มหาปณฺฑิต : (ปุ.) คนมีความรู้มาก, คนฉลาดมาก, คนมีปัญญามาก, มหาบัณฑิต เป็นคำเรียกผู้ที่สอบปริญญาโทของสถานต่างๆ ชั้นอุดม.
มหาปถ : ป. ทางใหญ่
มหาปทุม : (นปุ.) ล้านโกฏิ, มหาปทุม ชื่อมาตรานับเลข ๑ มีสูญ ๑๒ สูญ.
มหาปเทส : (ปุ.) ประเทศใหญ่, มหาประเทศ. คือประเทศที่มีกำลังมาก ทั้งทางการเมือง ทางการทหารและทางเศรษฐกิจ.
มหาปธาน : (ปุ. นปุ.) ความเพียรอันบุคคลพึงตั้งไว้ใหญ่.
มหาปิต : ป. พ่อใหญ่, ลุง
มหาปิตุ : (ปุ.) พ่อใหญ่, ปู่, ตา, มหาพรหม.
มหาปุริส : (ปุ.) บุรุษผู้ใหญ่, บุรุษผู้ประเสริฐ, มหาบุรุษ คือท่านผู้ทำประโยชน์ ให้แก่ประเทศชาติหรือโลก (ชาวโลก) มาก หรือท่านผู้สร้างสมบารมีไว้มาก เรียกเจ้าชายสิทธัตถะ เมื่อเสด็จออกผนวชแสวงหาโมกขธรรมว่า พระมหาบุรุษ.
มหาพฺรหฺม : (ปุ.) มหาพรหม ชื่อพรหมชั้นที่ ๓ ใน ๑๖ ชั้น ชื่อภพเป็นที่เกิดที่อยู่ของพรหมชั้นที่ ๓ นั้น (มหาพรหม).
มหาภิกฺขฺสฆปริวาร : (วิ.) (สตฺถา) ทรงมีหมู่แห่งภิกษุใหญ่เป็นบริวาร.
มหาภิกฺขุสงฺฆปริวุต : (วิ.) ผู้อันหมู่แห่งภิกษุใหญ่แวดล้อมแล้ว.
มหาภินิกฺขมน : (นปุ.) การก้าวออกอย่างยิ่งใหญ่, การก้าวออกเพื่อคุณอันยิ่งใหญ่, การออกบวชเพื่อคุณอันยิ่งใหญ่, มหาภิเนษกรณ์ คือการเสด็จออกผนวชของพระโพธิสัตว์.
มหาภิสก มหาภิสกฺก มหาภิสช : (ปุ.) แพทย์, อายุรเวช, หมอ, หมอยา.
มหาภูต : (ปุ. นปุ.) มหาภูต คือธาตุทั้ง ๔ ได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ และ ลม.
มหาภูตรูป : (นปุ.) รูปคือมหาภูต, รูปคือธาตุทั้ง ๔.
มหาโภค : (วิ.) ผู้มีโภคะมาก.
มหามจฺจาลย : (ปุ.) สำนักนายกรัฐมนตรี คือที่ทำ งานของอำมาตย์ผู้ใหญ่ เป็นศูนย์รวมงานของประเทศ.
มหามจฺฉ : (ปุ.) ปลาใหญ่.
มหามตฺต : (ปุ.) อำมาตย์ผู้ใหญ่, มหาอำมาตย์.
มหามตฺต, มหามจฺจ : ป. อำมาตย์ผู้ใหญ่
มหามติ : อิต. ความรู้มาก, ความเห็นมาก
มหามาตุ : (อิต.) แม่ใหญ่, แม่แก่, ย่า, ยาย.
มหามุนิ : (ปุ.) พระมหามุนี เป็นพระนามของพระพุทธเจ้าทั้งปวงพระนาม ๑ ใน ๓๒ พระนาม.
มหาโมหตโมนทฺธ : (วิ.) อันมืดคือโมหะใหญ่หุ้มห่อแล้ว, อันมืดคือโมหะใหญ่รัดลงแล้ว.
มหายญฺญ : (ปุ.) ยัญใหญ่, ยัญใหญ่ มี ๕ คือ อสฺสเมธ ปุริสเมธ นิรคฺคฬ สมฺมาปาส วาชเปยฺย.
มหายส : ค. ยศใหญ่
มหายาค : (ปุ.) การบูชาใหญ่, มหายัญ.
มหายาน :
(ปุ.) มหายาน ชื่อนิกายของคณะสงฆ์ในพระพุทธเจ้าศาสนาฝ่ายเหนือ เช่น ประเทศจีน ญวน ญี่ปุ่น เป็นต้น คู่กันกับหีนยาน ซึ่งเป็นนิกายของคณะสงฆ์ฝ่ายใต้ ดู หินยาน ด้วย.
มหายุค : (ปุ.) ยุคใหญ่, มหายุค คือยุคทั้ง ๔ รวมกัน ยุคทั้ง ๔ นั้นคือ กฤดายุค ไตรดายุค ทวาปรยุค และ กลียุค.
มหาโยธ : (ปุ.) นายทหารใหญ่.
มหารงฺครตฺต : (ปุ.) สีแสด.
มหารญฺญ : (นปุ.) ป่าใหญ่, ป่าไม้ใหญ่, ดง. วิ. มหาทุมลตาวนํ มหารญฺญ. มหนฺตญฺจ ตํอรญฺญ เจติ มหารญฺญ.
มหารห : (วิ.) ควรค่ามาก. มหนฺต+อคฺฆ+อรห.
มหาราช : (ปุ.) พระราชาที่มหาชนเคารพ, พระราชาผู้ใหญ่, มหาราช. พระมหาราช. พระราชาที่ทรงทำประโยชน์ให้แก่ประเทศชาติเหนือกว่าพระราชาองค์อื่นๆ. พสกนิกรจะถวายพระนามว่า มหาราช เช่น สมเด็จพระนเรศวร พระเจ้าตากสิน เป็นต้น. เพื่อเฉลิมพระเกียรติยศ. ศัพท์นี้ที่ใช้เป็น อาลปนะ สำหรับพระพูดกับพระเจ้าแผ่นดิน แปลว่า ขอถวายพระพร.
มหาโรรุว : (ปุ.) มหาโรรุวะ ชื่อนรกขุมใหญ่ ขุมที่ ๕ ใน ๘ ขุม.
มหาลิ : (วิ.) ผู้ถือเอาซึ่งประโยชน์ใหญ่. วิ. มหนฺตํ อตฺถํ ลาตีติ มหาลิ. อิ ปัจ.
มหาวคฺค : (ปุ.) มหาวรรค ชื่อคัมภีร์พระวินัยปิฏก คัมภีร์ ๑ ใน ๕ คัมภีร์.
มหาวส : (ปุ.) มหาวงศ์ ชื่อพงศาวดารของประเทศศรีลังกา.
มหาวิกฏ มหาวิกต : (นปุ.) มหาวิกัติ ชื่อยาแก้พิษขนานหนึ่งมี ๔ ยาง คือ มูต คูถ เถ้า ดิน.
มหาวิกติ : (อิต.) มหาวิกัติ ชื่อยาแก้พิษขนานหนึ่งมี ๔ ยาง คือ มูต คูถ เถ้า ดิน.
มหาวิชฺชาลย มหาวิทฺยาลย : (ปุ.) สถานที่สำหรับเข้าไปศึกษาความรู้ชั้นสูง, มหาวิทยาลัย ชื่อสถานศึกษาความรู้ชั้นอุดม.
มหาวิปากจิตฺต : (นปุ.) จิตมีผลแห่งความดีมาก, มหาวิปากจิต มี ๘ ดวง.
มหาวิเรก : (ปุ.) โรคลงท้อง, โรคท้องร่วง. วิ. พหุโส สรณตฺตา มหนฺโต วิเรโก มหาวิโรโก.
มหาวิโลกน : (นปุ.) การเลือกเหตุสำคัญ, การตรวจดูเหตุใหญ่, การพิจารณาดูสิ่งใหญ่, มหาวิโลกนะ. มหาวิโลกนะ มี ๕ คือ ๑.กาล จะต้องเป็นช่วงระยะเวลาที่มนุษย์มีอายุขัย ๑๐๐ ปี ๒. ทวีป ต้องเป็นชมพูทวีป ๓. ประเทศต้องเป็นมัชฌิมประเทศ ๔. ตระกูลต้องเป็นกษัตริย์ และ ๕. มารดาต้องเป็นหญิงมีเบญจศีล. พระโพธิสัตว์จึงจะมาอุบัติเพื่อตรัสรู้.
มหาวีร : (วิ.) มีความเพียรมาก, มีความกล้ามาก.
มหาสตฺต : ป. พระมหาสัตว์
มหาสน : (นปุ.) แปลเหมือน มหานส. มหนฺต+อส. ธาตุ ในความกิน ยุ ปัจ.
มหาสนฺทน : (ปุ.) ปืนใหญ่
มหาสนฺทนา : (อิต.) ปืนใหญ่
มหาสมณ : (ปุ.) สมณะผู้ใหญ่, สมณะผู้มีคุณธรรมและมีความรู้ความสามารถมาก, พระมหาสมณะเป็นพระนามของพระมหาเถระผู้ได้รับสถาปนาเป็นพระประมุขของสงฆ์ มีพระเกียรติสูงกว่าสมเด็จพระสังฆราช. สมัยใดทรงสถาปนาสมเด็จพระมหาสมณะ สมัยนั้นจะไม่ทรงสถาปนาสมเด็จพระมหาสังฆราช.