นค : (ปุ.) ต้นไม้, ภูเขา, วิ. น คจฺฉคติ นโค. นปุพฺโพ, คมฺ คติยํ, กฺวิ. สญฺญาสทฺทตุตา น อตฺตํ (ไม่แปลง น เป็น อ). รูปฯ ๕๗๐. แปลว่า ปราสาท ก็มี นิคคหิตอาคม เป็น นงฺค บ้าง. ส. นค.
นคฺค : (วิ.) เปล่า, เปลือย, เปลือยกาย. วิ. น คจุฉตีติ นคฺโค. นปุพฺโพ คมฺ คติยํ, กฺวิ. ลบ มุ แปลง ค เป็น คฺค หรือตั้ง ลคฺค สงฺเค, อ. แปลง ล เป็น น หรือ ตั้ง นชิ ลชิ ชิเลย, โณ. แปลง ช เป็น ค แล้วแปลงเป็น คฺค ธาตุหลังแปลง ล เป็น น. ส. นคฺน.
นคฺคจริยา : อิต. การประพฤติเปลือย, การเปลือย
นคฺคตฺต : นป. ความเป็นผู้เปลือย, การเปลือยกาย
นคฺคโภคฺค : ป. ผู้มีการเปลือยเป็นสมบัติ, นักบวชเปลือยกาย
นคฺคสมณ : (ปุ.) สมณะเปลือย, ชีเปลือย.
นคช : (ปุ.) ชนเกิดที่ภูเขา, คนชาวเขา, ชาว เขา, สัตว์เกิดที่ภูเขา, ช้าง.
นคฺด : (ปุ.) คนเปลือย, คนแก้ผ้า, ชีเปลือย, ส. นคฺน.
นคฺดมาล : (ปุ.) กุ่มน้ำ, สลอดน้ำ.
นคร : (วิ.) ผู้มีปราสาท วิ. นโค อสฺส อตฺถีติ นคโร. รปัจ, ตทัสสัดถิคัท.
นครก : นป. เมืองเล็กๆ , นครน้อยๆ
นครกถา : อิต. การพูดถึงเรื่องเมือง
นครคุตฺติก : ป. เจ้าเมือง, ผู้ครองเมือง, นายกเทศมนตรี
นครทฺวารปาลก : (ปุ.) คนผู้รักษาซึ่งประตู แห่งพระนคร, ยามรักษาประตูพระนคร.
นครวร : นป. นครที่ประเสริฐ, เมืองที่ประเสริฐ, เมืองเจริญ
นครวาสี : (วิ.) ผู้อยู่ในพระนคร, ฯลฯ. ดู ธมฺมจารี เทียบ.
นครวิถี : อิต. นครวิถี, ถนนในเมือง, ทางเดินในเมือง
นครโสธก : ป. ผู้ทำความสะอาดเมือง
นครโสภินี : (อิต.) หญิงผู้ยังนครให้งาม วิ. นครํ โภเภตีติ นครโสภิณี. หญิงผู้งามในนคร วิ. นคเร โสภิณี นครโสภิณี. หญิง งามเมือง, หญิงคนชั่ว, หญิงแพศยา, หญิงนครโสภิณี, หญิงนครโสเภณี. อภิฯ และ ฏีกาอภิฯ เป็น นครโสภินี.
นครูปการิกา : อิต. เมืองที่มีกำแพงล้อมรอบอย่างมั่นคง
นครูปม : ค. อันเปรียบด้วยนคร, อุปมาเหมือนนคร
นงฺคล : (นปุ.) ไถ ชื่อเครื่องมือสำหรับไถดิน วิ. ภูมินงฺคํ กโรนฺโต ลุนาตีติ นงฺคลํ, ภูมินงฺคํ กโรนฺโต ลุนาตีติ นงฺคลํ. ภูมินงฺคปุพฺโพ, ลุ เฉทเน, อ, ภูมิโลโป.
นงฺคลกฏฺฐกรณ : นป. การไถนา
นงฺคลทณฺฑ : (ปุ.) คันแห่งไถ. คันไถ.
นงฺคลผาล : ป. ผาล
นงฺคลผาลาทิอุปกรณปูร : (วิ.) อันเต็มด้วย อุปกรณ์มีไถและผาล เป็นต้น.
นงฺคลยนฺต : (นปุ.) เครื่องยนต์สำหรับไถนา, ไถยนต์.
นงฺคลสีส : (นปุ.) งอนแห่งไถ, งอนไถ.
นงฺคลสีสมตฺตขนฺธ : (วิ.) มีลำต้นมีงอนแห่ง ไถเป็นประมาณ. เป็น ฉ.ตุล. มี. ฉ.ตัป. และ ฉ.ตุล เป็นภายใน.
นงฺคลี : ค. คนไถนา
นงฺคลีสา : อิต. งอนไถ
นงฺคุฏฺฐ : (นปุ.) หาง, หางม้า. วิ. น องฺคตีติ นงฺดุฏฺฐ. นปุพฺโพ, องฺคฺ ดมเน. อภิฯ ลง ฏฺฐปัจ. ฏีกาอภิฯ และรูปฯ ลง ฐ ปัจ. ซ้อน ฎฺ แปลง อ ที่ ค เป็น อุ.
นจฺจ : (นปุ.) การฟ้อน, การรำ, การฟ้อนรำ, การเต้น, การเต้นรำ, การรำแพน (ใช้ กับนกยูง). อีกอย่างหนึ่ง คำ การรำแพน เป็นชื่อของการเล่นไต่ลวดมในงานหลวง มือถือหางนกยูงสองมือ. วิ. นตนํ นจฺจํ, นตฺ คตฺตนาเม, โย. แปลง ตฺย เป็น จ แล้วแปลง จ เป็น จฺจ รูปฯ ๖๔๔. หรือแปลง ตฺย เป็น จฺจ ก็ได้ หรือ วิ. นฎนํ นจฺจํ. นฏฺ นตฺยํ, โย แปลง ฏฺ เป็น ตฺ รวมเป็น ตฺย แปลง ตฺย เป็น จฺจ.
นจฺจก : (ปุ.) คนฟ้อน, คนรำ, ฯลฯ.
นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสน : (นปุ.) การฟ้อน รำและเพลงอันบุคคลพึงขับและดนตรี อันบุคคลพึงประโคมและการดูการเล่น อันเป็นข้าศึกแก่กุศล, การฟ้อนและการขับและการประโคมดนตรีและการดูการเล่นอันเป็นข้าศึกแก่กุศล. สำนวนการแปลแรกที่แปล คีต และ วาทิต ว่าพึงนั้นแปลตามรูป วิ. เคตพฺพนฺคิ คีตํ. วาทิตพฺพนฺติวาทิตํ.
นจฺจคีตวาทิตาทิรติปฺปเภท : (วิ.) มีความยินดี ในการเล่นมีการฟ้อนและการขับและการประโคมเป็นต้นเป็นประเภท. เป็น ฉ. ตุล. มี ส. ทวัน., ฉ. ตุล. และ สงตัป. เป็นท้อง.
นจฺจฉายารูป : (นปุ.) ภาพยนต์.
นจฺจฉายารูปสาลา : (อิต.) โรงภาพยนต์.
นจฺจฏฺฐาน : นป. โรงละคร, สถานเต้นรำ
นจฺจติ : ก. ฟ้อนรำ, เต้นรำ, ร่ายรำ
นจฺจน : (นปุ.) การเต้น, การรำ, การเต้นรำ, การฟ้อนรำ. นตฺ คตฺตวิมาเน, ยุ ลง ย ปัจ. ประจำหมวดธาตุ แปลง ตฺย เป็น จฺจ ยุ เป็น อน.
นจฺจาปน : (วิ.) ให้ฟ้อนอยู่. นตฺ ธาตุ ย ปัจ. ประจำธาตุ ณาเป ปัจ. เหตุ. ยุ ปัจ. แปลง ตฺย เป็น จฺจ ลบ ณฺ และ เอ แปลง ยุ เป็น อน.
นจฺจาสนฺน : (วิ.) ไม่ใกล้นัก, ไม่ชิดนัก. น+ อติ+อาสนฺน. แปลง อติ เป็น จฺจ.
นจิร : ค. ไม่นาน, สั้น
นจิรสฺส : อ. ไม่นาน
นชฺชนตร : (นปุ.) นัชชันดร ชื่อมหานทีที่ ๕.
นชฺชา : (อิต.) แม่น้ำ.
นชฺชุพ : (ปุ.) นกโพระดก