อุตฺตริภงฺค : (ปุ.) แกงอันหักเสียซึ่งรสอันยิ่ง, แกงมีรสอร่อย, แกงอันมีรสต่าง ๆ, แกง อ่อม, ต้มยำ.
อุตฺตริมนุสฺสธมฺม : (ปุ.) ธรรมของมนุษย์ ผู้ยิ่ง, ฯลฯ, ธรรมอันยิ่งของมนุษย์, ฯลฯ, คุณอันยิ่งของมนุษย์, ฯลฯ, อุตตริมนุสธัม. อุตตริมนุษยธรรม คือคุณธรรม (ความดี ผล) อันเกิดจากการปฏิบัติสมถะ (สมาธิ) ถึงขั้นจิตเป็นอัปปนา หรือจากการปฏิบัติ วิปัสสนาถึงขั้นละกิเลสเป็นสมุจเฉท มีคำ เรียกคุณธรรมนั้น ๆ อีกหลายคำ พระพุทธ เจ้าทรงห้ามภิกษุอวด ปรับอาบัติขั้นสูงถึง ปาราชิก วิ. อุตฺตริมนุสฺสานํ ญายินญฺเจว อริยานญฺจ ธมฺโม อุตฺตริ มนุสฺสธมฺโม.
อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสิกฺขาปท : (นปุ.) สิกขาบท อันบัณฑิตกำหนดแล้ว ด้วยธรรมของ มนุษย์ผู้ยิ่ง, ฯลฯ.
อุตฺตริย : นป. ความเป็นของสูง, ความเลิศยิ่ง; คำกล่าวตอบ
อุตฺตรีย : (นปุ.) ผ้าห่ม, อุตตราสงค์. วิ. อุตฺตรสฺมึ เทหภาเค ภวํ อุตฺตรียํ. อีย ปัจ.
อุตฺตโรฏฐ : ป. ริมฝีปาก
อุตฺตโรตฺตร : ก. วิ. ยิ่งๆ ขึ้น, เพิ่มขึ้นๆ
อุตฺตส : (วิ.) ยอด, เลิศ, ประเสริฐ.
อุตฺตสฺต, - ตฺรสฺต : กิต. หวาดกลัวแล้ว, สะดุ้งแล้ว
อุตฺตสติ : ก. หวาด, สะดุ้ง, ผวาตกใจ
อุตฺตสน : ๑. นป. การหวาดกลัว, การสะดุ้ง;
๒. ค. หวาดกลัว, สะดุ้ง
อุตฺตาน : (วิ.) หงาย, ตื้น. วิ. อุคฺคตํ ตานํ ปมาณ มสฺสาติ อุตฺตานํ. ส. อุตฺตาน.
อุตฺตาน, - นก : ค. หงาย, นอนหงาย ; มีเนื้อความตื้น, ง่าย, แจ่มแจ้ง
อุตฺตานมุข : ค. มีหน้าเบิกบาน, มีหน้าแช่มชื่นแจ่มใส
อุตฺตานสย : ค. ผู้ยังนอนหงาย, ทารก
อุตฺตานสย อุตฺตานสยก อุตฺตานเสยฺยก : (ปุ.) เด็กแดง, เด็กยังเล็ก, เด็กดื่มนม. วิ. อุตฺตานํ สยตีติ อุตฺตานสโย อุตฺตานสยโก วา อุตฺตานเสยฺยโก วา. อุตฺตานปุพฺโพ, สี สเย. ศัพท์ต้น ณ ปัจ. ศัพท์ที่ ๒ ก ปัจ. ศัพที่ ๓ เอยฺยก ปัจ.
อุตฺตานี : ค. เปิดเผย, ปรากฏ, ตื้น
อุตฺตานีกมฺม : นป. การแสดงให้ปรากฏ, การทำให้เข้าใจง่าย
อุตฺตานีกโรติ : ก. ทำให้แจ้ง, ทำให้ตื้น, ทำให้ปรากฏ; แสดงอาบัติ
อุตฺตาเปติ : ก. ทำให้ร้อน, เผา
อุตฺตาร : ป. การข้ามไป, การผ่านไป; การอาเจียน, การสำรอก
อุตฺตารเสตุ : ป. สะพานสำหรับข้ามแม่น้ำ
อุตฺตาริต : กิต. อันเขาให้ข้ามพ้น; อันเขานำออกแล้ว
อุตฺตาริตตฺต : นป. ความเป็นผู้อันเขาให้ข้ามพ้น; ความเป็นอันเขานำออกแล้ว
อุตฺตาเรติ : ก. ให้ข้าม, ช่วย, ดึง, ลาก
อุตฺตาล : ๑. ป. ลิง;
๒. ค. ว่องไว, สูง, เยี่ยม
อุตฺตาส : ป. ความหวาด, ความสะดุ้ง
อุตฺตาสน : (นปุ.) แปลเหมือนอุตฺรสติ. อุปุพฺโพ, ตสฺ อุพฺเพเค, ยุ. ซ้อน ตฺ ทีฆะต้นธาตุ.
อุตฺตาสวนฺตุ : ค. มีความสะดุ้ง, มีการหวาดผวา
อุตฺตาเสสิ : ก. เสียบประจาน, ทำให้สะดุ้ง
อุตฺติ : (อิต.) ถ้อยคำ. วิ. วุจฺจเตติ อุตฺติ. วจฺ ธาตุ ติ ปัจ. แปลง ว เป็น อุ จฺ เป็น ตฺ รูปฯ ๖๑๓.
อุตฺติฏฐ : ก. (ท่าน) จงลุกขึ้น
อุตฺติฏฐติ : ก. ลุกขึ้น, ยืนขึ้น; พยายาม
อุตฺติณ : ค. ไม่มีหญ้า, รื้อหญ้าออก
อุตฺติณฺณ : ๑. นป. การข้าม;
๒. กิต. ข้ามแล้ว, ผ่านแล้ว, รื้อออกแล้ว
อุตฺตุส : ป. ข้าวเผา, ข้าวคั่ว
อุตฺรสติ อุตฺตรสติ อุตฺตรสฺติ : (อิต.) ความหวาด, ความหวาดเสียว, ความสะดุ้ง, ความตกใจ, ความกลัว. อุปุพฺโพ, ตฺรสฺ อุพฺเพเค, ติ.
อุตฺราสิ อุตฺตราสี : (วิ.) หวาด, หวาดเสียว, สะดุ้ง, ตกใจ, กลัว.
อุตฺราสี : ค. ผู้กวาด, ผู้สะดุ้ง, คนขี้ขลาด
อุตุ : (ปุ. อิต.) คราว, ฤดู. วิ. ปุนปฺปุนํ เอนฺตีติ อุตุโย. อิ คมเน, ตุ, อิสฺส อุ (แปลง อิ เป็น อุ). ตํ ตํ สตตกิจฺจํ อรติ วตฺเตตีติ อุตุ. อร. คมเน, ตุ. แปลง อรฺ เป็น อุ. ส. ฤตุ.
อุตุก : ค. เหมาะแก่ฤดู, เหมาะแก่เวลา, ควรแก่กาล
อุตุกาล : ป. กาลมีระดู, เวลามีประจำเดือน
อุตุช : (วิ.) เกิดแต่ฤดู วิ. อุตุโต ชาตํ อุตุชํ. ปัญจมีตัป.
อุตุทฺธต : (วิ.) ทรงไว้ล่วงฤดู, เก็บไว้ล่วงฤดู, อุตุ+อุทฺธต.
อุตุนี : (อิต.) หญิงมีระดู, หญิงถึงผ้า.
อุตุปริณามช : (วิ.) เกิดเพราะฤดูแปรไป.