เถยฺยสวาส : (ปุ.) การอยู่ร่วมโดยความเป็น แห่งขโมย, การอยู่ร่วมโดยความเป็นขโมย, การลักเพศ (การแต่งตัวให้ผิดไปจาก เพศเดิม เช่น ปลอมบวชเป็นสมณะ).
เถยฺยสวาสก : (ปุ.) คนลักเพศ. คนลักเพศ คือคนที่ปลอมบวชเป็นภิกษุหรือสามเณร หรือคนที่บวชเอาเอง หรือภิกษุสามเณร ที่ทำผิดวินัยถึงขาดจากความเป็นบรรชิต แต่ยังครองผ้ากาสาวพัตรอยู่.
เถยฺยา : (อิต.) กิริยาแห่งความเป็นขโมย, เจตนาแห่งความเป็นขโมย.
เถยฺยาวหาร : (ปุ.) อวหารแห่งความเป็นขโมย, อวหาร คือความเป็นขโมย วิ. เถยฺยํ เอว อวหาโร เถยฺยาวหาโร.
เถร : (วิ.) แก่, เฒ่า, มั่น, คง, มั่นคง, ใหญ่, อ้วน.
เถรก : ค. (ผ้า) มีเนื้อหยาบ (บางแห่งเป็นเถวก, โจรก, หรือ โธรก )
เถรคาถา : อิต. เถรคาถา, คาถาของพระเถระชื่อคัมภีร์หมวดหนึ่งในขุททกนิกาย
เถรภูมิ : (อิต.) ชั้นแห่งพระเถระ, ขั้นแห่ง พระเถระ, ชั้นมั่น, ฐานะมั่น, เถรภูมิ ชื่อ ชั้นหรือฐานะของท่านผู้สอบความรู้ใน พระพุทธศาสนา ได้นักธรรมชั้นเอก หรือ หมายถึงพระผู้ใหญ่มีพรรษาครบ ๑๐ แล้ว.
เถรวาท : (ปุ.) เถรวาทชื่อนิกายของพระพุทธ- ศาสนาฝ่ายใต้ซึ่งถือพระธรรมวินัยตามมติ ของพระเถรพุทธสาวกที่ได้ทำสังคายนาไว้ คือไม่ยอมเปลี่ยนหรือถอนพระวินัย แม้ แต่ข้อเล็กน้อย.
เถรานุเถร : (ปุ.) พระเถระและพระอนุเถระ, พระเถระผู้ใหญ่และพระเถระผู้น้อย, พระ เถรานุเถระ.
เถริก : (วิ.) ( สังคายนา) อันพระเถระทำแล้ว วิ. เถเรหิ กตา สงฺคีติ เถริกา.
เถริย : (วิ.) มั่น. มั่นคง, ยั่งยืน.
เถรี : (อิต.) พระเถระหญิง, พระเถรี ( ภิกษุณี ผู้มีพรรษาครบ ๑๐ แล้ว).
เถรีคาถา : อิต. เถรีคาถา, คาถาของพระเถรี, ชื่อคัมภีร์หมวดหนึ่งในขุททกนิกาย เถว ป. หยดน้ำ, หยาดน้ำ
เถรี, - เถริกา : อิต. พระเถรี, ภิกษุณีผู้ใหญ่; หญิงแก่, หญิงชรา
เถว : (ปุ.) หยด, หยาด, หยาดน้ำ, หยาดน้ำ ค้าง, สายน้ำ. วิ. ถวติ สิญฺจตีติ เถโว. ถุ อภิตฺถเว, โว, อุสฺเส ( แปลง อุ เป็น เอ ).
เถวติ : ก. ส่องแสง, เป็นประกายดุจหยาดน้ำ, สุกแดงเรื่อๆ
โถก : (วิ.) น้อย, นิดหน่อย, หน่อยหนึ่ง. ถุจฺ ปสาเท, โณ, จสฺส โก.
โถก : อ. นิดหน่อย, เล็กน้อย
โถกโถก : (วิ.) ละเล็ก, ละน้อย.
โถกโถก : อ. ทีละน้อยๆ
โถก, โถกก : ค., นป. นิดหน่อย, น้อย, เล็กน้อย, ไม่สำคัญ; สิ่งเล็กๆ น้อยๆ
โถม : (ปุ.) การชม,การชมเชย,การยกย่อง,การสรรเสริญ,ความชม,ฯลฯ,คำชม,ฯลฯ.โถมฺสิลาฆายํ,อ,ยุ.
โถมน : (นปุ.) การชม,การชมเชย,การยกย่อง,การสรรเสริญ,ความชม,ฯลฯ,คำชม,ฯลฯ.โถมฺสิลาฆายํ,อ,ยุ.
โถมนา : (อิต.) การชม,การชมเชย,การยกย่อง,การสรรเสริญ,ความชม,ฯลฯ,คำชม,ฯลฯ.โถมฺสิลาฆายํ,อ,ยุ.
โถเมติ : ก. ยกย่อง, ชมเชย, สรรเสริญ, สดุดี
ท : (วิ.) ให้, ผู้ให้. ทา ทาเน, อ. อุ. ปโยท เมฆ.
- ท : ค. ปัจจัยซึ่งมาจาก ทา ธาตุสำหรับต่อท้ายศัพท์แปลว่า “ให้” เช่นในคำว่า อนฺนท, วณฺณท, สุขท, วรท เป็นต้น
ทก : (นปุ.) น้ำ. อุทิ เกฺลทเน, ณฺวุ, อุโลโป ส. ทก.
ทกฺข : (วิ.) มีฝีมือ, ขยัน, ขันแข็ง, แข็งแรง, ฉลาด, สามารถ, เร็ว, ว่องไว, คล่องแคล่ว, ชำนาญ, เหมาะ, สันทัด. วิ. ทกฺขติ กุสลธมฺเม อญฺญสฺมิญฺจ กิจฺจากิจฺเจ อทนฺธตาย สีฆํ คจฺฉตีติ ทกฺโข. ทกฺขฺ วุฑฺฒิหึสาคติสีเฆสุ, อ. ทลฺ ทิตฺติยํ วา, โข, ลสฺส โก. ส. ทกฺษ.
ทกฺขก : ค. ผู้เห็น
ทกฺขตา : อิต. ความเป็นผู้ฉลาดสามารถ, ความชำนาญ, ความคล่องแคล่ว
ทกฺขติ : ก. เห็น
ทกฺขิณ : (วิ.) ขวา, ใต้. ส. ทกฺษิณ.
ทกฺขิณกฺขก : นป. ไหปลาร้าข้างขวา
ทกฺขิณกฺขิ : (นปุ.) นัยน์ตาข้างขวา, ตาข้าง ขวา, ตาขวา.
ทกฺขิณคฺคิ : (ปุ.) ไฟคือทักขิณา, ไฟคือทักษิณา, ทักขิเณยยัคคิ ทักขิเณคยัคคี.
ทกฺขิณชนปท : ป. ชนบทฝ่ายใต้, แว่นแคว้นทางใต้
ทกฺขิณโต : (อัพ. นิบาต) เบื้องขวา, ข้างขวา, โดยเบื้องขวา, โดยข้างขวา.
ทกฺขิณทิสา : อิต. ทางใต้
ทกฺขิณเทส : ป. ประเทศทางใต้, ดินแดนทางทิศใต้
ทกฺขิณนิกาย :
(ปุ.) นิกายฝ่ายใต้, ทักษิณ นิกายชื่อนิกายสงฆ์ฝ่ายใต้ ( เอาแคว้นมคธ ของชมพูทวีป ( อินเดีย ) เป็นศูนย์กลาง การนับ ) คือนิกายหินยาน ( หีนยาน ) หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เถรวาท. ดู เถรวาท ด้วย. ทกฺขิณสมุทฺท : ป. ทะเลใต้, มหาสมุทรทางใต้
ทกฺขิณา : (อิต.) ทักขิณา ทักษิณา ชื่อทาน อันบุคคลเชื่อกรรมและผลของกรรมแล้ว จึงให้ กมฺมผลํ สทฺทหิตฺวา ทาตพฺพทานํ ทกฺขิณา ชื่อทานเพื่อผลอันเลิศ ชื่อทาน สมบัติอันเจริญ ชื่อทานอันทายกทายิกา บำเพ็ญอุทิศผลให้ผู้ล่วงลับไปแล้ว, ของ ทำบุญ, ใต้, ทิศใต้, เบื้องขวา, ทางขวา, ข้างขวา, ด้านขวา, ด้านใต้. วิ. ทกฺขนฺติ โภคสมฺปทาทีหิ ยาย สา ทกฺขิณา. ทกฺขฺ วุฑฺฒิยํ, อิโณ. เวสฯ ๔๕๔ วิ. ทกฺขนฺติ วหนกมฺเม อทนฺธตาย สิงฺฆํ คจฺฉนฺตีติ ทักขิณา. ต ปัจ. แปลงเป็น อีณ รัสสะ. ส. ทกฺษิณา.
ทกฺขิณาทาน : (นปุ.) การให้ของทำบุญ.
ทกฺขิณานุปทาน : (นปุ.) การเพิ่มให้ซึ่ง ทักษิณา, ทักขิณานุปทาน ทักษิณา- นุปทาน คือ การทำบุญอุทิศส่วนกุศลเพิ่ม ให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้วหรือการทำบุญทุกๆ เจ็ดวัน นอกจากเจ็ดวันแรก ก่อนครบ ๕๐ วัน มักทำเป็นการภายในไม่บอกแขก.
ทกฺขิณานุสฺสรณ : (นปุ.) ทักขิณานุสรณ์ ทักษิณานุสรณ์ ชื่อของการทำบุญครบ ๗ วัน นับแต่วันมรณะ มักทำเป็นการบอก แขกใหญ่ ที่เรียกว่า สัตตมวาร สัตมวาร ( ครบเจ็ดวัน ).
ทกฺขิณาปถ : (ปุ.) ประเทศฝ่ายทิศใต้, ทักษิณาบถ.
ทกฺขิณายน : (นปุ.) ทักขิณายน คือการที่พระ อาทิตย์เป็นไปสู่ทิศใต้ ( ตามสายตาของ ชาวโลก ) วิ. ทกฺขิณํ ทิสํ อยติ สุริโย เอตฺถาติ ทกฺขิณายนํ. ทกฺขิณาปุพฺโพ, อยฺ คติยํ, ยุ.
ทกฺขิณารห : ค. ผู้ควรทักษิณา, ผู้สมควรได้รับไทยธรรมที่ประชาชนถวาย