, การร่วง, การหล่น, การล้ม
ปปตา : อิต. ลูกดอก, ชนัก
ปปท : ป. ปลายเท้า; หลุม, เหว, นรก
ปปท ปปาท : (ปุ. นปุ.) ปลายเท้า วิ. ปกฎฺฐ ปทํ ปปทํ ปปาทํ วา.
ปปฺปฏก, - ฏิก : ป. กะบิ, สะเก็ด (ดิน); เห็ด
ปปฺปุยฺย : กิต. ถึงแล้ว, บรรลุแล้ว, ได้แล้ว
ปปฺโปเฐติ : ก. ทุบ, ตี, ต่อย, ตบ, โบย, กระพือ (ปีก)
ปปฺโปติ : ก. ถึง, บรรลุ, ได้
ปปฺผาส : (นปุ.) ปอด ชื่ออวัยวะทำหน้าที่ เกี่ยวกับการหายใจ. ปปุพฺโพ, ผา วุฑฺฒิยํ, โส, ปฺสํโยโค.
ปปา : (อิต.) บ่อน้ำ, โรงไว้น้ำดื่ม, ประปา ชื่อของน้ำที่กรองและฆ่าเชื้อโรคแล้ว. วิ. ปํปิวนฺตฺยสฺส มิติ ปปา. ปสทฺทุปปทํ. ปา ปาเน, อ. ส. ปฺรปา.
ปปาต : (วิ.) ชัน, ลึก.