อุมฺมุก : (นปุ.) ฟืน, ลูกไฟ, ประกายไฟ, ดอก ไฟ, ถ่านไฟ. วิ. อุทฺธํ ธูมํ มุญฺจตีติ อุมฺมุกํ. อุทฺธํปุพฺโพ, มุจฺ มุญฺจเน, อ. โมคฯ วิ. อุสฺตีติ อุมฺมุกํ. อุสฺ ทาเห, อุโก, สสฺส โม, ทฺวิตฺตํ.
อุมฺมุกฺก : กิต. ตกลงแล้ว, ดำลงแล้ว; คลายแล้ว
อุมฺมุข : ค. มีหน้าหงาย, ไม่ระมัดระวัง; ผู้คอย
อุมฺมุคฺค : (ปุ.) การโผล่ขึ้น. อุปุพฺโพ, มุชฺชฺ โอสีทเน, อ, ชฺชสฺส คฺโค.
อุมฺมุชฺชติ : ก. โผล่ขึ้น
อุมฺมุชฺชน : นป. การโผล่ขึ้น
อุมฺมุชฺชนิมุชฺชา : อิต. การโผล่ขึ้น, และดำลง
อุมฺมุชฺชมานก : ค. ซึ่งโผล่ขึ้น, ซึ่งผุดขึ้น
อุมฺมุชฺชา : อิต. การโผล่ขึ้น
อุมฺมูล : ค. ซึ่งถูกถอนราก
อุมฺมูลน : นป. การมีรากโผล่ขึ้น
อุมฺมูเลติ : ก. ถอนขึ้น, ถอนราก, ทำลาย
อุมสวาท อุมฺมสวาท : (ปุ.) คำทิ่มแทง, ฯลฯ.
อุมส อุมฺมส : (วิ.) ทิ่มแทง, เสียดแทง, ด่า, พ้อ. อุปุพฺโพ, มสฺ หึสายํ, อ. ศัพท์หลัง ซ้อน มฺ.
อุมฺหยติ : ก. หัวเราะ, ยิ้มแย้ม
อุมฺหาเปติ : ก. ให้หัวเราะ, ให้ยิ้มแย้ม
อุมฺหิต : กิต. หัวเราะแล้ว
อุมา : อิต. ความโชติช่วง, ความเปล่งปลั่ง
อุมาต อุมฺมาต : (ปุ.) คนบ้า. อุปุพฺโพ, มทฺ อุมฺมาเท, โณ. แปลง ท เป็น ต.
อุยฺยมติ : ก. พยายาม, เพียร
อุยฺยาติ : ก. ออกไป, หนีไป, หลีกไป
อุยฺยาน : (นปุ.) สวนเป็นที่แลดูในเบื้องบนไป, สวนเป็นที่แหงนดูเดินไปพลาง, สวนเป็น ที่รื่นรมย์, สวน, สะตาหมัน (สวน), ป่า, ป่าของพระราชา (ใช้ได้ทั่วไป), อุทยาน, พระราชอุทยาน, สวนหลวง. วิ. สมฺปนฺน- ทสฺสนียปุปฺผผลาทิตาย อุลฺโลเกนฺตา ยนฺติ ชนา เอตสฺมินฺติ อุยฺยานํ. ส. อุทฺยาน.
อุยฺยานกีฬา : กิต. การรื่นเริงในสวน
อุยฺยานปาล : ป. คนเฝ้าสวน, ผู้ดูแลสวน
อุยฺยานปาล อุยฺยานปาลก : (ปุ.) คนเฝ้าสวน.
อุยฺยานภูมิ : (อิต.) พื้นที่สวนหลวง.
อุยฺยานวนฺต : ค. มีสวนเป็นที่น่ารื่นรมย์
อุยฺยาม : (ปุ.) ความเพียร, ความหมั่น, ความพยายาม, ความขยัน, ความขยันขันแข็ง, การตั้งหน้าทำ. วิ. อุทฺธํ ยนฺติ เยน โส อุยฺยาโม. อุทฺธํปุพฺโพ, ยา คมเน, โม. ส. อุทฺยาม.
อุยฺยุญฺชติ : ก. ประกอบ, ขวนขวาย, เพียร; ส่งไป
อุยฺยุต : ค. ซึ่งประกอบความเพียร, มีความพยายาม
อุยฺยุตฺต : ค. พยายามแล้ว, เพียรประกอบแล้ว, ขวนขวายแล้ว, ถูกส่งไปแล้ว
อุยฺโยค : ป. การประกอบ, การกระทำ; การออกไป, ความเสื่อม, ความวอดวาย
อุยฺโยชน : นป. การขวนขวาย; การส่งไป
อุยฺโยเชติ : ก. ส่งไป, ไล่ออก
อุยโยธิก : (ปุ.) การรบ, สนามรบ.
อุยฺโยธิก : นป. การต่อสู้กัน, การประหัตประหารกัน; สนามรบ, สมรภูมิ
อุร : (ปุ. นปุ.) อก, ทรวง (อก), ทรวงอก (ใช้ในคำกลอน), ชีวิต. อรฺ คมเน, อ, อสฺสุกาโร (แปลง อ อักษรเป็น อุ อักษร). โมคฯ ตั้ง อุสฺ ทาเห. ร ปัจ. ลบ สฺ อธิบายว่า อันความโศกเผาอยู่. บาลีไวยา- กรณ์เป็น ปุ. ส. อุรศฺ อุรสฺ.
อุรค : (ปุ.) สัตว์ผู้ไปด้วยอก, งู, นาค, นาคราช. วิ. อุเรน คจฺฉตีติ อุรโค. อุรปุพฺโพ, คมฺ คติยํ, กฺวิ. ส. อุรค อุรงฺค อุรงฺคม.
อุรจกฺก : นป. ล้อเหล็ก, ล้อมีคม (เครื่องมือทรมานสัตว์นรก)
อุรจฺฉท : (ปุ.) เกราะ วิ. อุเร ฉาทยนฺติ อเนนาติ อุรจฺฉโท, อุรปุพฺโพ, ฉทฺ สํวรเณ, อ. ส. อุรศฺฉท.
อุรณ : (ปุ.) แกะ, แพะ. วิ. น รณตีติ อุรโณ (ไม่ร้องดัง). อุปุพฺโพ ปฏิเสเธ, รณฺ สทฺเท, อ. ส. อุรณ อุรภฺร.
อุรณี : (อิต.) แกะตัวเมีย, แพะตัวเมีย.
อุรตฺตาสึ : ก. วิ. ตีอกชกตัวเอง (แสดงความเสียใจ)
อุรปฺป : (ปุ.) ปืน (ดื่มอก ดื่มชีวิต). อุรปุพฺโพ, ปา ปาเน, อ, ปฺสํโยโค.
อุรพนฺธน : (นปุ.) ผ้ารัดประคดอก.
อุรพฺภ : (ปุ.) แกะ, แพะ, เนื้อทราย. วิ. พาธิย- มาโนปิ น รวตีติ อุรพฺโภ. อุปุพฺโพ, รุ สทฺเท, โภ. พฤทธิ อุ ที่ รุ เป็น โอ แปลง โอ เป็น อว.
อุรภ : (ปุ.) แกะ, แพะ, เนื้อทราย, อูฐ. ไม่ลง นิคคหิตอาคม.
อุรมฺภ : (ปุ.) แกะ, แพะ. อุ ในอรรถแห่ง น, รุ ธาตุ ภ ปัจ. แปลง อุ ที่ รุ เป็น อ ลง นิคคหิตอาคม.