อุปนิกฺเขป : ป. การวางไว้ใกล้, การตั้งไว้ใกล้, การให้คำมั่นสัญญา, การวางประกัน, การหยิบเอาไปวางเปรียบเทียบ
อุปนิฆสติ : ก. เข้าไปเสียดสี, เบียดเสียด
อุปนิชฺฌาน : (นปุ.) การเพ่งด้วยใจ, การพินิจ, การพิจารณา, ความเพ่งด้วยใจ, ฯลฯ. อุป นิ ปุพฺโพ, เฌ จินฺตายํ, ยุ.
อุปนิชฺฌายติ : ก. เพ่งพินิจ, ไตร่ตรอง
อุปนิชฺฌายน : นป. ความพินิจ, การไตร่ตรอง
อุปนิธา : อิต. การเปรียบเทียบ, การเทียบเคียง
อุปนิธาย : อ. อย่างเทียบเคียง
อุปนิธิ : (ปุ.) การฝากไว้. ฯลฯ. ดู อุปณิธิ.
อุปนิปชฺชติ : ก. เข้าไปนอนอยู่ใกล้ๆ , นอนข้างเคียง
อุปนิพชฺฌติ : ก. อันเขาผูก, อันเขามัด
อุปนิพทฺธ : กิต. ถูกผูกแล้ว, ถูกมัดแล้ว
อุปนิพนฺธ : ๑. ป. ความเกี่ยวพัน;
๒. ค. เกี่ยวพัน
อุปนิพนฺธติ : ก. ผูกมัด, เกี่ยวข้อง
อุปนิพนฺธน : นป. การเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด, การรบเร้า
อุปนิพฺพตฺต : กิต. บังเกิดขึ้นแล้ว, ปรากฏขึ้นแล้ว
อุปนิภ : ค. เหมือน, เช่นกับ
อุปนิวตฺตติ : ก. กลับ
อุปนิสฺสชติ : ก. สละให้, มอบให้กัน, เข้าไปขัดขวาง
อุปนิสฺสย : (ปุ.) ธรรมเป็นที่เข้าไปอาศัย, ธรรมเป็นอุปนิสัย, ฉันทะเป็นที่เข้าไป อาศัย, อุปนิสสัย อุปนิสัย คือความประพฤติเคยชิน เป็นพื้นมาแต่อดีตชาติ คุณ ความดีที่ฝังอยู่ใน สันดาน ซึ่งจะเป็นฐาน รองรับผลดียิ่ง ๆ ขึ้นไป หรือแววของจิต. ในอภิธรรม หมายเอา คุณความดีอย่างเดียว ส่วนคำนิสสัย นิสัย หมายเอาทั้งทางดีทางชั่ว. อุป นิ ปุพฺโพ, สิ สี วา สเย, อ.
อุปนิสฺสยติ : ก. อาศัยอยู่, นอนเนื่องอยู่, ซ่องเสพ, เกี่ยวข้อง
อุปนิสฺสาย : ก. วิ. เพราะอาศัย, เนื่องอยู่ด้วย
อุปนิสา : (อิต.) เหตุ, ข้อลี้ลับ, ข้อลับ. วิ. อุปนิสีทติ ผลํ เอตฺถาติ อุปนิสา. การเณ รหสิปิ อุปนิสา. อุป นิ ปุพฺโพ, สิทฺ วิสรเณ, อ, ทฺโลโป.
อุปนิสาที : ค. ผู้เข้าไปนั่งใกล้
อุปนิสีทติ : ก. เข้าไปนั่งใกล้, นั่งอยู่ข้างๆ
อุปนิเสวติ : ก. เข้าไปซ่องเสพ, สมาคม, คบหา
อุปนิเสวน : นป. การซ่องเสพ, สมาคม, การคบหา
อุปนีต : กิต. นำไปแล้ว, มอบให้แล้ว
อุปนียติ : ก. อันเขานำไป
อุปนีล : ค. น้ำเงินแก่, เขียวคราม, ดำ
อุปนีหาตุ : กิต. เพื่อให้นำมา
อุปเนติ : ก. นำเข้าไป, มอบให้
อุปฺปกฺก : ค. บวมขึ้น, โน, โหนก, พอง
อุปฺปจฺจ : ป. การบินขึ้น, การลอยขึ้น
อุปฺปจฺจติ : ก. อันเขาหุง, อันเขาต้ม
อุปปชฺชติ : ก. เกิดอีก, ปรากฏขึ้น, เข้าถึง
อุปฺปชฺชติ : ก. เกิดขึ้น, อุบัติขึ้น
อุปฺปชฺชน : นป. การเกิดขึ้น, การอุบัติขึ้น
อุปฺปชฺชนก : ค. ผู้อุบัติขึ้น, ผู้เกิดขึ้น
อุปปชฺชเวทนียกมฺม : นป. กรรมที่ให้ผลในชาติหน้า
อุปฺปชฺชิตุ : ป. ผู้บังเกิดขึ้น, ผู้อุบัติ
อุปฺปฏิปาฏิ : อิต. ความไม่เป็นไปตามลำดับ, ความไม่สม่ำเสมอ
อุปฺปฏิปาฏิยา : ก. วิ. ผิดระเบียบ, ขัดต่อระเบียบ
อุปฺปฑนา : อิต. การเยาะเย้ย, การเสียดสี
อุปฺปณฺฑ : (วิ.) เหลือง. อุปปุพฺโพ, ปฑิ คติยํ, อ, ปฺสํโยโค.
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา : ค. อันซูบซีด, ซีดเซียว, ผอมเหลือง
อุปฺปณฺเฑติ : ก. เยาะเย้ย, หยัน, เสียดสี
อุปปตฺติ :
(อิต.) การเข้าถึง, ความเข้าถึง, อุปบัติ. อุปปุพฺโพ, ปทฺ, คติยํ, ติ. ดู อุปฺปตฺติ ด้วย.
อุปฺปตติ : ก. บินขึ้น, กระโดดขึ้น