ยมกปาฏิหาริย : (นปุ.) ปาฏิ หาริย์เป็นคู่, ปาฏิหาริย์ที่ทรงแสดงปราบเดียรถีย์ มีครั้งเดียวเท่านั้น.
ยมกวคฺควณฺณนา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่องพรรณนาซึ่งเนื้อความแห่งวรรคอันบัณฑิตกำหนดนับด้วยเรื่องอันแสดงของที่เป็นคู่ๆ กัน.
ยมทคฺคิ : (ปุ.) ยมทัคคิ ชื่อฤาษีผู้แต่งมนต์ ๑ ใน ๑๑ ท่าน.
ยมทูต : (ปุ.) ทูตของพระยม.
ยมปุริส : ป. ผู้ลงโทษสัตว์นรก
ยม ยมก ยมล : (นปุ.) คู่, แฝด. ยมุ ธาตุ อ, ณฺวุ และ อล ปัจ.
ยมราช : (ปุ.) ยมราช, พญายม.
ยมโลก : (ปุ.) โลกของพระยม, โลกของคนตาย, นรก.
ยมุนา : (อิต.) ยุมนา ชื่อแม่น้ำใหญ่สาย ๑ ใน ๔ สาย ของอินเดียโบราณ, แม่น้ำ ยมุนา. วิ. ยเมติ มลนฺติ ยมุนา. ยมุ อุปรเม, อุโน, อิตฺถิยํ อา. ยมสฺส ภคินี วา ยมุนา. แม่น้ำยมนา ก็เรียก.
ยว : (ปุ.) ข้าวเหนียว. ยุ มิสฺสเน, อ. พฤทธิ อุ เป็น โอ แปลง โอ เป็น อว.
ยวน : (วิ.) คละกัน, เจือกัน, ประสมกัน.
ยวนปุปฺผ : (ปุ.) ดอกไม้ที่เกิดในยวนะประเทศ. วิ. ยวนเทเส ชาตํ ปุปฺผํ ยวนปุปฺผํ. ดอกไม้ คละกัน วิ. ยวนํ ปุปฺผํ ยวนปุปฺผํ.
ยวส : (ปุ.) ไร่หญ้า, หญ้าสัตว์กัน. ยุ มิสฺสเน, อโส.
ยวสูก : ป. หนวดข้าวบาเล่ย์, หนวดข้าวโพด
ยส : (ปุ.) ชื่อเสียง, ความยิ่ง, ความเด่น, ความยกย่อง, ความยกย่องนับถือ, เกียรติ, ยศ. วิ. ยชติ เอเตนาติ ยโส. ยชฺ เทวปูชายํ, อ, ชสฺสโส. สพฺพตฺถ ยาตีติ วา ยโส. ยา คมเน, โส, รสฺโส.
ยสมหตฺต : นป. ความเป็นผู้มียศใหญ่
ยสฺมา : เพราะเหตุใด, เหตุใด, เป็นศัพท์ที่แปลคู่กับ ตสฺมา เพราะเหตุนั้น.
ยสลาภ : ป. การได้ยศ, การมียศ
ยสวนฺตุ : (วิ.) มียศ วิ. ยโส อสฺส อตฺถีติ ยสวา. วนฺตุ ปัจ.
ยสวิโลป เสนาปติฏฺฐานาทิก : (วิ.) (อุปสฺคฺค) มีการถอดซึ่งยศและการลดซึ่งตำแหน่ง มีตำแหน่งแห่งเสนบดี เป็นต้น.
ยสฺสสิมนฺตุ, ยสสฺสี, ยสวนฺตุ : ค. มียศ, มีชื่อเสียง, ผู้รุ่งเรือง
ยสสฺสี : (วิ.) มียศ วิ. ยโส อสฺส อตฺถีติ ยสสฺสี. ยส+สี ปัจ. แปลง ส เป็น สฺส. เป็น ยสสี โดยไม่แปลง ส บ้าง.
ยสสี ยสสฺสี : (ปุ.) คนมียศ.
ยโสธร : ค. ผู้มียศ, ผู้มีชื่อเสียง, ผู้ทรงไว้ซึ่งยศ
ยโสธรา : (อิต.) พระนางยโสธรา วิ. ยโส วุจฺจติ ปริวาโร กิตฺติ จ, เต ธาเรตีติ ยโสธรา (ผู้ทรงไว้ซึ่งบริวารและชื่อเสียง). ยส+ธรฺ+อ ปัจ. แปลง อ ที่ ส เป็น โอ.
ยโสโภคสมปฺปิต : (วิ.) ผู้มียศและโภคะอันถึงพร้อมแล้ว, ผู้เพรียบพร้อมแล้วด้วยยศและโภคะ.
ยห ยหิ ยหึ : (อัพ. นิบาต) ใน...ใด, เมื่อใด.
ยห, ยหึ : ก. วิ. ที่ไหน
ยาค : (ปุ.) การบูชา, การบูชายัญ, การเซ่น, การเซ่นสรวง, การบวงสรวง. วิ. ยชนํ ยาโค. ณ ปัจ.
ยาคุ : (ปุ.) ข้าวต้ม, ข้าวยาคู ชื่อขนมชนิดหนึ่งทำด้วยข้าวอ่อน คือ เกี่ยวเอารวงข้าวที่ยังเป็นน้ำนม คั้นเอาแต่น้ำนมใส่ภาชนะตั้งไฟเคี่ยว ใส่น้ำตาล เคี่ยวพอข้นเหนียวจึงยกลง มีกลิ่นหอม รับประทานอร่อย. ยา ปุณเน, คุ. มิสฺสเน วา, คุ, อุสฺสา.
ยาคู : (ปุ.) ยาคู ชื่อตำแหน่งสมณศักดิ์พื้นบ้านของภาคอีสาน ชาวอีสานมีประเพณีแต่งตั้งภิกษุที่เป็นกำลังของศาสนาด้วยการสรงน้ำ สรงครั้งแรกได้รับสมญาว่า ยาซา สรงครั้งที่สองได้รับสมญาว่า ยาคู. ยชฺ เทวปูชายํ, อู. แปลง ช เป็น ค ทีฆะต้นธาตุ.
ยาจ : (ปุ.) การขอ, การขอร้อง, การร้องขอ, การวิงวอน. ยาจฺ ยาจเน, อ, ยุ.
ยาจก : ป. ผู้ขอ, คนขอทาน; ผู้ขอร้อง
ยาจก ยาจนก : (ปุ.) คนขอทาน วิ. ยาจตีติ ยาจโก. ณฺวุปัจ. ยาจนํ กโรตีติ ยาจนโก. กฺวิปัจ. ลบที่ธาตุ หรือ ยาจฺ ธาตุ ยุ ปัจ. ก สกัด อภิฯ.
ยาจน : (นปุ.) การขอ, การขอร้อง, การร้องขอ, การวิงวอน. ยาจฺ ยาจเน, อ, ยุ.
ยาจนก : ค. ซึ่งขอ, ผู้ขอ
ยาจนา : (อิต.) การขอ, การขอร้อง, การร้องขอ, การวิงวอน. ยาจฺ ยาจเน, อ, ยุ.
ยาจโยค : (วิ.) ผู้ควรแก่อันขอ, ฯลฯ.
ยาจิตก : นป. ของที่ยืมมา
ยาชก : (ปุ.) พราหมณ์ผู้บูชายัญ, คนผู้บูชายัญ.
ยาเชติ : ก. ให้บูชายัญ, อ้อนวอนให้ทำการบูชายัญ
ยาต : กิต. ไป, ดำเนินไป, ก้าวไปแล้ว
ยาตนา : (อิต.) การทรมาน, ความทรมาน, ความเจ็บป่วย. ยตฺ นิยฺยาตเน, ยุ, อิตฺถิยํ อา.
ยาตรา : อิต. ยาตรา, การท่องเที่ยวไป, การเดินทาง; การยังชีวิตให้เป็นไป, การดำรงชีวิต
ยาตฺรา : (อิต.) การเลี้ยงชีวิต, การยังชีวิตให้เป็นไป, การไป, การเดิน, การเดินไป, การเดินทัพออกไปรบ, การยกทัพไปรบ. ยา ปาปุณเน, ตฺรณฺปจฺจโย. อภิฯ รูปฯ ๖๕๐.
ยาติ : ก. ไป, ดำเนินไป, ก้าวไป
ยาถาว : ค. แน่นอน, แน่แท้, จริง
ยาถาวโต : ก. วิ. โดยแน่นอน, โดยแน่แท้, อย่างจริงแท้
ยาทิส ยาทิกฺข ยาริส ยาที : (วิ.) ผู้เช่นใด, ฯลฯ. วิ. ย มิว นํ ปสฺสติ โย วิย ทิสฺสตีติ วา ยาทิโส ยาทิกฺโข วา ยารฺโส วา ยาที วา. รูปฯ ๕๗๒.