นิลฺลป : ค. ซึ่งไม่หลอกลวง, ปราศจากการสบประมาท
นิลฺลาเฬติ : ก. แลบลิ้น, เลีย
นิลฺเลข : ค. ซึ่งไม่มีรอยขีดเขียนหรือริ้วรอย, ซึ่งปราศจากขอบหรือริม
นิลฺเลหก : (ปุ.) การเลีย. นิปพฺโพ, ลิหฺ อสฺสารทเน, โณ, สกตฺเถ โก.
นิลฺโลกน : ค. ผู้เฝ้ามอง, ผู้ระมัดระวัง
นิลฺโลเกติ : ก. เฝ้ามอง, ระมัดระวัง
นิลฺโลป : (ปุ.) การปล้น, การชิง, การแย่งชิง. นิปุพฺโพ, ลุปฺ วิลุมฺปเน, โณ.
นิลฺโลภ : ค. ซึ่งไม่มีความโลภ, ซึ่งปราศจากความโลภ
นิลิก : (ปุ.) ตะไคร้, สาหร่าย, จอก, แหน.
นิลิจฺฉิต : ค. อันเขาตอนแล้ว, ซึ่งหมดเชื้อ
นิลิมฺป : (ปุ.) เทวดา, วัว. ส. นิลิมฺป.
นิลีน : ค. ซึ่งแอบ, ซ่อน
นิลียติ : ก. แอบ, ซ่อน
นิลียน : นป. การแอบแฝง, การซุ่มซ่อน
นิเลนก : นป. ที่ตั้งภูมิลำเนา, ที่แอบแฝง, ที่ซุ่มซ่อน, ที่อาศัย
นิวตฺต : ค. ผู้กลับ, ผู้ละเลิก
นิวตฺตติ : ค. กลับ, หมด, สูญหาย
นิวตฺตน : (นปุ.) การหลับ, การหันกลับ, การหมุนกลับ. นิปุพฺโพ, วตฺต วตฺตเน, ยุ. ส. นิวรฺตฺตน.
นิวตฺตนีย : ค. ซึ่งกลับ (ใช้เฉพาะรูปปฏิเสธเท่านั้น เช่น “อนิวตฺตนีย = ซึ่งไม่กลับ”)
นิวตฺติ : อิต. นิวัตน์, การกลับมา
นิวตฺเตติ : ก. ให้กลับ, ให้หยุดอยู่เบื้องหลัง
นิวตฺถ : กิต. นุ่งห่มแล้ว
นิวตฺถปารุปนมตฺต : (วิ.) สักว่าผ้าอันบุคคล นุ่งแล้วและผ้าสำหรับห่ม. เป็น สัม. กัม. มี ส. ทวัน. เป็นท้อง.
นิวตฺถปิโลติกขณฺฑ : (นปุ.) ท่อนแห่งผ้าเก่า อันบุคคลนุ่งแล้ว. เป็น ฉ. ตัป, มี วิเสสน- บุพ. กัม. เป็นท้อง.
นิวปติ : ก. หว่าน, โปรย (ข้าว)
นิวฺยคฺฆ : ค. ปราศจากเสือ
นิวรณ : (ปุ.) การห้าม, การกั้น, การขัดขวาง, เครื่องห้าม, เครื่องกั้น, เครื่องขัดขวาง, กิเลสอันกั้นจิตไม่ให้บรรจุความดี, ธรรม อันกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี, นิวรณ์, นีวรณ์. นิยยานวรณฏฺเฐน นิวารณา นีวารณา วา. ชื่อว่า นิวรณ์ เพราะอรรถ ว่าเป็นเครื่องกั้นธรรมเครื่องนำออก. ไตร. เป็น นปุ. บ้าง. ฌานาทิกํ ทิวาเรนฺตีติ นิวารณาทิ.
นิวรติ : ก. ห้าม, กีดกัน, ปฏิเสธ
นิวสติ : ก. พัก, อาศัยอยู่, อยู่
นิวสถ : (ปุ.) บ้าน, เรือน, ที่อยู่. นิปุพฺโพ, วสฺ นิวาเส, โถ. ส. นิวสถ.
นิวสน : (นปุ.) การนุ่ง, การห่ม, การนุ่งห่ม. นิปุพฺโพ, วสฺ อจฺฉาทเน, ยุ. ส. นิวสน.
นิวห : (ปุ.) ฝูง, หมู่ พวก, ประชุม, กอง, คณะ. นิปุพฺโพ, วหฺ ปาปุณเน, อ. วิ. นิสฺเสสโต วหติ อวยวนฺติ นิวโห. ส. นิวห.
นิวากต : (นปุ.) มหรสพ (การกระทำคือแสดง ของคณะ). นิวห+กต แปลง ห เป็น อา.
นิวาต : (วิ.) มีลมออกแล้ว, ไม่จองหอง, ไม่ พองตัว, ไม่เย่อหยิ่ง สงบ, เสงี่ยม, สงบเสงี่ยม, เจียมตัว, สุภาพ, เรียบร้อย, สุภาพเรียบร้อย, อ่อนโยน, ละมุนละม่อม. ส. นิวาต.
นิวาตก : นป. ที่กำบัง, ที่หลบ
นิวาตวุตฺตี : ค. ซึ่งสุภาพ, ซึ่งอ่อนน้อม, ซึ่งเชื่อฟัง
นิวาป : (ปุ.) เหยื่อ, อาหาร. นิปพฺโพ, วปฺ พีชนิกฺเขเป, โณ.
นิวาปติณ : นป. หญ้าสำหรับเลี้ยงสัตว์
นิวาปปุฏฐ : ค. อัน...เลี้ยงดูด้วยผักหรือหญ้า
นิวาปโภชน : นป. อาหารที่เขาเลี้ยง, การเลี้ยงอาหาร
นิวาร : (ปุ.) การป้องกัน, ความป้องกัน. นิปุพฺโพ, วรฺ อาวรณ์เณ, โณ.
นิวารณ : (นปุ.) การปิด, การปิดบัง, การเปิด บังให้พ้นภัย, การเกียดกัน, การป้องกัน, การป้องกันให้พ้นภัย, การพิทักษ์รักษา, ความปิด. ฯลฯ. นิปุพฺโพ, วรฺ อา วรเณ, ยุ. ส. นิวารณ การขัดขวาง, การต่อต้าน.
นิวารย : (วิ.) อัน...พึงห้าม, อัน...พึงกั้น. นิปุพฺโพ, วรฺ อาวรเณ, โณฺย.
นิวาริต : ๑. ค. อันเขาห้ามแล้ว;
๒. ค. ซึ่งไม่ถูกห้าม, ซึ่งไม่ถูกกั้น, ซึ่งไม่ถูกเปิด, อันเขาเปิด
นิวาริย : ค. ซึ่งควรแก่การห้ามหรือขัดขวาง
นิวาเรติ : ก. ป้องกัน, กีดขวาง, ห้าม, ปฏิเสธ
นิวาเรตุ : ค. ผู้ห้าม, ผู้ป้องกัน, ผู้กีดขวาง, ผู้ปฏิเสธ
นิวาส : (ปุ.) การอยู่, การอยู่อาศัย, การอยู่ ร่วมกัน, ที่อยู่, ที่อาศัย, ที่อยู่อาศัย, ที่พัก, บ้าน, เรือน. นิปุพฺโพ, วสฺ นิวาเส, โณ. ส. นิวาส.