จนฺทนสาร : ป. แก่นไม้จันทน์
จนฺทนิกา : (อิต.) บ่ออันเต็มด้วยของไม่สะอาด ใกล้ประตูบ้าน, บ่ออันเต็มด้วยน้ำไม่ สะอาดใกล้ประตูบ้าน, บ่อน้ำครำ, แอ่งน้ำ ครำ. วิ. จิตฺตํ ทุโนตีติ จนฺทนิกา จิตฺตปุพฺโพ ทุ หึสายํ. ลง ณุ ปัจ. ประจำหมวด ธาตุ แปลง ณุ เป็น นุ อ ปัจ. นามกิตก์ อิ อาคม ก สกัด ลบ ตฺต แปลง อิ ที่ จิ เป็น อ อาอิต.
จนฺทนุสฺสท : ค. อบอวลด้วยกลิ่นไม้จันทน์
จนฺทปภา : (อิต.) แสงจันทร์, รัศมีพระจันทร์.
จนฺทภาคา : (อิต.) จันทภาคา ชื่อแม่น้ำ วิ. จนฺทภาคโต ปภวตีติ จนฺทภาคา (เกิดจาก ภูเขาชื่อจันทภาคะ).
จนฺทมณฺฑล : นป. จันทมณฑล, มณฑลแห่งพระจันทร์, วงรัศมีแห่งพระจันทร์, วงเดือน
จนฺทิกา : (อิต.) แสงจันทร์, รัศมีพระจันทร์. วิ. จนฺทํ อาจิกฺขตีติ จนฺทิกา จนฺทปุพฺโพ, อิกฺขฺ ทสฺสเน, อ, ขฺโลโป. อิตฺถิยํ อา.
จนฺทิมนฺตุ : (ปุ.) พระจันทร์, ดวงจันทร์ วิ. จนฺทํ กปฺปูรํ มาติ สทิสํ นยตีติ จนฺทิมา. จนฺทปุพฺโพ, มา มานสทฺเทสุ, ตุ,นฺตุอาเทโส ( แปลง ตุ เป็น นฺตุ ), อิการาเทโส ( แปลง อ ที่ ท เป็น อิ ). ฎีกาอภิฯ.
จปฺปก : (ปุ.) กิ้งก่า,นกช้องหอย,นกค้อนหอย.
จปฺเปติ : ก. เคี้ยว
จปล : (วิ.) ประพฤติผิดโดยไม่ตริตรองเสียก่อน, ประพฤติผิดโดยพลัน, กลับกลอก, โยก, โคลง, ไหว, หวั่นไหว, ไม่แน่นอน, พลิก- แพลง, รวดเร็ว. จปฺ กกฺกนสนฺตาเนสุ, อโล. อถวา, จุป จลเน, อโล. วิ. จุปติ เอกตฺเถ น ติฏฺฐตีติ จปโล. อุสฺส อตฺตํ.
จปลตา : อิต. ความกวัดแกว่ง, ความหวั่นไหว
จปลนา : (อิต.) ความกลับกลอก, ฯลฯ จฺปุ ธาตุ ยุ ปัจ. ลฺ อาคม ท่ามกลาง อาอิต.
จปุจปุ : (วิ.) จับๆ (จั๊บๆ). เสียงที่เกิดจากการเคี้ยวอาหารโดยมิได้หุบปาก ทาง พุทธศาสนาถือว่าเป็นกิริยาที่ไม่สุภาพ สุ ภาพชนไม่ควรทำ.
จปุจปุการก : อ. ทำเสียงดังจุ๊บๆ จั๊บๆ (ขณะกินหรือดื่ม)
จเปฏ : (ปุ.) ไม้กวาด, แปรง. จปฺ กกฺกเน, อีโฏ
จมฺปก : (ปุ.) จำปา, ต้นจำปา, จำปาเทศ, จัมปกะ ชื่อเมืองในแคว้นมคธ.
จมฺปกนีลุปฺปลาทิเภท : (วิ.) อันต่างด้วยดอกไม้ มีดอกจำปา และดอกอุบลเขีนวเป็นต้น.
จมฺป, - ปก : ป. ต้นจำปา
จมฺปา : (อิต.) จัมปา ชื่อนครพิเศษของอินเดีย โบราณ วิ. จมนฺติ เอตฺถาติ จมฺปา จมุ อทเน, โป.
จมฺปาก : (นปุ.) นครจัมปาก์.
จมฺเปยฺย : (ปุ.) จำปา, ต้นจำปา, จำปาเทศ, มะม่วง, ต้นมะม่วง. วิ. ปฐมกาเล จมฺปา- นคเร ชาตตฺตา จมฺเปยฺโย เอยฺยปัจ.
จมฺเปยฺยก : (วิ.) ผู้อยู่ในเมืองจำปา วิ. จมฺปายํ วสตีติ จมฺเปยฺยโก. ผู้เกิดในเมืองจัมปา วิ. จมฺปายํ ชาโตติ จมฺเปยฺยโก. เอยฺย ปัจ. ก สกัด. รูปฯ ๓๖๒ ลง เณฺยยก ปัจ.
จมฺเปยฺย, - ยก : ป. ต้นไม้ตระกูลจำปา
จมฺม : (นปุ.) โล่ ชื่อเครื่องปกป้องศัตรา มีรูป ร่างต่างๆ จรฺ คติ-ภกฺขเณสุ, โม. ลบ รฺ ซ้อน มฺ หรือแปลง รฺ เป็น มฺ หรือตั้ง จมุ อทเน, อ. ซ้อน มฺ.
จมฺมการ : (ปุ.) ช่างฟอกหนัง, คนทำหนัง, ช่างหนัง, ช่างเย็บรองเท้า. วิ. จมฺมํ กโรติ วิการํ อาปาทยตีติ จมฺมกาโร. ณ ปัจ.
จมฺมการ, - การี : ป. ช่างหนัง, ช่างรองเท้า
จมฺมขณฺฑ : ป. ชิ้นหนัง, ท่อนหนัง, แผ่นหนังสำหรับรองนั่ง
จมฺมฆฏก : ป. ถุงหนังสำหรับใส่น้ำ, กระออมหนังสำหรับตักน้ำ
จมฺมนทฺธ : นป. กลอง
จมฺมปตฺตา : อิต. ค้างคาว
จมฺมปสิพฺพก : (ปุ. นปุ.) กระทอ, กระทอ หนัง, ถุงหนัง. วิ. จมฺมมยํ ปสิพฺพกํ จมฺมปสิพฺพกํ.
จมฺมพนฺธ : ป. เชือกหนัง
จมฺมภสฺตา : อิต. ถุงหนัง, กระสอบหนัง
จมฺม, - มก : นป. หนัง; โล่
จมฺมมญฺชุสา : (อิต.) กระเป๋าหนัง.
จมฺมโยธี : ป. ทหารมีเกราะหนัง, พลสวมเกราะหนัง
จมฺมโยนิ : (ปุ.) จัมมโยนิ ชื่อของสัตว์ที่ใช้หนัง ทำประโยชน์, กวาง, ชะมด.
จมฺมวรตฺตา : อิต. เชือกหนัง, สายหนัง
จมฺมวาสี : (วิ.) ผู้นุ่งหนังสัตว์โดยปกติ, ผู้นุ่ง หนังเสือ (เหลือง) โดยปกติ, ผู้มีปกตินุ่ง หนังสัตว์.
จมฺมสาฏก : ค., ป. (ปริพาชก) ผู้มีผ้าสาฏกทำด้วยหนัง, ผู้นุ่งห่มผ้าหนัง; ชื่อของปริพาชกคนหนึ่ง
จมฺมาวุต : (ปุ.) รถที่หุ้มด้วยหนังสัตว์, รถที่หุ้ม ด้วยหนังเสือโคร่งหรือเสือลาย วิ. จมฺเมหิ อาวุโต ปริกขิตฺโต จมฺมาวุโต.
จมฺมิก : (วิ.) ประกอบด้วยหนัง, หุ้มด้วยหนัง, สรวมเกราะ, ณิกปัจ. ตรัต๎ยาทิตัท.
จมร : (ปุ.) จมร จามรี จามจุรี ชื่อสัตว์จำพวก เนื้อทรายขนละเอียด หางยาวเป็นพู่ จมุ อทเน, อโร.
จมร, - มรี : ป. จามรี, ชื่อเนื้อทรายมีขนอ่อนละเอียด หางยาวเป็นพู่สัตว์บดเอื้องอยู่ในจำพวกโค
จมรวีชนี : อิต. พัดทำด้วยขนหางจามรี (เป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์อย่างหนึ่ง)
จมุรุ : ป. สัตว์จำพวกกวางหรือชะมดชนิดหนึ่ง ซึ่งหนังของมันถูกนำมาใช้เป็นประโยชน์
จมุรุ จมูรุ : (ปุ.) กวาง, ชะมด. วิ. อูรุมฺหิ อติสยจมฺมยุตฺตตาย จมูรุ. อูรุ หรือ อูรุ (ขา) + จมฺม ลบ ม เสียตัวหนึ่ง แล้วกลับ บทหน้าไว้หลัง.