นิโมกฺข : ป. ความหลุดพ้น, ความหมดกิเลส, อรหัต, นิพพาน
นิยต : ค. ซึ่งเที่ยง, ซึ่งแน่นอน
นิยตมิจฉาทิฎฐก : (ปุ.) บุคคลผู้มีความเห็น ผิดอันดิ่ง.
นิยตมิจฺฉาทิฏฐ : (อิต.) ความเห็นผิดอัน ดิ่งลงแล้ว, ความเห็นผิดอันดิ่ง.
นิยติ : (อิต.) โชคดีโชคร้าย, เคราะห์กรรม. วิ. สุภาสุภผลํ เนตีติ นิยติ. นิ ปาปุณเน, ติ. และ อ อาคมท้ายธาตุ.
นิยนฺตุ : (ปุ.) คนผู้นำยานออกไป, คนขับรถ. นิ+ยนฺต+อุ.
นิย นิยก : (วิ.) เป็นของตน วิ. เนตพฺโพ นิโย. นิ นเย, โณฺย. ฎีกาอภิฯ ผู้เกิดในตน, ผู้เกิดแต่ตน, ผู้อาศัยตนเกิด. วิ. อตฺตนิ ชาโต นิโย. อตฺตนา ชาโต นิโย. อตฺตานํ นิสฺสาย ชายตีติ นิโย. แปลง ชนฺ เป็น ชา รัสสะ แปลง ช เป็น ย ศัพท์หลัง ก สกัด นิ มาจาก นิสฺสาย.
นิย, นิยก : ค. ซึ่งเป็นของตนเอง
นิยปุตฺต : (ปุ.) ลูกเกิดแต่ตน, ลูกของตน.
นิยม : (ปุ.) การกำหนด, การหมายไว้, การจำ ศีล, ความกำหนด, ความแน่นอน, ความพร้อมกัน, ความประพฤติ, ความชอบ, ความนับถือ, วัตร, พรต, พรตที่ประพฤติ ตามกาล. นิปุพฺโพ, ยมุ อุปรเม, อ. คำนิยม ไทยใช้เป็นกิริยา ในความหมายว่า ชมชอบ ชื่นชม ยินดี ยอมรับ นับถือ. ส. นิยม.
นิยมน : (นปุ.) การกำหนด, การห้ามไว้, การทำให้ถูกต้องตามแบบ. อุ ปัจ.
นิยมิต : ค. ซึ่งกำหนด, ซึ่งกำจัด
นิยเมติ : ก. กำหนด, จำกัด, บังคับ, แสดงความหมาย
นิยฺยตฺต : นป. การหลบหนี, การเล็ดลอด, การหลีกเลี่ยง
นิยฺยติ : ก. อัน...นำไป, อัน...แนะนำ
นิยฺยาต : ค. อันมอบให้, ยกให้, อุทิศให้
นิยฺยาตน : (นปุ.) การคืนของฝากไว้ให้แก่ เจ้าของ, การให้, การมอบให้. นิบทหน้า ยตฺ ธาตุในความมอบให้ ยุ ปัจ.
นิยฺยาติ : ก. ออกไป
นิยฺยาตุ : ค. ผู้นำ, ผู้ออกไป
นิยฺยาเตติ : ก. มอบให้, ยกให้, อุทิศให้
นิยฺยาน : (ปุ.) ธรรมเป็นเครื่องนำออก, ธรรม เครื่องนำออก. นิปุพฺโพ, ยา คติปาปุเณสุ. ยุ.
นิยฺยานิก : (วิ.) อันนำออก, เป็นเครื่องนำออก เป็นที่นำออก (จากวัฏสงสาร).
นิยฺยานิกธมฺม : (ปุ.) ธรรมเป็นเครื่องนำออก, ธรรมอันนำสัตว์ออกจากทุกข์. ธรรม อันนำสัตว์ออกจากวัฏสงสาร (ได้แก่ อริยมรรค ๔).
นิยฺยาส : (ปุ.) ความไหลซึม, ยาง, ยางไม้, เหงือก. วิ. ปสนฺโน หตฺวา นิยสติ ปคฺฆรตีติ นิยฺยาโส. นิปุพฺโพ, ยสุ อายเต, โณ, อถวา, อสุ พฺยาปเน, ยฺอาคโม. ซ้อน ยุ.
นิยฺยุหก : (ปุ.) หลัก, หลักติดไว้สำหรับแขวน หมอก.
นิยฺยูห : (ปุ.) การไหล, การซึม, การไหลซึม, ความไหล. ฯลฯ, ยาง, ยางไม้, เหงือก, ดอกไม้กรองบนศรีษะ, มงกุฎ, ประตู, หลักติดไว้สำหรับแขวนหมวก. โบราณว่า บันไดแก้ว เขมรว่า ไดแก้ว หมายเอาที่ แขวนหมวก. นิปุพฺโพ, อูหฺ วิตกฺเก ปีฑเน วา. อ. ยฺอาคโม, ทฺวิตฺตญจ. ส. นิรฺยูห, นิรฺยฺยูห.
นิยสกมฺม : (นปุ.) นิยศกรรม นิยสกัม คือ การถอดยศ ทำด้วยวิธีญัตติจตุถกรรม. ไตร. ๖.
นิยาเตติ : ก. มอบให้, ยกให้, อุทิศให้
นิยาม : (ปุ.) การกำหนด, ความกำหนด, เหตุ เป็นเครื่องกำหนด, ทาง, หนทาง, มรรค, แบบ, อย่าง, วิธี, ทำนอง. นิปุพฺโพ, ยมุ อุปรเม, โณ. ไทยใช้นิยามเป็นกิริยาใน ความหมายว่า กำหนดหรือจำกัดความหมายที่แน่นอน หรือให้ความหมายอย่าง กะทัดรัด.
นิยามก : (ปุ.) คนขับรถ, คนถือท้ายเรือ, นาย ท้าย, นายท้ายเรือ, ต้นหน, ฝีพาย (คน พายเรือ). วิ. นิยจฺฉติ โปตมิติ นิยามโก. นิปุพฺโพ คมเน, ยมุ อุปรเม, ณวุ.
นิยามตา : (อิต.) ทำนอง อุ. ธมฺมนิยามตา ทำนองแห่งธรรม. ตา ปัจ. สกัด.
นิยาเมติ : ก. กำหนด, จำกัด, บังคับ, ปกครอง, แนะนำ
นิยุชฺชติ : ก. เหมาะ, ควร; ประกอบ; สำเร็จ, เป็นผล
นิยุชฺชน นิยุญชน : (นปุ.) การประกอบเข้า, ความประกอบเข้า. นิปุพฺโพ, ยชฺ โยเค, ยุ. ซ้อน ชฺ ศัพท์หลังลงนิคคหิตอาคม.
นิยุญฺชติ : ก. ขวนขวาย, ประกอบ, ทำให้เหมาะสม
นิยุต : นป. จำนวนหมื่น, หนึ่งหมื่น, สิบพัน
นิยุตฺต : ค. อันขวนขวายแล้ว, อันประกอบแล้ว, ผู้อัน...สั่งแล้ว
นิยุร : (ปุ.) ทองปลายแขน, กำไรมือ. นิ นเย, อุโร, อิยาเทโส (แปลง อิ เป็น อิย).
นิโยค : (ปุ.) การประกอบเข้า, การพยายาม, การยึดถือ, การแต่งตั้ง, ความประกอบเข้า, ฯลฯ, คำสั่ง, แบบแผน. นิปุพฺโพ, ยุชฺโยเค, โณ, ชสฺส โค. ส. โยค.
นิโยชก : ค. ผู้ประกอบ, ผู้ขวนขวาย
นิโยชน : (นปุ.) การส่งไป, การส่งเสริม, การประกอบเข้า, การรวมเข้า, การสั่ง, การสั่งให้ทำ. ยุ ปัจ. ส. นิโยชน.
นิโยชิต : ค. ผู้แทน, ผู้ถูกส่งไป
นิโยเชติ : ก. ประกอบ, กระทำ, รบเร้า, ส่งเสริม
นิร : (นปุ.) น้ำ. นิ นเย, โร.
นิรกต : (วิ.) มีน้ำอันทำแล้ว.
นิรคฺคล : ค. ซึ่งไม่ขัดขวาง, ซึ่งไม่เบียดเบียน, อันปราศจากลิ่มหรือกลอน
นิรคฺคล นิรคฺคฬ : (วิ.) มีลิ่มออกแล้ว, ไม่ห้าม, ไม่เบียน, ไม่ขัดข้อง, ไม่ขัดขวาง, ไม่ติด ขัด, ปลอดอุปสรรค.